mardi 2 décembre 2025

Võ Xuân Sơn – Nỗi đau

 

Một trong các thắc mắc mà mấy anh em chúng tôi cứ hỏi nhau hoài, là làm sao có thể tính được thiệt hại vật chất trong vụ lũ lụt vừa qua ở những nơi chúng tôi đến, tại Khánh Hòa, tại Phú Yên ?

Mất sạch. Có lẽ đó là khái niệm chung nhất của bà con ở những vùng lũ lụt nặng. Nhưng mất sạch theo quan niệm chung, là mất những cái “động sản”, còn những thứ thuộc về “bất động sản” thì đâu có mất đi đâu. Nhưng không. Truyền thông đưa tin, nơi có 7 cái trang trại nuôi heo bò gà vịt đã bị biến thành một dòng sông. Ngay cả bất động sản cũng bị lũ cuốn trôi luôn.

Mất sạch ở đây cần được hiểu rằng, có gì mất nấy. Có ít mất ít, có nhiều mất nhiều. Có càng nhiều mất lại càng nhiều. Sau lũ, ai cũng trắng tay, ai cũng bắt đầu lại với hai bàn tay trắng… bệch. Cứu trợ bao nhiêu cho đủ, đền bù bao nhiêu cho đủ. Tiền tỉ mang ra đó, cũng chỉ như muối bỏ biển, chẳng thấm tháp vào đâu. Cái gì cũng phải mua lại, từ cây kim, sợi chỉ, đến xoong nồi, chén dĩa, đũa muỗng…

Văn Công Hùng – Ghi chép ngày 01.12.2025

 

Tin sáng

1. "Cháy tại Nhà máy bia Hà Nội, cột khói đen bốc ngùn ngụt"- Đã dập tắt rồi, chia vui với anh em nghiện bia Hà Nội.

2. "Đau lòng cho 'Quán Kỳ Nam'"- Nhà cháu vừa ngồi cà phê, giao thằng cháu nghiên cứu lịch chiếu phù hợp để đi xem. Nó tìm rồi báo có suất 5 giờ chiều và 22 giờ đêm. Bảo toàn giờ khó xem nhưng thôi sẽ xem suất 5 giờ. Trên mạng đa phần các nhà văn khen, nhưng gã bạn bảo bác đọc tus của Ch chưa, chê từ đầu tới cuối, hihi. Bèn.

Đau lòng là như thế này : "'Quán Kỳ Nam', một bộ phim 'hay bậc nhất' trong năm nay của điện ảnh Việt, lại có số suất chiếu ít ỏi và nguy cơ sớm rời rạp chiếu". "Mỗi rạp chỉ có một suất chiếu" là thống kê của Box Office Vietnam. Trong hơn 3 ngày ra rạp, phim có hơn 300 suất mỗi ngày, gần như rải đều mỗi rạp một suất.

Chương trình phát thanh RFI ngày 02.12.2025


 

lundi 1 décembre 2025

Nguyễn Văn Tuấn - "Kỷ niệm nào ghi dấu trên tay" : Tiễn biệt một lãng tử âm nhạc

 

Hơn nửa thế kỷ trước, trong những ngày tháng sinh viên đầy mộng mơ, tôi đã say đắm với giai điệu da diết của Ru Con Tình Cũ. Ca khúc mở đầu bằng hai câu thơ nhạc bất hủ : "Ba năm qua em trở thành thiếu phụ / Ngồi ru con như ru tình buồn..."

Và hôm nay, ngày 01/12/2025, tại Điện Nam (Quảng Nam), người viết những dòng chảy bất tử đó, nhạc sĩ Đynh Trầm Ca, đã nhẹ nhàng ra đi, về với cõi vĩnh hằng, để lại trong lòng người mộ điệu nhiều tiếc nuối. Ông thọ 85 tuổi.

