Võ Xuân Sơn - 16.100 m3 mỗi giây là bao nhiêu ?

Chúng ta nghe nói thủy điện sông Ba Hạ xả lũ với tốc độ 16.100m3/giây. Nhưng chúng ta chưa thể tưởng tượng được như vậy có nghĩa là sao. Một số người dân Phú Yên nói với tôi, thực tế họ xả lũ còn hơn bấy nhiêu nhiều. Nhưng thôi, chúng ta tạm tin con số công bố chính thức.

Theo Wikipedia, cầu Đà Rằng tại Phú Yên bắc qua sông Ba có chiều dài 1.128 m, bao gồm cả phần bắc trên đất liền hai đầu cầu. Nhưng thôi, cứ cho là lòng sông Ba tại Phú Yên rộng như vậy đi. Con số 16.100 m3 nước sẽ là một khối nước rộng theo chiều ngang của toàn bộ lòng sông Ba và hai bên bờ, bằng với chiều dài cầu Đà Rằng. 

Nếu chiều cao của khối nước này là 2 m, thì chiều dài của nó sẽ là 7,13 m. Tức là, cứ 1 giây thủy điện sông Ba Hạ xả lũ, sẽ có một khối nước dàn hết chiều ngang sông Ba (thêm cả phần đất hai đầu câu Đà Rằng), cao 2 mét, dài 7,13 m.

Như vậy, cứ 1 phút (bạn thở bình thường thì 14 lần thở là 1 phút), đó sẽ là khối nước rộng bằng chiều dài cầu Đà Rằng (gồm cả phần đầu cầu hai bờ), cao 2 m, dài 42 8m. Nếu thủy điện sông Ba Hạ xả lũ 1 giờ liền, thì lượng nước sẽ là bao nhiêu? Đó sẽ là một khối nước có chiều ngang 1.128 m, chiều dày (hay chiều sâu) 2 m, và chiều dài là 25.691 m (hơn 25,5 km).

Nói theo một cách khác, khối nước xả lũ (giả sử giữ nguyên hình thù lúc đầu) sẽ lao đi với vận tốc 25,69 km/h. Hay dùng một hình ảnh khác, sau 85 giây xả lũ (tức là chưa đến 1 phút rưỡi), lượng nước sẽ lấp đầy tòa nhà Lanmark 81, tòa nhà cao và to nhất Việt Nam hiện nay.

Khi đến Khánh Hòa và Phú Yên, mấy anh em cứ thắc mắc, không biết nước ở đâu ra mà có thể nhấn chìm mọi thứ như vậy. Ở các nhà văn hóa thôn tại Khánh Hòa, mức nước ngập để lại dấu trên tường cao khoảng 1,6 m, ở nhà trẻ cao khoảng 1,4 m. Ngoài sân, mặt sân thường thấp hơn nên nhà khoảng 1 m, nước ngập sâu hơn. Ở Thạch Tuân 1, mực nước in trên tường bên trong nhà văn hóa thôn là khoảng 2,5 m.

Trên đường vô hai thôn Thạch Tuân 1 và Thạch Tuân 2, xã Hòa Xuân, Phú Yên, những cây cao khoảng 3 m còn đầy rác dính trên ngọn cây, đa số cây chết vàng do ngâm dưới nước lâu. Tôi không biết diện tích của hai thôn này là bao nhiêu, nhưng theo tính toán bên trên, cả hai thôn, giả sử không có nước lũ về trước đó, chỉ cần nhận khoảng 1 giờ, cao lắm là 1 giờ 30 phút xả lũ của sông Ba Hạ, là đã chìm sâu trong nước xả lũ rồi.

Nhìn những khối bê-tông tạo thành con lươn cứng ngăn hai chiều đường Quốc lộ 1, đoạn đi qua xã Hòa Xuân, Phú Yên (tôi được biết mỗi khối đó nặng 3 tấn), bị nước lũ cuốn phăng, kéo đi hơn chục mét, thậm chí xa hơn. Mặc dù đường Quốc lộ đoạn đó cao hơn mặt ruộng hơn 2 m, bản thân con đường đã tạo thành bức tường ngăn bớt lực đập của dòng nước, thì thấy sức nước mạnh cỡ nào.

Cứ thử tưởng tượng, với khoảng rộng bằng với chiều dài cầu Đà Rằng (1.128 m), với lớp nước dày 2 m, tốc độ lao đi 25,69 km/h, thì cái gì có thể ngăn được lượng nước đó. Còn nếu cũng khối nước đó, nhưng chiều rộng dòng chảy bị bóp lại, còn khoảng 300 m, thì tốc độ nước sẽ lớn hơn 100 km/h, thì đến tháp Effiel cũng bị cuốn phăng đi.

Tất cả những thí dụ trên đều loại trừ lượng nước ngập do mưa đã có sẵn. Khi các thôn xóm đang ngập trong nước, thì lượng nước xả lũ của thủy điện bồi thêm vô sẽ còn gây ra thảm họa cỡ nào nữa?

Đừng ai nói với tôi, rằng thủy điện xả lũ chẳng gây ra gì cả.

VÕ XUÂN SƠN 29.11.2025