Phúc Lai - Viết dài trung bình về cuộc chiến tranh ở Ukraine ngày 03/06/2024

1. “Đã quá muộn…”

Việc sử dụng vũ khí được viện trợ tấn công các mục tiêu quân sự trên lãnh thổ Nga đã được các nước phương Tây chấp thuận, sau đó là Mỹ, nhưng không triệt để. Tuy nhiên, nhiều cá nhân ở Ukraine cho rằng quyết định này lẽ ra phải được đưa ra sớm hơn nhiều.

Một nguồn tin nước ngoài dẫn ý kiến của anh Denys, một người lính đang ở Kyiv – hiện anh đang nghỉ phép về từ mặt trận phía đông Ukraine, cảm thấy thất vọng vì quá trình kéo dài liên quan đến việc nhận vật tư quân sự của phương Tây. Anh này bày tỏ sự bất bình với sự chậm trễ trong việc giao xe tăng, tên lửa và máy bay chiến đấu từ các đồng minh phương Tây, trích dẫn những trường hợp một số loại vũ khí bị từ chối hoặc bị hạn chế nghiêm ngặt khả năng tấn công lực lượng Nga...

Bình loạn : Denys là lính ngoài chiến trường, anh ấy mong muốn được thắng càng sớm càng tốt. Đó là mong muốn chính đáng. Nhưng trong điều kiện, hoàn cảnh đất nước phụ thuộc nguồn nước ngoài thì phải co kéo chứ làm thế nào.

Và ngay khi được “nới,” trong đêm đó HIMARS đã hỏi thăm hàng loạt mục tiêu ở Belgorod (có nguồn nói cả bên Kursk) cũng bị tấn công.

Vậy có đúng là, “đã quá muộn” không? Xin quý vị xem hình minh họa tôi gửi kèm. Hiện nay Ukraine mới “phủ” được 80 ki-lô-mét vành đai biên giới với Nga bằng HIMARS. Cụ thể hơn, trong hình số 2, quý vị có thể hình dung được những chỗ Ukraine có thể tấn công, và những chỗ thì không.

Nhưng thôi, tôi xin tạm chuyển sang một chuyện khác trước đã. Mưu đồ của Nga khi mở các chiến dịch tấn công vào tỉnh Kharkiv và sắp tới – Sumy là gì? Theo hình số 3, chiến tuyến hiện tại dài khoảng hơn 1.100 ki-lô-mét đến dưới 1.200 ki-lô-mét như đường màu đỏ, thì với kế hoạch mới này, chúng sẽ kéo dài chiến tuyến đến gần gấp đôi, theo như đường màu xanh.

Thật là thâm độc. Chúng tranh thủ thông tin nắm được rằng Ukraine đang thiếu quân, thiếu cả vũ khí trang bị nên cố tình kéo dài chiến tuyến, từ đó tiếp tục làm kiệt quệ sức chiến đấu của bộ máy quân sự Ukraine.

Kết quả của những đòn đánh của Ukraine trong vài ngày qua vào các mục tiêu ở các vùng Belgorod và cả Kursk – là nhiều trang thiết bị, khí tài… nhiều điểm tập trung quân và cả vài đoàn xe bị tập kích. Như vậy, chẳng có gì là quá muộn cả. Tất nhiên mong muốn thì là hơn thế, nhưng có, còn hơn không.

2. Vậy cụ thể, kết quả của những đòn đánh đó như thế nào?

Tôi xin quay lại với lý thuyết trong học thuyết quân sự của Nga, với phần về đòn “phản chuẩn bị” (“контрподготовка”). Trong học thuyết gần nhất của Nga, đòn phản chuẩn bị được quy định như sau: “Huấn luyện thực hiện đòn phản chuẩn bị được thực hiện bởi quân đội tên lửa và pháo binh, không quân và ở các khu vực ven biển – bởi hải quân nhằm làm suy yếu khả năng tấn công của đối phương và làm gián đoạn cuộc tấn công đầu tiên của chúng; về hành động của kẻ thù, được lên kế hoạch trước dưới dạng một số phương án. Đặc điểm và thời gian tồn tại của nó được xác định bởi nhiệm vụ chiến đấu, số lượng mục tiêu và đối tượng của địch, thành phần lực lượng và tài sản tham gia cũng như số lượng đạn dược được phân bổ.”

