Lý Quang Diệu viết về cuộc chiến Việt-Trung năm 1979

 

"Vào cuối tháng 1.1979, Đặng Tiểu Bình đi thăm Mỹ và khôi phục quan hệ ngoại giao với Tổng thống Carter mà không có điều kiện Hoa Kỳ từ bỏ Đài Loan.

Ông ta muốn tin chắc rằng Hoa Kỳ sẽ không liên kết với Liên Xô khi Trung Quốc tấn công và "trừng phạt" Việt Nam. Đó là lý do khiến ông ta nhất quyết đi thăm Hoa Kỳ.

Tại ngôi nhà nghỉ để đánh golf của thống đốc ở Fanling tại Hong Kong, tôi đã gặp David Bonavia, một chuyên gia về Trung Quốc, trước đây làm việc cho London Times, (Thời báo London).

Ông ta coi lời cảnh cáo của Đặng như một lời đe dọa vu vơ, bởi Hải quân Liên Xô đang có mặt ở Biển Đông. Tôi nói rằng tôi đã gặp Đặng cách đây ba tháng và ông ta là một con người cân nhắc chữ nghĩa rất cẩn thận. Hai hôm sau, vào ngày 17.2.1979, quân Trung Quốc đã tấn công miền Bắc Việt Nam qua biên giới.

Cuộc tấn công kéo dài một tháng. Họ (Trung Quốc) bị tổn thất nặng nề, nhưng đã phá hủy các khu thị tứ và làng mạc trên đường và sau đó rút lui vào ngày 16.3.1979.

Trong thời gian Trung Quốc tiến công Việt Nam, Đặng tuyên bố công khai rằng Trung Quốc đã sẵn sàng cho một cuộc chiến tranh có thể xảy ra với Liên Xô và "bài học" cho Việt Nam cũng là bài học cho Liên Xô.

Liên Xô không tấn công Trung Quốc.

Báo chí phương Tây viết rằng hành động "trừng phạt" của Trung Quốc là một thất bại. Tôi cho rằng nó (cuộc xâm lược Việt Nam của Trung Quốc) đã làm thay đổi lịch sử Đông Á. Liên Xô không muốn sa lầy trong một cuộc chiến tranh lâu dài tại một góc trời xa xôi ở châu Á".

(Hồi ký Lý Quang Diệu, trang 732, quyển 2, NXB Chính trị Quốc gia Sự thật 2017)

TẠ DUY ANH giới thiệu