samedi 27 novembre 2021

Trần Văn Thọ - Chữ Lễ của hai thủ tướng Nhật Bản

 

Mấy hôm nay ở Việt Nam bàn nhiều về câu “Tiên học lễ hậu học văn”, một phương châm góp phần rèn luyện nhân cách của học sinh. Câu này rất hay, sao phải bàn tán nhiều.

Thời tôi học tiểu học và trung học ở miền Nam trước năm 1975 cũng có câu ấy viết trên tường, phía trên bảng đen để học sinh ngày nào cũng nhìn thấy. Đối với học sinh cấp thấp như ở bậc tiểu học thì Lễ chỉ là lễ phép với người trên, nhưng dần dần học lên các bậc trên thì Lễ đượ hiểu rộng hơn, bao gồm cả lễ độ, lịch sự, có văn hóa trong giao tiếp.

Từ thời đi học đã thấm nhập vào máu thịt chữ lễ như vậy thì khi lớn lên, ra ngoài xã hội, chữ Lễ sẽ xuất hiện một cách tự nhiên khi giao tiếp với người khác.

Hoàng Tuấn Công - « Học lễ » có phải là học « thừa hành », « phục tùng » người trên ?

 

Giáo sư Trần Ngọc Thêm cho rằng, phải bỏ câu khẩu hiệu “Tiên học lễ, hậu học văn”, vì đây là “sản phẩm của nền giáo dục Nho giáo, phục vụ cho mục tiêu đào tạo người thừa hành, coi việc đòi hỏi người dưới phải phục tùng và giữ "lễ" với người trên là yêu cầu số 1”.

Vậy có đúng trong thực tế, “học lễ” trong “Tiên học lễ, hậu học văn” được hiểu là học “thừa hành”, “phục tùng” người trên không?

Chúng ta thử tra từ điển xem sao:

Bông Lau - Mỹ đế xâm lược văn hóa

 

Cái này hỏng phải xâm lăng bằng súng đạn mà bằng văn hóa.

Người Mỹ đã từng hiện diện ở Nam Việt Nam 20 năm. Có thời gian lên hơn nửa triệu lính Mỹ và nhân viên dân chính, trên một mảnh đất miền Nam nhỏ bé và dân số chỉ khoảng trên 20 triệu người. Tức là người Mỹ thời gian đó ở khắp hang cùng ngõ cụt ở Nam Việt Nam.

Vậy mà dân Việt khi ấy ít biết ngày lễ Tạ Ơn Thanksgiving gì. Giờ đây người Mỹ đã ra đi khỏi miền Nam gần nửa thế kỷ qua, nhưng hỏng biết tại sao cái văn hóa Lễ Tạ Ơn Thanksgiving, lễ Halloween cho nhi đồng, lễ Valentine cho tình yêu trai gái v.v… tràn ngập xứ thiên đường Cộng Sản, hầu như ai cũng biết.

Văn Công Hùng - "Tiên học lễ, hậu học văn", câu khẩu hiệu có cần phải bỏ?

 

(DV 27/11/2021) Lễ chính là cái níu con người ở lại phía trong sáng, nó khiến con người nhận biết phải trái, biết xử lý tình huống một cách vừa nhân nghĩa vừa nhân văn, cao thượng, hợp lý hợp tình.

Đang có những cuộc tranh cãi, đến nặng lời, trên báo và nhất là mạng, về đề xuất của giáo sư tiến sĩ khoa học Trần Ngọc Thêm, bỏ câu "Tiên học Lễ hậu học Văn" trong trường học.

Thực ra thì, các khẩu hiệu nói chung, và trong trường học nói riêng, vẫn thường xuyên thay đổi theo từng giai đoạn. Nếu ai theo dõi thì thấy nước ta đã qua khá nhiều khẩu hiệu, có "Tất cả vì học sinh thân yêu", "Thi đua dạy tốt học tốt" và giờ thì đang là "Tiên học lễ hậu học văn" vân vân...

Lê Thị Anh Thư - Không thể bình thường

 

Số ca F0 gọi đến điện thoại của tôi những ngày này lại dồn dập. Chúng tôi đang lo lắng, Giáng sinh và năm mới này có thể không yên ả.

Chúng tôi, những bác sĩ tham gia tổng đài tư vấn bệnh nhân F0 của Sở Y tế thành phố Hồ Chí Minh đã tưởng sẽ được giảm bớt áp lực công việc từ khi cả nước bước sang "bình thường mới". Nhưng hai tuần nay, các cuộc gọi đến cứ tăng lên. Vẫn những câu hỏi tôi đã trả lời suốt mấy tháng: "Bác sĩ ơi, em test Covid bị hai vạch rồi", "Sao em chích hai mũi rồi mà vẫn dương tính hở bác sĩ?", "Cả nhà em lại dương tính hết rồi, em lo quá!".