Ông tên thật là Mạc Phụ, chào đời năm 1941 tại thị trấn Vĩnh Điện, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Bút danh Đynh Trầm Ca, theo lời kể từ những người thân cận, được ông chọn lọc tinh tế : "Đynh" lấy từ họ thân mẫu, nhưng với nét chữ "y" dài đầy cá tính, thay vì "i" ngắn gọn thông thường. Đó là cách ông khéo léo khẳng định sự khác biệt, như một dấu ấn riêng giữa dòng chảy âm nhạc miền Nam.

Tuấn Khanh – Giã biệt nhạc sĩ Đynh Trầm Ca (1941-2025)

 

Nhạc sĩ Đynh Trầm Ca, tác giả nhiều ca khúc quen thuộc như Ru Con Tình Cũ, Sông Quê, Về Lại Đồi Sim... vừa qua đời tại Quảng Nam, vào sáng ngày 1 tháng 12, 2025, hưởng thọ 83 tuổi.

Với số tác phẩm trên dưới 100 ca khúc, cùng nhiều bài hát chưa được đưa ra rộng rãi với công chúng, một phần do tính cách rất "Quảng" của ông, một phần do cuộc đời của nhạc sĩ Đynh Trầm Ca phải gác lại mọi thứ, nhọc nhằn mưu sinh và ẩn dật sau 1975.

Cuộc đời ông nhiều năm lưu lạc từ Đông sang Tây ở miền Nam, với công việc tay chân để nuôi mình, lo cho gia đình không khác gì một nông dân hay người kiếm sống theo công nhật.

Lưu Nhi Dũ - Nhiều lãnh đạo chủ chốt của Thủy điện Sông Ba Hạ “nghỉ phép” để làm việc với cơ quan chức năng

 

Chiều 01/12, báo chí đưa tin : Nhiều lãnh đạo chủ chốt của Thủy điện Sông Ba Hạ “nghỉ phép” để làm việc với cơ quan chức năng.

Theo đó, Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ vừa có báo cáo gửi Ủy ban Chứng khoán về nghị quyết phương án nhân sự tạm thời để điều hành hoạt động doanh nghiệp, trong lúc hàng loạt lãnh đạo chủ chốt “nghỉ phép”.

Do đó, xét tình hình thực tế của Công ty Cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ cần "điều phối nhân lực để duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh và tập trung làm việc với cơ quan chức năng", Hội đồng quản trị công ty trên phân công Chủ tịch Hội đồng quản trị tạm thời điều hành các hoạt động của Ban Điều hành Công ty Cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ.

Lê Học Lãnh Vân – Khi hồ thủy điện xả nước (2)

 

Dòng sông và sự cân bằng sinh môi dọc bờ sông

Nước từ cao chảy xuống thấp tạo thành sông.

Các quy luật về thủy động học (dòng chảy), về sức bền vật liệu (của đất, đá), về lực hấp dẫn vạn vật (ảnh hưởng tới thủy triều) ... qua hàng ngàn năm, thậm chí hàng triệu năm, dần dần định hình con sông ấy, định hình lòng sông và hai bờ sông.

Trên đường sông đi, hệ sinh vật hai bên bờ sông cũng thích nghi với dòng sông cùng con nước rong, nước ròng của sông. Thí dụ, ở nơi cao hơn mức triều cao là cây giỏi chịu hạn, có rễ sâu hút nước. Ở nơi ngập thường xuyên, giữa hai mức triều cao và triều thấp, là những cây thân mềm, có mô khí. Ở dưới mức triều thấp là các cây thủy sinh, lá mỏng, mềm, lớp vỏ cutin mỏng...

Nguyễn Thông - Chuyện trong ngày đầu tháng cuối năm

 

Chả giấu gì, bỉ nhân (tôi) đang dồn hết tâm trí, sức lực, thời gian để hoàn thành bản thảo hai cuốn sách - cuốn “Chuyện thời bao cấp - tập 2” và “Những lỗi thường thấy trong văn bản tiếng Việt”. Mệt, đuối phết.

Mấy bữa nay, cuộc sống thật lắm chuyện, có những chuyện mình cứ im lặng thì không chịu được.

