Lê Nguyễn - Nhân bi kịch ở Darlac, nhắc lại đôi điều "ôn cố tri tân"

 

Tôi muốn gọi những  biến động vừa xảy ra ở Daklak (xưa viết là Darlac) là một bi kịch. Bi kịch trong mối quan hệ giữa những tộc người đã chung sống với nhau hàng ngàn năm qua, từ khi “nước sông không phạm nước giếng” đến những năm dài chan hòa cuộc sống, và gần đây là những trận đụng độ kinh hoàng.

Lịch sử ghi chép rằng cho đến thời các chúa Nguyễn, nơi sinh sống của các tộc người trên Tây Nguyên ngày nay vẫn được gọi là “nước”. Năm 1751, đời chúa Võ vương Nguyễn Phúc Khoát, (trích) “Thủy Xá, Hỏa Xá vào cống. Hai nước ở phía trên nước Nam Bàn (khi Lê Thánh Tông đánh được Chiêm Thành, dòng dõi nước ấy làm vua nước Nam Bàn, cắt cho đất từ núi Thạch Bi về phía Tây), thôn lạc có hơn năm chục, giữa có núi Bà Nam rất cao, vua Thủy Xá ở phía Đông núi, vua Hỏa Xá ở phía Tây núi.

Buổi quốc sơ, vì cớ họ giáp giới với Phú Yên, cứ 5 năm một lần sai người đến các nước ấy cho quà (áo gấm, mũ, nồi đồng, chảo sắt và chén đĩa bằng sứ). Vua hai nước ấy nhận được vật cho, tức thì sắm sửa phẩm vật địa phương (kỳ nam, sáp ong, nhung hươu, mật gấu, voi đực) để hiến. Tới đây, sai sứ sang cống. Chúa hậu tứ rồi cho về” (hết trích) (Đại Nam thực lục – Tập một – NXB Giáo Dục 2002, trang 157).

Thọ Nguyễn - Phố 17 Tháng Sáu

 

Ở Đức có nhiều con đường mang tên "Phố 17 Tháng Sáu“. Ở Berlin còn có Quảng trường 17 Tháng Sáu“. Nhưng không phải người Đức nào cũng biết ý nghĩa của ngày này. Nhất là người dân Đông Đức.

Hôm nay nước Đức kỷ niệm 70 năm cuộc nổi dậy 170-6-1953. Cuộc nổi dậy của hơn một triệu người lao động Đông Đức hôm đó đã bị xe tăng Liên-Xô đè bẹp. Có 55 người đã chết, hàng ngàn người bị thương, khoảng 10.000 người bị bắt.

Khi đó nước Cộng hòa Dân chủ Đức mới thành lập chưa đầy 4 năm (07.10.1949). Nhà nước cộng hòa non trẻ này là nơi người ta muốn thực hiện lý tưởng xã hội chủ nghĩa của triết gia Đức Karl Marx.

Nguyễn Thông - Ngôn ngữ hình sự thời công an trị (kỳ 3)

 

Nói tiếp về từ “đối tượng”. Như đã kể, ngoài việc để chỉ những người, nhóm người được các tổ chức chính trị (đảng), chính trị xã hội (đoàn, đội, hội, mặt trận) để ý nhằm kết nạp, thì nó trong rất nhiều năm, nhất là thập niên 60 - 80 ở miền Bắc được dùng nói về người đang được yêu, bất kể trai hay gái.

Thêm nghĩa nữa cũng rất phổ biến trong chính quyền cộng sản, nhất là vào thời hậu chiến, từ đối tượng để chỉ những nhóm người được ưu tiên, gọi là “đối tượng chính sách”.

Ném biết bao xương máu vào cuộc chiến ý thức hệ nồi da xáo thịt, huynh đệ tương tàn, sau khi chiến thắng, bên thắng cuộc đã bù đắp cho phe mình bằng sự ưu tiên. Họ gọi đó là công bằng, nhân văn, nhân đạo, uống nước nhớ nguồn. Nhưng cần nói rằng đã ưu tiên thì sẽ vứt bỏ quy định chung, thứ quy định mà tất cả mọi người đều phải tôn trọng.

Chương trình phát thanh RFI ngày 18.06.2023

 

Ngô Nhân Dụng - Thẩm phán Aileen Cannon trước thử thách mới: Xử vụ cựu Tổng Thống Trump

Bà Aileen Cannon sanh năm 1981 tại Cali, nước Colombia; được người mẹ đưa qua Cuba khi còn nhỏ; sau đó chạy trốn chế độ độc tài của Fidel Castro, qua Mỹ năm bà lên bảy tuổi. Bà tốt nghiệp Đại học Duke University năm 2003.

