Phan Đại - Giỡn mặt Tổ!

 

Bánh chưng khổng lồ giỗ Tổ - Kệch cỡm tư duy văn hóa ẩm thực

Lát sắn mốc hấp - Giá trị trị hoài niệm hơn một món ăn

1. Năm nay giỗ Tổ Hùng Vương người ta lại dâng bánh chưng 7 tấn, bánh dày 3 tấn. Cách đây cũng lâu rồi, khi đó cái bánh dày dâng vua hình như nặng chỉ 1 tấn. Tôi chen lấn giữa đoàn người chật cứng sán vào xin chút lộc bánh khổng lồ. Thề luôn, lúc chen được tới nơi trước mắt nó không phải cái bánh dầy mà là một đống bầy nhầy nát choét. Tôi không dám thụ lộc cũng ko dám chia sẻ ý kiến gì nhưng ám ảnh với cái đống không hình dung là đồ ăn đấy.

Năm nay lại dâng bánh khổng lồ, tôi tin rằng nếu vua Hùng có thiêng thì kiểu gì cũng có đứa gẫy răng cho xem.

Tôi tin rằng người phàm cũng chả ai ăn cái bánh 7 tấn đấy chứ đừng nói vua với thần tổ. Hình dung thế nào cũng không ra được cái món ăn như thế. Ngưòi ta làm cốt để làm màu, để lấy kỷ lục xong rồi nhìn cái bánh không biết phải làm gì.

Ở một nơi nào đó, các em bé mèn mén không có mà ăn.

2. Quê tôi ở Phú Thọ, tôi sống qua những năm đói quắt người. Củ sắn nhổ lên, cạo qua lớp vỏ giấy rồi băm lát mỏng đem phơi. Gặp buổi trời mưa không thu kịp, mà lại mưa dầm cái sắn ấy mốc lên đen sì như những bãi phân. Khi nắng lên khô ráo, những lát sắn mốc ấy thu về cất. Thường thì thứ phế phẩm ấy sẽ ưu tiên để chăn nuôi nhưng những nhà túng đói mua rẻ về để ăn.

Nó phải được rửa sạch, ngâm mềm thay nước rồi lại rửa sạch, lại ngâm rồi mới cho lên hấp cách thủy, gọi là xôi.

Miếng sắn dù làm sạch thì nó vẫn đen đen bẩn bẩn nhưng thường nó dẻo quánh dễ ăn. Chúng tôi ăn vì đói nhưng cái miếng sắn mốc mà ngon ấy nó đi vào ký ức.

3. Cái đói qua lâu rồi, đến cái thời đi nếm qua cá anh vũ, cá lăng, ăn tôm hùm,  kingcrab, đi nếm đủ món khắp Á, Âu. Món ăn thì thường sẽ có ba phiên bản, đó là hàn lâm, nhà hàng và bếp gia đình; tôi thích kiểu bếp gia đình. Mấy lần về quê lại đi lần lại con muỗm nướng than, con nhậy cọ rang béo ngậy và cả sắn miếng mốc meo, thời giờ chúng đều khó kiếm như nhau. Giờ ăn lại không thấy nó ngon như mình nghĩ mà chỉ là hoài niệm thôi.

4. Cái miếng sắn mốc nó không vang tiếng như cái bánh 7 tấn. Nhưng cái miếng sắn mốc ăn rồi nhớ rồi tìm để được ăn lại, trải nghiệm và suy ngẫm. Cái bánh 1 tấn, 4 tấn rồi 7 tấn làm cho rầm rộ nhìn lần đầu đã không ăn chứ đừng nói khảm một hương vị nào hay ăn thêm lần nào.

No rồi rửng mỡ giỡn mặt Tổ!

PHAN ĐẠI 20.04.2024 (Tựa bài do Thụy My đặt)