- Ồn ào nhất là vụ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức, lựa chọn, trao giải cho 50 tác phẩm văn nghệ tiêu biểu, xuất sắc nhất giai đoạn 50 năm qua (từ 1975 - 2025). Nhiều người đã lên tiếng rồi, tôi không nhắc lại những điều họ đã nêu.

Lưu Nhi Dũ - Tranh cãi về tiểu thuyết « Nỗi buồn chiến tranh »

 

Chuyện tưởng đã cũ kỹ, nhưng khi được vinh danh trong 50 tác phẩm văn học, nghệ thuật biểu diễn Việt Nam tiêu biểu, xuất sắc sau ngày đất nước thống nhất, lập tức có luồng dư luận phản ứng.

Tôi nhớ, tác phẩm được xuất bản năm 1990 và ngay lập tức được giới phê bình và người đọc đón nhận. Tôi mua ngay và thích thú, đọc ngấu nghiến, sau đó có viết bài điểm sách đăng trên Báo Người Lao Động (báo giấy, giờ tìm không ra vì chưa số hóa). Có lẽ đây là bài điểm sách đầu tiên của tôi trong nghề báo. Chủ yếu là khen và cảm nhận như một tác phẩm viết về chiến tranh mới mẻ, nhân văn. Bài được chính tổng biên tập Phan Hồng Chiến khi đó khen.

Tác phẩm này cho đến nay được dịch ra ít nhất 26 thứ tiếng, được nhiều giải thưởng văn học quốc tế, trong đó có Giải thưởng Văn học châu Á năm 2018 ; năm 2022 được trao Giải thưởng Nghệ thuật Danube của Hội Văn học nghệ thuật Danube và Nhà xuất bản AB Art (Hungary).... Nỗi buồn chiến tranh cũng đoạt giải của Hội Nhà văn năm 1991.

Hoàng Linh - Sợ chưa, « Nỗi buồn chiến tranh » vừa được trao giải đã bị cựu chiến binh cấp tướng đề nghị xử lý, thu hồi

 

Ngày hôm qua, 30/11, tiểu thuyết ''Nỗi buồn chiến tranh'' của nhà văn Bảo Ninh được vinh danh là một trong 50 tác phẩm văn học-nghệ thuật xuất sắc của Việt Nam sau thống nhất.

Tại lễ vinh danh do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức, nhà văn Bảo Ninh nhận hoa và bằng chứng nhận từ Phó thủ tướng Mai Văn Chính và Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Trịnh Thị Thủy.

Sự kiện này đã vấp phải sự chỉ trích của Trung tướng Nguyễn Thanh Tuấn, nguyên Cục trưởng Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam.

Lê Huyền Ái Mỹ - Nỗi buồn không chỉ “chiến tranh” !

 

* Không hiểu sao những lần đứng trước cái am nhỏ nằm chênh vênh trên đảo chìm (tôi không nhớ là Thuyền Chài A hay C) hay giữa bạt ngàn hương linh ở Trường Sơn, hay soi mặt xuống dòng sông Trạ Ang, nơi đã từng là “con suối máu”, trong tâm tưởng tôi vẫn hiện hữu Kiên ở mọi tầng nấc suy tưởng của anh.

Như để thấu tận hơn cái giá của hy sinh, có thể họ cũng đã trải qua những sợ hãi, hoang mang, hoài nghi nhưng rốt cùng, họ đã ngã xuống cho một sự trường tồn.

Và trong tôi, nhiều lần đi giữa Trường Sơn, “tọa độ máu” hay ngược lên Vị Xuyên, biết ơn thôi chưa đủ, nó cứ khiến mình lầm lũi bước như một kẻ hậu sinh có lỗi. Sự sống này đánh đổi quá nhiều cái chết. Và đâu hẳn cái chết nào cũng ập đến, nó quằn quại, đau đớn, hối tiếc… Nó đã thành một phần để điểm lên chất tráng ca cho một (hay nhiều) thế hệ đã dựng nên bức trường thành Tổ quốc.