Đa phần các ca F0 mới đều đã được tiêm hai mũi vaccin, triệu chứng có phần nhẹ hơn. Bệnh nhân của tôi thường mô tả chỉ sốt nhẹ, ho, sổ mũi như cảm cúm thông thường. Nhưng vẫn có một số có bệnh nền, lớn tuổi và diễn tiến nặng.

Lưu Nhi Dũ - Đợt dịch Covid đang bùng phát, biến thể B.1.1.529 làm thế giới kinh ngạc!


1. Có vẻ như đợt dịch Covid-19 lần thứ 5 đang bắt đầu ở nước ta khi số lượng F0 tăng nhanh, các bệnh viện điều trị F0 kín giường.

Theo thông tin từ Sở Y tế thành phố Hồ Chí Minh, trong 5 ngày tính từ 22/11, có 7.140 F0 nhập viện, trong khi số ra viện là 4.749. Số ca nhập viện có xu hướng tăng từng ngày. Hiện các bệnh viện TP HCM đang điều trị hơn 14.000 F0.

Tuy nhiên số F0 nằm viện vẫn đang thấp hơn nhiều so với giai đoạn cao điểm (hồi cuối tháng Tám hơn 40.000 F0 nằm viện). Nhưng có số liệu đáng quan tâm là có hơn 80.000 F0 ở thành phố Hồ Chí Minh đang cách ly điều trị tại nhà.

Chương trình phát thanh RFI ngày 27.11.2021


 

Trung Quốc, đất nước sản xuất ra những con ma

 

(Dorian Malovic, LaCroix 26/11/2021) Vụ mất tích suốt 18 ngày của ngôi sao quần vợt Trung Quốc Bành Súy (Peng Shuai) và sự tái xuất của cô do chính quyền tổ chức đã đưa ra ánh sáng phương pháp cổ điển của chế độ Bắc Kinh : tống khứ những « kẻ gây rắc rối » bằng cách làm cho họ bốc hơi. Là người nổi tiếng hay vô danh, hàng trăm người Hoa, Tây Tạng hay Duy Ngô Nhĩ đã bị xóa khỏi ký ức trong những năm gần đây.

Bành Súy còn sống nhưng không hề được tự do. Hôm 02/11, khi tố cáo một quan chức rất cao cấp của đảng Cộng sản đã hãm hiếp mình, ngôi sao quần vợt Trung Quốc đã khởi động một tiến trình dữ dội tại Trung Quốc và trên thế giới.

vendredi 26 novembre 2021

Đàm Hà Phú - Cái tình người Kinh


A Mua và A Vàng là hai anh em ruột, nhà có bốn anh em thì hai gái hai trai. Hai chị gái đã lấy chồng, đẻ con và sống ở bản, một bản làng miền núi xa xôi ngoài Bắc, tận Yên Bái.

Cách đây hai năm thì cả nhà A Mua và A Vàng chưa chưa từng đặt chân xuống phố, chỗ xa nhứt họ từng đến là cái chợ xã. Họ sống trên núi cao, như con dê con ngựa ; họ trổ bắp, trồng nương, đi rừng, nuôi gà nuôi lợn và ủ rượu uống. Cuộc sống vui cho đến ngày mẹ chúng bị ốm nặng.

Cả A Mua và A Vàng lên bệnh viện huyện thay nhau nuôi mẹ, bao nhiêu tiền dành dụm gà lợn bán sạch để thuốc thang cho mẹ chúng. Đến khi mẹ chúng trở về bản thì nhà cửa cũng không còn gì, mà cứ ba tháng lại phải xuống huyện điều trị một lần, cả nhà lo lắm. Một hôm A Vàng đọc được một tin tuyển dụng công nhân, ở tận miền Nam. Miền Nam xa cỡ nào nó đâu có biết, nó rủ A Mua cùng đi.

Nguyễn Văn Tuấn - Các bệnh viện lớn ở Việt Nam, nơi lý tưởng để lập viện nghiên cứu y khoa

Hôm qua tôi có dịp về Việt Nam. Chỉ về qua zoom thôi. Tôi về Bệnh viện Bạch Mai qua loạt bài giảng về nghiên cứu lâm sàng. Đây là lần thứ ba tôi ghé Bạch Mai, nhưng là lần đặc biệt.

Lớp học có đến hơn 620 người tham dự từ mọi miền đất nước. Vì zoom của bệnh viện có tải lượng cho 300 người thôi, nên các học viên khác phải dùng đường truyền riêng. Ban tổ chức cho biết vì nghe tôi nói chuyện nên các bạn ấy ghi danh tham dự.