Nội dung này được cho là của nguyên soái Igor Dmitrievich Sergeev (20.04.1938 – 10.11.2006), người giữ chức Bộ trưởng quốc phòng Liên bang Nga từ năm 1996 đến 2001. Ông này là tiến sĩ khoa học về kỹ thuật quân sự. Đoạn trên được trích từ điều lệnh chiến đấu của quân đội Nga do ông ta viết năm 1999.

Lịch sử quân sự Nga ghi nhận lý thuyết đòn phản chuẩn bị đã được quân đội Đế quốc Sa hoàng thực hiện từ Chiến tranh thế giới lần thứ nhất. Trong những năm đầu của cuộc chiến tranh vệ quốc Liên Xô, Hồng quân không có năng lực tổ chức những đòn đánh phản chuẩn bị vì không đủ pháo binh. Lần đầu tiên và cũng gần như là duy nhất (vì sau đó quân Đức hầu như không tấn công nữa) Liên Xô tiến hành đòn phản chuẩn bị quy mô và khá thành công là và chiến dịch Citadel của Đức, phía Liên Xô là trận Kursk năm 1943.

Năm 2015, quân Nga cùng với ly khai Donbas đã tiến hành một đòn phản chuẩn bị đúng như sách vào lực lượng Ukraine đang chuẩn bị tấn công, tiêu diệt mấy chục khí tài và khoảng hơn 100 lính, sĩ quan Ukraine, đâu đó ở ngoại vi Donetsk.

Và lần này, tôi nghe các nguồn tin phương Tây thì, thông tin tình báo Ukraine nắm được Nga đã chuẩn bị một nhóm quân, cho giai đoạn đầu để tấn công Sumy là 12.000 quân cùng lượng trang bị, khí tài kha khá. Chỉ trong vài ngày tới nhóm quân này sẽ tấn công theo hướng Sumy, có thể theo đúng điểm tiếp giáp giữa hai tỉnh Sumy và Kharkiv, cũng như theo trục đường H-07/R-200 đến thẳng thành phố thủ phủ cùng tên.

Hóa ra, đây lại là đòn “phản chuẩn bị” mà người Ukraine giành cho quân đội Nga. Với kết quả đánh hàng chục mục tiêu chỉ trong một đêm như vậy, cú đánh này được cho là sẽ làm chậm kế hoạch của Nga thêm tối thiểu vài tuần nữa, và cứ hễ tập trung quân để tấn công, là các cặp mắt trinh sát từ trên không theo thời gian thực sẽ lại thông báo để tiếp tục tập kích.

Kế hoạch kéo dài chiến tuyến của Nga sẽ phá sản. Chẳng có ai tên là quá muộn ở đây cả. Chuyện gì cũng có thời điểm của nó.

3. Nói thêm: Mỹ hạn chế thì vẫn có ông khác mở rộng. 

Pháp cho phép sử dụng SCALP để tấn công các sân bay của Nga sâu trong nội địa. Mặc dù Vương quốc Anh vẫn chưa cho phép sử dụng Storm Shadow, nhưng từ trước họ đã cho phép sử dụng máy bay không người lái tấn công của mình nện vào các mục tiêu trên lãnh thổ Nga. Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã cho phép Ukraine sử dụng máy bay không người lái Bayraktar của mình ở mức độ tương tự như vậy.

4. Tháng Năm của năm 2024, Nga một lần nữa phá kỷ lục của chính mình về tổn thất trong cuộc chiến ở Ukraine.

Tổn thất của quân Nga trong tháng Năm lên tới 38.940 người – đây là con số hàng tháng cao nhất kể từ khi Nga bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện – Bộ Quốc phòng Ukraine cho biết hôm 01/06. Mức này đồng nghĩa với việc nó đạt mức trung bình 1.256 “kiện hàng 200” mỗi ngày. Kỷ lục trước đó là 29.970 “kiện hàng 200” được thiết lập vào tháng 12 năm ngoái khi lực lượng Nga mất số lượng lớn quân nhân trong The Battle of Avdiivka.

Cụ thể hơn nữa, chỉ riêng trong tuần cuối cùng của tháng Năm vừa qua, tổn thất của Nga là khoảng 9.000 “kiện hàng 200” và gần 1.500 thiết bị, khí tài – không tính vũ khí cá nhân, đương nhiên rồi.

