Nguyễn Văn Tuấn - Gặp học giả Trần Văn Chánh

 

Chiều hôm qua tôi có dịp gặp lại học giả Trần Văn Chánh trong một không gian rất thoáng.

Anh Chánh chính là người soạn cuốn đại từ điển Hán - Việt. Đây là công trình tự điển Hán - Việt lớn nhứt được xuất bản 80 năm sau bộ “Hán Việt Tự Điển” của Thiều Chửu (NXB Đuốc Tuệ, 1942). Từ điển có 12.000 đơn vị tự, nhiều nhứt so với các tự - từ điển Hán-Việt đã có từ trước tới nay.

Đại từ điển Hán - Việt là một nguồn tham khảo của nhiều thế hệ học tiếng Việt và tiếng Hoa. Tôi cũng dùng từ điển này mà không biết Trần Văn Chánh mình quen bấy lâu nay chính là tác giả. Thật là một sơ suất.

Hôm qua, anh ấy tiết lộ là đang soạn một đại từ điển y sinh học. Thật ra, anh đã bắt đầu dự án này vài năm rồi. Anh cho biết chỉ phần chữ ‘A’ mà đã lên đến 600 trang! Có lẽ đây là một trong những công trình để đời của anh ấy.

Anh ấy rất quan tâm đến giáo dục xã hội. Anh dành khá nhiều thời giờ để soạn những cuốn như Bàn về giáo dục Việt Nam trước và sau 1975, Người xưa cảnh tỉnh - Thói hư tật xấu của người Việt trong con mắt các nhà trí thức nửa đầu thế kỷ 20 (viết chung với nhà nghiên cứu Vương Trí Nhàn), và Những bài học thuộc lòng Tân quốc văn giáo khoa thư mà tôi có dịp giới thiệu trước đây.

Trần Văn Chánh là một học giả nghiêm cẩn. Anh làm cái gì cũng cẩn thận kiểm tra đầu đuôi. Viết lách thì cẩn thận từng con chữ. Anh thích làm những dự án dài hơi hơn là loại ‘mì ăn liền’. Do đó, các công trình của anh có thể không phải là loại ‘best seller’ nhưng là loại lưu truyền cho hậu thế và có giá trị lâu dài.

Ở miền Nam thời xưa có những soạn giả phi thường. Họ soạn từ điển, sách giáo khoa, hay các công trình văn hóa đồ sộ, và họ làm việc một mình. Họ cũng không có bằng cấp cao. Ấy vậy mà chất lượng học thuật của những công trình như vậy thường cao hơn các công trình do những tập thể giáo sư và tiến sĩ soạn sau này. Đúng là ‘chiếc áo không làm nên thầy tu’.

NGUYỄN VĂN TUẤN 03.04.2024 (Tựa bài do Thụy My đặt)