Tôi rất cảm kích tấm thịnh tình các bạn dành cho tôi. Tôi hứa là sẽ chia sẻ hết mình những trải nghiệm cá nhân trong các vai trò như investigator, scientist, expert reviewer, editor, và cả research director.

Hoàng Nguyên Vũ - Duy Phương và Thương Tín: Cùng ngã xuống nhưng khác nhau cách đứng dậy!

 

Cũng là nghệ sĩ có tiếng, cũng là những người đàn ông chơi bời phá phách chẳng kém cạnh gì cái tiếng tăm nghệ thuật, mới đây cũng từng “xin tiền” và bị dư luận chỉ trích dữ dội. Nhưng cách đứng dậy của nghệ sĩ Duy Phương và Thương Tín khác nhau hoàn toàn, gần như là đối nghịch.

Thương Tín sau cú phát bệnh rùm beng báo chí, ôm cả cái ô tô cùng mấy trăm triệu, láo liên liến thoắng về nhà cách Sài Gòn hàng trăm cây số.

Nhiều người không đặt niềm tin rằng Thương Tín sẽ sống có trách nhiệm với bản thân, người thân và tình cảm mọi người dành cho anh hơn sau lần này. Vì cũng đã nhiều phen, lắm bận với không ít những sai phạm. Mà sai phạm nào cũng nặng đô.

Nguyễn Thông - Liệu có “ngày đàng sàng khôn”? (1)

 

Ông bà ta có câu “đi một ngày đàng, học một sàng khôn” để nhắc con cháu đừng có suốt ngày ru rú trong lô cốt pháo đài tự sướng với nhau đất nước chưa bao giờ thế này, chưa bao giờ thế nọ.

Đi cho thêm khôn bớt lú, mở con mắt nhìn cái hay của thiên hạ mà học hỏi, “đi cho biết đó biết đây/ở nhà với mẹ biết ngày nào khôn”.

Đi với mục đích vậy, chứ không phải để khoe khoang hoặc xin xỏ, kiểu như chúng ta thay phiên nhau canh giữ hòa bình thế giới, kiểu như ngoại giao vác rá thời xưa. Mở rộng quan hệ làm ăn là một chuyện, mà quan trọng nhìn thấy người ta thế nào rồi về mà sửa mình.

Lê Học Lãnh Vân - Truyền thống « tiên học lễ » và tư duy phản biện

 

Là người ưa chuộng hoạt động thảo luận trong xã hội, tôi theo dõi tham luận của giáo sư Trần Ngọc Thêm tại hội thảo “Văn hóa học đường trong bối cảnh đổi mới giáo dục-đào tạo” với tinh thần lắng nghe, học hỏi.

Bài viết này xin thảo luận với ông và với những người quan tâm về quan điểm của ông rằng khi học Lễ con người sẽ trở nên thụ động, mất tư duy phản biện. Cũng như ông Trần Ngọc Thêm, tôi rất xem trọng tư duy phản biện vốn là một thuộc tính thường thấy của con người tự do, chủ động, sáng tạo. Bài viết không đề cập tới việc giữ hay bỏ quan điểm “Tiên Học Lễ, Hậu Học Văn” mà chỉ bàn về mối quan hệ của quan điểm này với tư duy phản biện.

Học tiểu học, trung học tại Miền Nam (tức tương đương ba cấp phổ thông hiện nay), tôi quen thuộc với quan niệm Tiên Học Lễ, Hậu Học Văn mà khẩu hiệu được khắc hay treo trang trọng tại trường học dưới chế độ Việt Nam Cộng Hòa.

Nguyễn Một - Lễ là kính trên nhường dưới !

 

Mấy hôm nay cộng đồng xôn xao về việc GS Trần Ngọc Thêm đề nghị bỏ khẩu hiệu “tiên học lễ hậu học văn”. Tôi nghĩ “khẩu hiệu” có hay không chẳng quan trọng gì, quan trọng là con người có thực hiện đúng “nội hàm” của chữ “lễ’’ trong cuộc sống không, nên tôi chỉ kể một chuyện tiếu lâm cho vui trên Facebook thôi.

Hôm qua, một học trò cũ nhắn tin: “Thầy đọc bài trả lời của GS trên Tuổi Trẻ và thấy hãy viết gì đi ạ!” Tôi vào đọc bài phỏng vấn giáo sư tôi mới giật mình. Ông nói:

“Bởi vì khẩu hiệu "Tiên học lễ, hậu học văn" là sản phẩm của nền giáo dục Nho giáo, phục vụ cho mục tiêu đào tạo người thừa hành, coi việc đòi hỏi người dưới phải phục tùng và giữ "lễ" với người trên là yêu cầu số 1.