Lê Thọ Bình - Vinh danh "Nỗi buồn chiến tranh" và giới hạn của sự bất bình

 

Việc tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh của Bảo Ninh được xướng tên trong top 50 tác phẩm văn học – nghệ thuật tiêu biểu sau thống nhất đã gây ra phản ứng dữ dội từ Trung tướng Nguyễn Thanh Tuấn, cựu Cục trưởng Cục Tuyên huấn.

Ông cho rằng cuốn sách mang “mùi phản trắc”, “hạ thấp tính anh hùng của quân đội” và là dấu hiệu của “trào lưu xét lại lịch sử”. Từ đó, ông yêu cầu thu hồi sự vinh danh và xử lý tác phẩm.

Phản ứng này cho thấy một cuộc tranh luận lớn hơn : Với chiến tranh, tư liệu lịch sử sống động và đầy mâu thuẫn, đâu là giới hạn của sự phản biện, đâu là vai trò của văn học, và ai có quyền phán quyết về sự thật ?

Lưu Trọng Văn – Bóng đá chỉ hấp dẫn khi các cầu thủ chủ động tạo ra thời cơ

 

Các cầu thủ tuyến giữa và tuyến trên dành 2/3 thời gian đưa bóng về cho trung vệ là những kẻ yếu đuối, không tự tin đồng nghĩa với việc thảm sát niềm hứng khởi của khán giả nhà.

Hãy thống kê đi đội tuyển quốc gia và U22- U23 các cầu thủ tuyến giữa và tuyến trên có tỉ lệ chuyền bóng về so với dắt bóng tiến lên, hoặc chuyền cho các cầu thủ đang lao lên như thế nào.

Xem U17 thích ở cái quy trình ngược với đội tuyển và các u 22-23 : Có bóng là xuyên phá hàng hậu vệ đối phương, tự tin bởi tài năng và trí tuệ của mình. Dắt lên gần nhất khung thành đối phương, sút bóng hoặc chuyền chọc khe hay lật cánh đúng chỗ các đồng đội đang ở tuyến trên hoặc đang lao lên.

Chương trình phát thanh RFI ngày 01.12.2025


 

dimanche 30 novembre 2025

Văn Công Hùng - Ghi chép ngày 30.11.2025


Tin sáng

1. Có bạn phát hiện, té ra điền bà nước Nam cung tiến cho em Mailisa nhiều rất, cứ nhìn số tiền khủng em ấy có thì biết. May em ấy chưa thuê ai viết sách: "Từ cô gái phụ quán bưng bê tới người đàn bà quyền lực với... phụ nữ". Giờ nhà cháu nhìn phụ nữ thấy ai cũng như là vừa... tốn tiền cho em Mai ấy he he...

Thì hôm nọ vào nhà hàng kia, thấy con bé phục vụ lạ lạ, hỏi mày vừa ở Mailisa ra hả, nó cười cười hihi.

Liên quan: "Cháy thẩm mỹ viện ở trung tâm TPHCM".

2. "Phân bổ thêm 150 tỉ cho Khánh Hòa, Đắk Lắk, Gia Lai và Lâm Đồng"- Là cái ban Vận động cứu trợ Trung ương - Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam  phân bổ ạ. Theo đó Đắk Lắk 50 tỉ đồng; Khánh Hòa 40 tỉ đồng; Gia Lai 30 tỉ đồng; Lâm Đồng 30 tỉ đồng. Tức tiền này là quyên góp chứ không phải của chính phủ.

Phạm Ngọc Hưng - Biến đùm bọc thành mô hình quản trị là thất bại

 1. Một bạn đọc bình luận trong bài trước của tôi là “Làm gì có ở đất nước nào đùm bọc nhau như ở Việt Nam… Cả hệ thống chính trị vào cuộc giúp ngưởi dân” - như một niềm tự hào.

Tôi lại nghĩ rằng cần phải xem đấy là điều xấu hổ.

2. Việc Thái đền bù cho mỗi nạn nhân lũ lụt 2 triệu bath, và thủ tướng Thái đứng ra nhận trách nhiệm cá nhân không phải là mị dân hay làm màu, mà đấy là thừa nhận hệ thống quản trị rủi ro thiên tai thất bại.