Các luật sư của cựu Tổng thống Donald Trump chắc sẽ tìm cách trì hoãn phiên tòa xử vụ lưu giữ các tài liệu tối mật ở nhà riêng sau khi đã rời Tòa Bạch Ốc. Họ có thể xin tòa án bác bỏ đơn khởi tố của thẩm phán Jack Smith, người điều tra vụ này, đưa ra các luận cứ chứng tỏ cuộc điều tra không theo đúng luật. Nếu không được, họ sẽ yêu cầu quan tòa bác bỏ những chứng cớ được nêu lên và các nhân chứng được đưa ra.

Họ sẽ tìm cách trì hoãn cho đến sau ngày dân Mỹ đi bỏ phiếu, đầu tháng 11 năm 2024. Vì nếu phiên tòa diễn ra trước hay trong mùa tranh cử, ông Trump sẽ bất lợi. Nếu đề tài chính trong cuộc tranh cử là phê phán thành tích cai trị của Tổng thống Joe Biden thì ông Trump được lợi. Nếu vụ ông Trump ra toà được dư luận chú ý nhất, thì những nhược điểm của cá nhân ông sẽ bị phơi bày trong các bản tin hàng ngày.

Nguyễn Thông - Hỏi

 

Ông bà nào công khai hoặc ngấm ngầm ủng hộ, bênh vực bọn đểu Nga trong sự xâm lược Ukraine. Gọi người chỉ huy cuộc chiến đấu chính nghĩa là thằng hề; nhắm mắt bịt tai trước cảnh Ukraine bị tàn phá điêu tàn, người chết, cửa nhà đổ nát, phố phường ruộng đồng tan hoang. Cố tình thông tin nhiễu loạn để xóa nhòa phải trái trắng đen; bắt tay bắt chân với thằng xâm lược...

Hãy nghe tôi hỏi và trả lời tôi:

Nếu tự dưng nước mình đang yên đang lành, có đứa nó kéo quân sang xâm lược (nói như ông hàng xóm nhà tôi, là xâm lược chứ đ*o phải xung đột).

Chương trình phát thanh RFI ngày 17.06.2023

 

Ngô Nhân Dụng - Di dân giúp nước Mỹ thịnh vượng

Nếu không thể ở lại Mỹ làm việc, các di dân có tay nghề sẽ tìm qua nước khác. Chính phủ Canada đã dựng một tấm biển quảng cáo ở vùng Thung lũng Điện tử (Silicon Valley) vào năm 2013, viết: “Có vấn đề với H-1B? Hãy qua Canada!”

Đến cuối thế kỷ này, dân số Trung Quốc, Nga, Brazil, các nước Tây Âu đều xuống thấp, chỉ có ở Mỹ sẽ tăng lên. Lý do chính không phải vì phụ nữ Mỹ sinh đẻ nhiều mà vì di dân kéo tới. Các chuyên viên tốt nghiệp đại học khắp thế giới, các nông dân từ châu Phi hoặc châu Mỹ La Tinh đi tìm đất sống, không ai tính đến Nga hay Trung Quốc mà chỉ muốn được vào Mỹ.

Nước Mỹ đang cần thêm đủ loại nhân công, từ các chuyên viên cao cấp đến những người đổ rác, xây cất đường xá, hoặc lao động trong các nông trại. Mặc dù nhiều công ty kỹ thuật cao như Meta, Google mới cho hàng ngàn nhân viên nghỉ việc, ngành này vẫn đang phát triển; sẽ tạo thêm công việc cho các nhà khoa học, kỹ sư và thợ lành nghề.

Dương Quốc Chính - Thông tin mới về vụ đột kích ở Đắk Lắk

 

Vụ Đắk Lắk có lẽ rút kinh nghiệm vụ Đồng Tâm nên phía Bộ Công an đưa tin rất hạn chế, ở mức tối thiểu. Báo chí cũng được cảnh báo là đưa tin có kiểm chứng, đồng nghĩa với việc chỉ dẫn từ một nguồn Bộ Công an. Vì thế, dường như tin từ Facebook đang chiếm sóng và tất nhiên là loạn xạ.

Tin trong ảnh mình lấy từ một nguồn thứ cấp, đăng lại tin từ báo Công an, nhưng nguồn gốc đã xóa, không tìm thấy được nữa. Cũng không thấy có báo nào to to đăng tin này.