Tư lệnh Lực lượng Lục quân Ukraine Oleksandr Pavliuk công bố dữ liệu về tổn thất của Nga trong cuộc chiến ở Ukraine trong tuần từ 26 tháng 5 đến 2 tháng 6. Lực lượng vũ trang Ukraine đã loại bỏ 8.670 quân nhân Nga. Ngoài ra, 1.443 vũ khí và thiết bị đã bị phá hủy. Dưới đây là thống kê tổn thất trong chiến sự của quân đội Nga từ ngày 26 tháng Năm đến ngày 2 tháng Sáu là khoảng:

- 8.670 “kiện hàng 200”,

- Xe tăng - 103 chiếc

- Xe chiến đấu bọc thép - 177 chiếc,

- Hệ thống pháo binh - 280 chiếc,

- MLRS - 6 giàn,

- Hệ thống phòng không - 7 hệ thống,

- UAV cấp chiến thuật và tác chiến - 274 chiếc,

- Tên lửa hành trình - 59 chiếc,

- Xe tải và xe bồn chở nhiên liệu - 453 chiếc,

- Thiết bị tác chiến đặc biệt - 84 bộ.

Những tổn thất của Nga ở Ukraine tính đến ngày 2 tháng Sáu, tổn thất của Nga trong cuộc chiến ở Ukraine trong chỉ trong ngày hôm trước đó lên tới 1.080 “kiện hàng 200”, như vậy vừa cán mốc 50 vạn hôm nọ, mốc 51 vạn lại chuẩn bị được lập – con số cụ thể là 509.860 binh sĩ thiệt mạng. Ngoài ra, Lực lượng vũ trang Ukraine đã phá hủy 25 xe tăng và 49 hệ thống pháo binh cũng trong ngày này.

Một kỷ lục nữa là chỉ trong tháng Năm, 1.160 hệ thống pháo binh của Nga bị phá hủy. Chưa hết, còn kỷ lục khác nữa, ngày 01/06 số lượng xe tải và xe bồn bị đốt cháy đến 101 chiếc.

Bình loạn : Đây không phải là “đại khai sát giới” thì là cái gì.

5. Nhận xét và kết luận

5.1. Về các “Chiến dịch Kharkiv” và “Chiến dịch Sumy” (sắp có)

Nhìn chung khi – chỉ cần sử dụng HIMARS thôi – bắn vào các mục tiêu quân sự của Nga bên Belgorod và Kursk, đồng nghĩa với việc chấm dứt hai chiến dịch trên. Nếu nói như vậy là quá lạc quan, thì ta lại chỉnh xuống: với Nga sẽ rất khó khăn để thực hiện tiếp kế hoạch này. Theo ý kiến cá nhân tôi, thì gần như không thể tiến hành tiếp được nữa. Bản thân kế hoạch này đã quá phiêu lưu vì nó nếu nó có mục đích kéo dài chiến tuyến đến gần gấp đôi, mà chỉ cần dùng có 30.000 đến 50.000 quân như vậy, thì chẳng bõ bèn gì – vì trên toàn mặt trận Nga được cho là có khoảng 500.000 người, trong đó quân chiến đấu (cầm súng) khoảng 250.000 người.

5.2. Một ý đồ nữa của Nga là muốn phá chiến lược chiến tranh phi đối xứng của Ukraine hiện đang được tiến hành rất bài bản. Nếu mở rộng mặt trận, thì việc Ukraine phải sử dụng quân đội chính quy ra giữ các vị trí, rộng hơn là giữ lãnh thổ, sẽ dẫn tới việc hai bên đôi công với nhau, dù Nga tấn công sẽ dùng nhiều quân hơn, nhưng vẫn là đối xứng.

Cho đến nay, người Ukraine vẫn cố gắng thi hành chiến tranh phi đối xứng ngay cả lúc khó khăn nhất. Từ khi có HIMARS, việc sử dụng nó để “bào mòn” sức mạnh của bộ máy chiến tranh Nga trên chiến trường Ukraine đã rất hiệu quả, dẫn kết kết quả là Nga phải bỏ một vùng rộng lớn ở đông tỉnh Kharkiv và sau đó, hữu ngạn Kherson. Nhưng từ đó trở đi, do nhiều yếu tố như gây nhiễu (chiến tranh điện tử) và chiến lược gây hao tổn trở lại của Nga, Ukraine dần thiếu lực lượng và nguồn lực.

