Lưu Trọng Văn - Vừa phải thôi quý vị !

“Quỳnh Đôi khoa bảng thật nhiều

Như cơn trên rú, như diều trên không”.

“Bắc Hà: Hành Thiện; Hoan Diễn: Quỳnh Đôi”

Đó Quỳng Đôi đi vào ca dao, tục ngữ bao đời nay vậy đó.

Lúc đầu làng có tên là “Thổ Đôi Trang”. Đến năm 1528, cụ Hồ Nhân Hy (đời Mạc) đổi tên thành làng Quỳnh Đôi, nay là xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Cái tên Quỳnh Đôi liên tục đến hôm nay hơn 500 năm chứ ít ỏi gì.

Người Thổ Đôi, Làng Quỳnh, Quỳnh Đôi đầu thế kỷ 20 tự hào có 734 người đỗ tú tài và cử nhân, 4 Phó bảng, 7 Tiến sĩ, 2 Hoàng giáp và 1 Thám hoa” không hổ danh là làng khoa bảng, trên cả nước. Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đến nay, theo thống kê chưa đầy đủ, toàn Quỳnh Đôi có trên có 52 thạc sĩ, 55 tiến sĩ, 16 phó giáo sư, 5 giáo sư, 3 viện sĩ khoa học quốc tế. Đó là chưa kể về chính trị, Quỳnh Đôi có 5 Ủy viên Trung ương trong đó có 2 Ủy viên Bộ Chính trị, 9 đại biểu Quốc hội, 15 Bộ trưởng, Thứ trưởng và tương đương...

Quỳnh Đôi là quê hương của các danh nhân lừng lẫy lịch sử Dân tộc:

- Hồ Phi Tích (1665 -1754): đậu Hoàng Giáp khoa Canh Thìn (1700) làm quan đến Thượng thư bộ Binh, bộ Hình, tước Quỳnh quận công.

- Hồ Xuân Hương (1772 - 1822): được mệnh danh là Bà chúa thơ Nôm.

- Phạm Đình Toái: tác giả cuốn sách "Đại Nam - Quốc sử diễn ca".

- Hồ Tùng Mậu (1895 - 1951): (tức Hồ Bá Cự) Chí sĩ cách mạng.

- Cù Chính Lan (1930 - 1951): Liệt sĩ Quân đội Nhân dân Việt Nam, một trong 7 cá nhân đầu tiên được phong danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân của Việt Nam, được nhân dân gọi là "anh hùng đánh xe tăng".

Tại Quỳnh Đôi có Khu di tích Tôn vinh họ Hồ với tượng, đền thờ các danh nhân: Hồ Quý Ly, Hồ Thơm (anh hùng Nguyễn  Huệ), Hồ Xuân Hương…

Ấy vậy mà Ủy ban Nhân dân huyện Quỳnh Lưu vừa có văn bản đòi bỏ tên Quỳnh Đôi văn hóa lịch sử ấy để sáp nhập với xã Quỳnh Hậu thành xã … Đôi Hậu.

Cuộc sáp nhập các địa danh đang làm xáo trộn văn hóa truyền thống Dân tộc. Và việc xóa bỏ tên xã Quỳnh Đôi là đỉnh điểm của sự tàn phá vô văn hóa này. Một xã, huyện tồn tại bởi giá trị thương hiệu văn hóa của nó, chứ không phải bới con số người và diện tích đất.

Vatican không đủ tiêu chí là một quốc gia. Vậy thì sáp nhập vào đâu đó đi thưa các ngài!

LƯU TRỌNG VĂN 11.04.2024