Võ Xuân Sơn - 16.100 m3 mỗi giây là bao nhiêu ?


Chúng ta nghe nói thủy điện sông Ba Hạ xả lũ với tốc độ 16.100m3/giây. Nhưng chúng ta chưa thể tưởng tượng được như vậy có nghĩa là sao. Một số người dân Phú Yên nói với tôi, thực tế họ xả lũ còn hơn bấy nhiêu nhiều. Nhưng thôi, chúng ta tạm tin con số công bố chính thức.

Theo Wikipedia, cầu Đà Rằng tại Phú Yên bắc qua sông Ba có chiều dài 1.128 m, bao gồm cả phần bắc trên đất liền hai đầu cầu. Nhưng thôi, cứ cho là lòng sông Ba tại Phú Yên rộng như vậy đi. Con số 16.100 m3 nước sẽ là một khối nước rộng theo chiều ngang của toàn bộ lòng sông Ba và hai bên bờ, bằng với chiều dài cầu Đà Rằng. 

Nếu chiều cao của khối nước này là 2 m, thì chiều dài của nó sẽ là 7,13 m. Tức là, cứ 1 giây thủy điện sông Ba Hạ xả lũ, sẽ có một khối nước dàn hết chiều ngang sông Ba (thêm cả phần đất hai đầu câu Đà Rằng), cao 2 mét, dài 7,13 m.

Nguyễn Văn Tuấn - Trách nhiệm và nhân văn trong lũ dữ

“Tất cả những người đã qua đời đều vì lũ. Nếu không có lũ lụt [...], rất có thể họ đã không mất mạng. Tôi nhận hoàn toàn trách nhiệm về mình. Không cần phải phân định nguyên nhân gì thêm nữa."

Đó là câu nói của ông Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul về những người qua đời trong trận lũ lụt vừa qua.

Cũng giống như các tỉnh miền Trung bên mình, các tỉnh miền Nam Thái Lan cũng trải qua một tình trạng thê thảm. Thật ra, lũ lụt ảnh hưởng đến 10 tỉnh ở Thái Lan! Nước ngập đến nóc nhà, người dân phải sống trên nóc nhà hàng tuần liền. Có một người già qua đời chỉ vì không có xe cứu thương đến kịp.

Lê Học Lãnh Vân - Khi hồ thủy điện xả nước (1)

 

Hồ thủy điện tạo điện năng từ đâu?

Tất cả các loại năng lượng con người khai thác để sử dụng đều tới từ năng lượng tự nhiên.

Năng lượng thủy điện cũng vậy. Năng lượng tự nhiên khiến nước biển bốc hơi, lên cao gặp lạnh thì ngưng tụ thành các hạt nhỏ li ti trong mây. Khi mây dầy đặc thì các hạt nhỏ hòa vào nhau rơi xuống thành mưa nơi vùng ấm hay thành tuyết nơi vùng lạnh. Nước trên cao chảy xuống biển thấp theo những lối đi gồm suối hay/và sông.

Tạ Duy Anh - Làng Vũ Đại ở đâu ?


(Nhân ngày mất Nam Cao)

Nam Cao nằm trong số những nhà văn lớn nhất của nền văn học Việt. Có những thứ cho đến nay vẫn chỉ mình ông làm được*. Ông vẫn đang là thần tượng của nhiều nhà văn hậu sinh. Quan tâm đến ông vượt qua tình yêu tác phẩm, mà trở thành nhu cầu tinh thần.

Hàng năm, luôn có những dòng người tấp nập tìm về quê ông, để được tận mắt chứng kiến những gì mà họ đọc qua tác phẩm.

Tuy thế, không ít người đến thăm Khu tưởng niệm Nam Cao tại làng Nhân Hậu (Một đồng nghiệp quê Nam Định của tôi khẳng định Nhân Hậu thực ra là tên của một xã cũ thời chưa sáp nhập), xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân (cũ), tỉnh Hà Nam lại cứ tưởng mình đã đặt chân đến làng Vũ Đại. (Ngay cả một số trang thông tin cũng viết Nam Cao quê làng Vũ Đại...).