Tuy vậy họ vẫn cố gắng phát triển lực lượng drome mặt nước và dần dần từ làm suy yếu đến nay coi như đưa sức mạnh của Hạm đội biển Đen về số không. Chúng ta hãy cùng hình dung, hiện hạm đội này chỉ còn tàu ngầm là đáng kể nhất, nhưng nếu không có tàu nổi thì sức mạnh của chúng sẽ bị hạn chế rất nhiều. Nếu như sắp tới Ukraine lắp bom chìm lên drone mặt nước thì tàu ngầm Nga cũng chìm nốt.

Sang đầu năm nay, chỉ bằng drone người Ukraine đã đưa năng lực lọc xăng dầu của Nga giảm đáng kể, cũng là một chiến lược chiến tranh phi đối xứng. Còn hiện tại, kế hoạch phong tỏa bán đảo Crimea đang diễn ra rất rõ trước mắt chúng ta, cũng lại là một chiến tranh phi đối xứng khác.

Cách đây 2 ngày, có tin một trung tâm hậu cần và doanh trại lớn của Nga ở ven đô thị Mariupol bị ATACMS tập kích, tổn thất nặng nề. Với việc cho phép sử dụng hạn chế vũ khí tầm xa bắn sang lãnh thổ Nga ở vùng Belgorod, kế hoạch “phá phi đối xứng” của Nga sẽ phá sản.

5.3. Về “kế hoạch tổng phản công của Ukraine”

Báo chí xứ phía đông nước Lào tung tin như vậy. Mạng xã hội Nga cũng rào rào nói như vậy. Tôi nói chuyện riêng với một số anh em bạn bè, cho rằng đó là tin vịt. Người phải tấn công ở đây là Nga, chứ không phải là Ukraine.

Cũng cách đây vài hôm, có người bạn gửi video quân Nga gần như biến Chasiv Yar thành hỏa ngục. Tôi bình luận: Đánh nát hết thì Ukraine họ sẽ rút quân và Nga chiếm được thôi. Cái kiểu đánh nhau ngu ngốc. Mang tiếng quân đội thứ hai thế giới mà gặm từng làng một, tốn kinh khủng nhiều về nhân mạng và chỉ chiếm được khi biến làng đó thành đống đổ nát. Không có bất cứ một chiến lược nào để kết thúc chiến tranh.

Khốn nạn hơn nữa, Nga là bên phải duy trì động lực chiến tranh, chứ không phải Ukraine. Bất chấp những đánh giá của tất cả những nhà phân tích quân sự thế giới cho rằng “Nga đã giành được và đang giữ thế chủ động chiến lược” – người Ukraine có vẻ không quá cần cái việc phải giành lại danh tiếng đó. Nhưng Nga thì phải tấn công, không tấn công không được.

Hiện nay, Nga đang thi hành chiến lược tấn công toàn diện.

Một mặt là chiến tranh phá hoại, dùng tên lửa, bom lượn và drone đánh phá hạ tầng của Ukraine. Theo Tổng thống Volodymyr Zelenskyy, trong tuần qua, quân đội Nga đã sử dụng khoảng 1.000 tên lửa, máy bay không người lái và bom dẫn đường nhằm vào Ukraine. Đêm 01/06, quân đội Nga ồ ạt không kích Ukraine bằng máy bay không người lái và tên lửa. Các cơ sở năng lượng, đặc biệt là nhà máy thủy điện Dnipro ở Zaporizhzhia, đã bị tấn công. Sau cuộc không kích quy mô lớn này, Tổng thống Zelenskyy cho rằng Ukraine cần được bổ sung hệ thống phòng không Patriot và khẩn trương tiếp nhận máy bay F-16 đưa vào chiến đấu ở chiến trường.

Mặt khác, chúng buộc phải duy trì thế tấn công trên mặt trận. Vẫn là bom lượn và máy bay Su-24, 25 cận chiến. Vẫn là các làn sóng bia thịt. Nhưng vẫn phải tấn công. Các nguồn tin cho biết, Nga có kế hoạch tấn công mạnh trong tháng Sáu này, gồm bổ sung lực lượng cho nhóm Kharkiv để cố chiếm Vovchansk cho xong, song song với nó là mở chiến dịch Sumy. Nếu chiếm được Chasiv Yar, sẽ nỗ lực tiến tới Kramatorsk. Cố gắng thủ tiêu đầu cầu của Ukraine ở Krynky, và tiến thêm về phía tây ở Avdiivka.