Trần Quang Vũ - Lễ cả đời, văn từng chặng

 

Nội hàm văn và lễ thay đổi theo thời đại.

Học chuyên toán là văn; Học kỹ nghệ là học văn; Học luật là học văn; Học hậu bổ cũng là học văn... Học văn, tức là học tất cả những thứ tạo kỹ năng làm việc, kỹ năng sống. Học từng chặng.

Học lễ là học cách ứng xử phù hợp với đạo lý, học làm người. Đạo làm người, có cái kéo dài suốt lịch sử loài người, ấy là lòng trắc ẩn, là lòng nhân đạo... và có cái chỉ tồn tại trong một không gian, một thời gian nhất định. Vi phạm nó là vô đạo.

Lê Huyền Ái Mỹ - Dưới hàng cây

 

Hàng cổ thụ trên đường Nguyễn Bỉnh Khiêm đã bị đốn hạ vào trưa nay, 26.11.

Trên báo Pháp luật TP HCM, ông Vũ Văn Điệp, Giám đốc Trung tâm Quản lý hạ tầng kỹ thuật TP.HCM nói: “Việc đốn hạ cây ở trục đường Nguyễn Bỉnh Khiêm không phải phục vụ dự án nào mà từ việc thời gian qua có cây ở trục đường này bật gốc vào Thảo Cầm Viên gây nguy hiểm. Việc đốn cây là trong kế hoạch rà soát xử lý cây xanh gây mất an toàn vẫn thường làm".

Vẫn biết bảo vệ tính mạng người là trên hết. Nhưng…

Chương trình phát thanh RFI ngày 26.11.2021

jeudi 25 novembre 2021

Huy Đức - Phần có thể cấu thành văn hóa

 

Bằng cách đứng trên bục phát biểu hơn một giờ liền, trong đó có nhiều đoạn phát biểu tay vo, tôi nghĩ, ngoài những thông điệp về “văn hóa”, TBT Nguyễn Phú Trọng còn muốn gửi đi thông điệp về… “y tế”.

Không hiểu tại sao “Cụ Tổng” lại không sử dụng một cây gậy, thậm chí nếu phải di chuyển vài chục mét, tại sao “Cụ” không sử dụng xe lăn. “Sức khỏe lãnh đạo” là khả năng nhớ được “Chân Quê” chứ “chân cẳng” thì “bảy mươi xưa nay…” ai mà biết trước.

Tôi là một người hoạt động thực tiễn, nên ít khi để tâm nghiên cứu về văn hóa dưới góc độ lý luận. Và, cũng không thật sự hiểu khái niệm dân tộc mà các nhà lãnh đạo ta thường nói là riêng về người Kinh hay quốc gia Việt Nam. Chỉ đôi khi suy ngẫm về những giá trị mà sách vở của chúng ta đang tôn vinh và việc tôn vinh đó đã và đang ảnh hưởng thế nào tới số phận quốc gia, dân tộc.

Nguyễn Văn Tuấn - Chuyện vaccin Verocell và biến thể Delta tự hủy


Hôm qua rộ lên bản tin về hai người ở Thanh Hóa tử vong sau khi tiêm vaccin Tàu. Không thể kết luận gì được về nguyên nhân và hậu quả ở đây. Tuy nhiên, nếu xem xét trong bối cảnh chung, thì công chúng có lý do quan tâm đến hiệu lực và an toàn của vaccin Tàu.

Hôm trước, sau khi điểm qua hiệu lực của vaccin Tàu ở Bahrain tôi có đề nghị là nên tiêm liều 3 (AstraZeneca hay Pfizer) cho những người đã tiêm 2 liều vaccin Tàu. Hôm nay, báo PLO cũng có đi một bản tin với đề nghị như thế. Tôi nghĩ các giới chức y tế nên xem xét khuyến cáo này một cách nghiêm chỉnh.

Điều đáng nói là Nhà nước triển khai tiêm chủng vaccin cho cả 90 triệu người hơn 9 tháng qua, mà cho đến nay vẫn chưa có bất cứ một dữ liệu nào về hiệu lực của vaccin. Chẳng có dữ liệu về an toàn và biến chứng. Tất cả chỉ là dựa vào dữ liệu ở nước ngoài. Chữ thì nhiều, số thì ít.

Hoàng Linh - Ba người mẹ sau tiêm

Cập nhật : Bệnh nhân thứ tư do tiêm vaccin Vero Cell ở công ty giày Kim Việt đã tử vong chiều 25/11/2021.

Hai nữ công nhân tử vong sau tiêm vaccin Vero Cell vào hôm qua, đó là tin gây sốc cho nhiều người.

Còn với gia đình hai nữ công nhân này thì sao?

Sáng nay thêm một nữ công nhân nữa cùng đợt tiêm bị chết.