Võ Đắc Danh - Ký ức mùa hạn

 

Năm 2010, khi làm xong ngôi nhà vườn ở Nhà Bè, tôi bắt đầu nghĩ tới chuyện đi tìm mua những cái lu cũ về để một hàng bên mái hiên.

Đó là hình ảnh ghi đậm trong ký ức tuổi thơ tôi. Hồi ấy ở quê tôi, nhà nào cũng có một hàng lu nước, lu lớn hay nhỏ, nhiều hay ít tùy thuộc vào điều kiện của mỗi nhà. Nghèo thì năm mười cái lu sành, khá giả thì vài chục cái lu xi măng, gọi là máy đầm, giàu thì xây hồ chứa, gọi là "si-tẹc nước".

Ngoài lượng nước mưa dự trữ trong lu, trong si-tẹc để uống, để nấu ăn, mỗi nhà còn đào ao đào đìa để chứa nước  sinh hoạt như tắm giặt, chăn nuôi, trồng rau...trong mùa khô hạn.

Xứ tôi có nhiều cá đồng nên trên mỗi thửa ruộng người ta đào một cái đìa lớn để bắt cá. Hàng năm, trước tết là mùa chụp đìa, người ta chỉ bắt cá lớn để bán, cá nhỏ thả lại làm giống cho mùa sau. Chính vì vậy mà hễ năm nào hạn hán kéo dài thì những cái đìa ấy trở thành những cái ao công cộng,cung cấp nước sinh hoạt cho dân trong xóm. 

Chiều xuống, trai gái trong xóm lùa trâu tới bờ đìa. Chúng tôi vần công nhau xếp một hàng dài, đứa nầy múc nước chuyển cho đứa kia từ cây thang bắc dưới đìa lên ruộng, đổ vào từng thau cho trâu uống. Trâu uống xong tới người tắm, trai gái để nguyên quần áo, múc nước xối từ trên đầu xối xuống, nước ngấm quần áo bó sát người, trông rõ mồn một cơ thể những cô gái mười sáu đôi mươi...

Mặt trời sắp lặn chúng tôi lùa trâu về chuồng. Con trai ngồi trên lưng trâu nghêu ngao hát, con gái gánh đôi thùng nước oằn vai băng đồng trong bóng chiều thấp thoáng như một bức tranh thủy mặc của đồng quê.

Hơn nửa thế kỷ trôi qua, cậu bé chăn trâu, tắm nước đìa ngày xưa sắp trở thành một ông già. Nhưng hàng lu nước bên hiên nhà thỉnh thoảng gợi lại trong tôi bức tranh thủy mặc về cánh đồng tuổi thơ càng rõ nét.

Và sáng nay đọc báo thấy miền Tây kêu cứu vì khô hạn, bà con cầm từng cái can nhựa chen nhau hứng từng giọt nước được phân phát bởi những chiếc xe nước từ thiện. Tôi bỗng nhớ tới những hàng lu, những hàng máy đầm, những si-tẹc nước, những cái ao cái đìa công cộng ngày xưa. Đã hơn nửa thế kỷ trôi qua, bây giờ chỉ cần vài cái bồn nhựa là đủ để trữ nước ngọt trong mùa khô hạn, tại sao phải kêu cứu ?

VÕ ĐẮC DANH 06.04.2024