Theo nguồn này thì có khoảng hơn 50 người tụ tập từ một chòi rẫy để ăn uống, sau đó mới đi đến hai trụ sở UBND xã để đột kích. Thông tin này có vẻ khớp với đoạn video cho thấy số người tương tự, mặc đồ rằn ri, ở trong một căn nhà như cái kho (có thể là chòi rẫy?). Một người, trông như chỉ huy có khuôn mặt trùng khớp với một đối tượng bị bắt mặc áo đỏ. Trong đoạn video này, họ nói tiếng dân tộc, mình nghe được mỗi một từ Campuchia, nên ban đầu tưởng cái kho đó ở Cam. Nhưng có lẽ không phải.

Phạm Đình Trọng - Tiếng súng Cư Kuin, Đak Lak

 

1.   Đất nước thanh bình mà trong một đêm yên tĩnh rạng sáng 11 tháng Sáu năm 2023, hàng chục người dân da đen cháy vì quanh năm trần lưng phát rẫy, làm nương bỗng tập hợp thành hai nhóm mang súng đạn cùng lúc lao vào tấn công trụ sở công an hai xã trong huyện Cư Kuin, tỉnh Đak Lak.

Họ giết chết chín người gồm bốn sĩ quan công an, hai cán bộ xã và ba người dân, bắn bị thương hai sĩ quan công an khác là sự việc vô cùng nghiêm trọng.

Nửa đêm khuya khoắt, ba người dân chết ở chỗ nổ súng tấn công chính quyền, chắc chắn không phải dân làm rẫy, chỉ có thể là nhân viên làm việc ở trụ sở công quyền bị tấn công. Nếu vậy, chín người chết đều là viên chức nhà nước.

Hiệu Minh - Email của một người hoạt động cách mạng trước năm 1945

Vừa nghe tin về chính sách “con người hoạt động cách mạng trước năm 1945 được cộng điểm ưu tiên lớp 10”, tôi phải đội mồ ngồi dậy và lấy cái smartphone nối wifi và viết email này từ nghĩa trang Mai Dịch.

Mấy năm trước nghe nói có chuyện “cộng điểm cho mẹ Việt Nam anh hùng thi đại học” tôi đã thấy ngứa tay rồi, nhưng mình không thuộc diện mẹ Việt Nam anh hùng nên bỏ qua.

Nhưng vụ “ưu tiên” này thì quả thật tôi không thể chịu nổi. Làm một bài toán đơn giản, tham gia cách mạng trước năm 1945 thì cũng cỡ 15-16 tuổi như Lê Văn Tám hay Kim Đồng là trẻ nhất, thì bây giờ cũng đã ngoài 90 tuổi nếu không nói hầu hết đã 100++ và quy tiên.

Nguyễn Thông - Ngôn ngữ hình sự thời công an trị (2)

 

Như đã nói, đọc những bài, những bản tin trên báo mậu dịch lấy từ nguồn công an, ta thấy nhan nhản thứ ngôn ngữ “hình sự hóa” mà từ “đối tượng” là ví dụ rõ nhất.

Ở đây, cần nói ngay thế này, công an họ làm gì, chế biến thứ gì, ra làm sao… là quyền của họ. Nhưng báo chí truyền thông phải biết tôn trọng bạn đọc, và nhất là phải có ý thức bảo vệ sự trong sáng của tiếng Việt. Đâu có cái thói họ (công an) nhét cho thứ gì thì cứ cun cút làm, không hề đắn đo suy xét.

Trước năm 1976, hồi tôi còn đi học, từ “đối tượng” ít được dùng, mà nó chỉ loanh quanh trong vài lĩnh vực đời sống, có nội dung tích cực, tốt, không hề gắn với cái xấu, cái ác.

Chương trình phát thanh RFI ngày 16.06.2023

 

Phan Châu Thành - Tình hình chiến sự Ukraina ngày thứ 477, 15-06-2023

 

1. Bộ Quốc phòng Ukraina chính thức công bố: Đã giải phóng được 7 làng trong 10 ngày qua, đồng thời tổ chức nhiều mũi tấn công dọc theo chiến trường Zaporizhzhia, có nơi thọc sâu được vào trận địa của Nga tới hơn 3 km và giành lại được 81 km2 lãnh thổ.

The defense forces liberated 7 settlements in the Zaporozhye region, Oleksiy Gromov
According to the head of the Main Operational Department of the General Staff, Ukrainian troops advanced up to 3 km in the Melitopol direction. 22 square meters were taken under control. km and… pic.twitter.com/gvhC1uKJpV

— Feher_Junior (@Feher_Junior) June 15, 2023

Viện Nghiên cứu Chiến tranh ISW công nhận phía Ukraina đã có nhiều thành công nhỏ trong cuộc tổng phản công:

Phúc Lai - Cuộc « tổng tấn công » của người Ukraine : Thấy gì sau 10 ngày ?