Có câu hỏi gửi đến cho tôi rằng, tại sao đã có thêm viện trợ mà Ukraine vẫn khó khăn thế. Khó khăn là chắc chắn chứ – viện trợ có phải uỵch cái có tác dụng ngay đâu. Đạn pháo phải từ từ mới ra được đến chiến trường, nhưng đã có rồi thì Nga chẳng làm gì được nữa đâu. Tất nhiên cứ cố ném bom lượn cho nát làng thì cũng gọi là chiếm được. Còn đằng sau chúng, “bào mòn” từ từ rồi sẽ có tác dụng, khi đã chạy thì làng nào cũng phải bỏ mà chạy.

Vì vậy chúng ta sẽ chỉ nhìn thấy những đòn “phản chuẩn bị” của người Ukraine, và vòng vây phong tỏa Crimea ngày càng xiết chặt lại.

5.4. Cuối cùng

Hôm trước sau khi lên bài, có bác hỏi: thế Ukraine có tấn công ở đâu đó không? Tôi nghĩ rằng, họ sẽ làm như hồi ở Kherson, nghĩa là làm cái dạ dày của quân Nga lép đủ mức, đói ngấu đủ mức thì sẽ tự chạy. Nhưng nếu không tấn công, thì sẽ không giật được cái chốt cho sự sụp đổ. Vì vậy về nguyên tắc sẽ phải có, nhưng sẽ không cần to lớn và mạnh.

Trong một bài trước đây tôi đã viết: tả ngạn Kherson và Crimea, gắn bó với nhau mật thiết. Nếu Crimea đói – thì cũng nghĩa là nguồn cung cho tả ngạn Kherson từ phía Crimea đứt đoạn. Còn nếu Nga toan tính theo chiều ngược lại, là dùng khu vực nam Donbas – Mariupol/Berdyansk làm hậu phương cho nam Zaporizhia và sau đó là tả ngạn Kherson, rồi từ đó đẩy hàng hóa xuống Crimea, thì đây là một kế hoạch quá tham vọng.

Thứ nhất, chúng phải xây dựng được đường tàu hỏa từ Taganrog sang Mariupol, sau đó kéo tiếp đến Berdyansk… tiếc rằng với ATACMS, người Ukraine không đồng ý với kế hoạch này. Thứ hai, nếu bỏ yếu tố ATACMS của Ukraine đi, thì tuyến này cũng sẽ quá tải vì nó phải nuôi cả hai cụm quân Zaporozhe và Dnepr của Nga, ngoài ra thêm cái bán đảo Crimea nữa. Chỉ cần với vài đội du kích phá hoại đều đặn, thì quân Nga ở đây chỉ còn có thể thoi thóp được thôi.

Nhưng bây giờ thì chịu rồi. Với ATACMS đã hỏi thăm Mariupol, sắp tới cái cầu Chongar chắc lại ghi nhận nhiều chuyện thú vị.

Xin nhắc lại hình dung của tôi bữa trước, cái bác hỏi có tấn công hay không, chắc không đọc đoạn đó. Khi nào quân Nga ở tả ngạn Kherson đói ngấu, cũng là lúc người Ukraine sang sông. Chúng sẽ chạy về phía Melitopol và có thể sẽ có những mũi phản kích từ phía Melitopol ra…

Hôm đó tôi viết như thế này: “Hiện nay quân Nga ở tả ngạn sông Dnipro thuộc Kherson rất yếu kém. Nếu người Ukraine đổ bộ và tấn công ở đây thì sẽ không đỡ được. Khi đó chúng sẽ buộc phải rút về hướng Melitopol chứ không phải về bán đảo Crimea đang bị phong tỏa. Việc rút về hướng Melitopol sẽ làm tăng mật độ quân Nga ở đây và với các trận bắn phá từ xa bằng ATACMS và có thể có sự tham gia của máy bay F-16 và JDAM, thương vong của Nga sẽ tăng lên rất mạnh. Đồng thời các hệ thống công sự phòng ngự theo hướng bắc nam là không có, người Ukraine sẽ có điều kiện tiến công rất tốt theo hướng tây – đông về phía Zaporizhia.” Các bác không xem lại bài thì xem lại bản đồ đây:

Vì vậy sẽ có “tấn công,” nhưng nó sẽ như Kharkiv mùa thu năm 2022: Nga chạy nhanh quá làm quân Ukraine đuổi hết hơi.

PHÚC LAI 03.06.2024