Như bạn đọc vừa thấy, tui đã cố tình cho chữ TỔNG TẤN CÔNG vào trong ngoặc kép, vì thực tế, nó đã diễn ra không như chúng ta mong nó phải diễn ra – không có những bước tiến hàng chục ki-lô-mét một ngày đêm và đẩy một phát quân Nga lộn cổ xuống biển Azov.

1. Đầu tiên, cho phép tui điểm một số tin tức chính trong những ngày qua, thông qua một số nguồn truyền thông đại chúng.

• Tin của Bộ Tổng tham mưu Ukraine:

- Ngày 12 tháng Sáu. Kẻ thù đang tập trung nỗ lực chính vào các trục Lyman, Bakhmut, Avdiivka và Maryinka, những trận chiến khốc liệt đang diễn ra ác liệt. Trong ngày, 23 trận đụng độ đã diễn ra.

Đặng Sơn Duân - Virus Vũ Hán : Đâu dễ chạy tội !

 

Ba bệnh nhân nhiễm Covid đầu tiên, còn gọi là bệnh nhân số 0 đã được các nguồn tin chính phủ Mỹ tiết lộ: Hồ Bôn, Vu Bình và Chu Nham. Cả ba người này đều làm việc tại Viện vi rút học Vũ Hán.

Chủ nhật vừa qua, tờ The Sunday Times cũng đăng bài điều tra cho biết vi rút biến đổi bị rò rỉ từ chính Viện vi rút Vũ Hán.

Những ai nói chuyện này cách đây ba năm sẽ bị Twitter, Facebook thông qua đám fact-check gán nhãn thuyết âm mưu, fake news…, còn hơn cả phạm húy.

Hoàng Linh - Chiếc hộp Pandora

 

Thủ tướng đã đúng khi chọn thanh tra trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia.

Ngay trong những ngày đầu tiên tiến hành thanh tra, giám đốc trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia đã bị tạm đình chỉ công tác.

Nhiều anh chị nói vui rằng đây là động tác xoa dịu dư luận kiểu « Tào Tháo mượn đầu Vương Hậu » hay « Nhưng không chết chàng trai bán phở, Mà chết người gái nhỏ bưng tô ».

Dương Quốc Chính - Chính sách dân tộc hay là sự độc tài của đám đông

Người Việt chúng ta có rất nhiều đặc điểm của người Hán về sức sống mãnh liệt và khả năng đồng hóa các dân tộc khác. Chính Việt tộc ở miền Nam Trung Quốc đã bị Hán hóa, nhưng người Việt ở Việt Nam với sức kháng cự mạnh mẽ nên đã thoát khỏi sự đồng hóa đó, dựa vào địa hình, khí hậu và tinh thần chống ngoại xâm.

Nhưng với khả năng kháng cự mạnh mẽ đó, người Việt lần hồi lấn vào Nam để đồng hóa các dân tộc khác y như người Hán vậy. Đó là vì chúng ta không đủ lực để lấn lên phía Bắc, nên đã đè phương Nam.

Việt Nam có 54 dân tộc, nhưng chỉ có hai nhóm chính. Một là nhóm bị ảnh hưởng bởi Trung Quốc, nhiều đặc điểm về nhân chủng giống Trung Quốc, Mông Cổ, do chủng người từ Mông Cổ tràn xuống. Nhóm thứ hai là chủng người từ Nam Đảo (Indonesia Malaysia) tràn lên, nhóm này từ Ấn Độ sang.

Nguyễn Thông - Ngôn ngữ hình sự thời công an trị (1)

 

Những ngày qua, báo chí mậu dịch và mạng xã hội sốt sắng thông tin về vụ Tây Nguyên.

Đã có khá nhiều “đương sự” phây búc cơ bị phạt do sự nhanh nhảu láu táu. Báo thì bị lỗi 404 rồi thay bằng tin “chính thống”, mạng thì bị lôi lên chỗ nhà chức việc phạt cho dăm bảy triệu để chừa cái thói “cầm đèn chạy trước ô tô” về tội… xuyên tạc.

Ông bạn tôi vốn lâu nay trùm chăn trước mọi sự, rụt rè bảo mày ạ, cứ phải đợi tin chính thống, lệch là chết. Lại nhớ, thời cải cách ruộng đất thập niên 50, tin chính thống là tin của “đội”, hễ nói sai thì bị xử lý, thậm chí đập đầu, bắn bỏ. Khi sửa sai, thì tin chính thống lại thành tin phản động. Chả biết thế nào mà lần.

Chương trình phát thanh RFI ngày 15.06.2023