Dương Quốc Chính - Dân túy chính trị

Dân túy hiểu một cách nôm na, đó là dùng lời nói hoa mỹ để vuốt ve quần chúng, nhưng không thể thực hiện được bởi nguồn lực đang có. Hoặc đưa ra những lợi ích ngắn hạn để lấy lòng đám đông nhưng bỏ qua lợi ích dài hạn, bền vững.

Dân túy nhằm mục đích lấy lòng đám đông, để có lợi cho cá nhân, phe nhóm đang áp dụng chính sách dân túy đó, hoặc đơn giản chỉ là thủ pháp tuyên truyền.

Các nền dân chủ mới phổ biến kiểu chính trị dân túy, bởi vì nó dựa trên nguyên lý vận hành cơ bản nhất của nền dân chủ. Đó là muốn cầm quyền, muốn chính sách được áp dụng... thì phải được đám đông ủng hộ.

Các nước độc tài, toàn trị nguyên bản khi đã có quyền lực vững vàng đều hiếm khi cần dân túy, vì quyền lực họ đang nắm chắc chắn rồi mà, đâu cần lá phiếu của quần chúng. Khi đó, khái niệm dân túy được chuyển sang tuyên truyền, để dân tin yêu chứ không cần để dân bầu.

Ví dụ về dân túy điển hình là phong trào đập hè đường của anh Hải cẩu. Nó được lòng dân, nhưng phi thực tế, nên hiệu quả chỉ tức thời như bắt cóc bỏ đĩa. Không thể thành một chính sách bền vững để kiểm soát việc lấn chiếm vỉa hè.

Hay như việc ông Thaksin thủ tướng Thái bị kết án do mua giá cao thóc của nông dân, để mua phiếu của nông dân (chiếm đa số), nhưng làm hại cho quốc gia vì làm tăng giá gạo, mất sức cạnh tranh quốc tế. Mấy hôm trước cũng có đại biểu Quốc hội Việt Nam hò hét phải tăng lương, giảm giờ làm. Cũng là dân túy, bởi Chính phủ chỉ có thể áp đặt mức lương tối thiểu và thời gian làm tối đa, chứ không thể áp đặt như trên, đó là thỏa thuận giữa chủ và thợ. Các ví dụ trên là dân túy cánh tả, đôi khi là thủ đoạn chính trị, đôi khi là do nhận thức kém.

Nhưng dân túy chính trị kinh điển nhất phải là phổ thông đầu phiếu khi 95 % dân không biết chữ! Và cải cách ruộng đất, tiêu diệt địa chủ, để lấy lòng nông dân, nhưng phá hủy mối quan  hệ kinh tế cơ bản, làm rối loạn xã hội, phá hủy luân thường đạo lý (con tố bố mẹ, người làm tố ân nhân...).

Ông Trump cũng là trùm về dân túy cánh hữu hiện nay, khi chém gió lấy lòng dân, kiểu xây tường ngăn dân Mễ vượt biên, lại còn bảo bắt Mexico bỏ tiền ra xây. Nhìn Tàu làm hàng rào biên giới Việt Nam đó, lẳng lặng làm và tự bỏ tiền! Hiện tại ông đang đe sẽ trục xuất dân nhập cư lậu nữa.

Tóm lại, dân túy là việc cơm bữa mỗi ngày ở các chế độ chính trị, nó diễn ra thường xuyên liên tục, nếu không đủ khả năng nhận thức là bị chăn ngay.

Quay về chuyện ông Lưu Bình Nhưỡng. Nhiều người bảo ông ấy là dân túy. Không sai đâu. Nhưng cũng không trách ông ấy được. Vì đại biểu Quốc hội Việt Nam vốn dĩ ít có vai trò gì, nên coi như 100 % tiếng nói trái chiều đều không gắn liền với việc thực thi, tức là dân túy hết.

Đó là do có tới hơn 95 % số đại biểu Quốc hội là đảng viên. Bộ Chính trị kiểm soát Quốc hội thông qua đảng đoàn Quốc hội. Đảng đoàn kiểm soát Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Mỗi đợt cần bỏ phiếu vấn đề gì thì đảng quán triệt trước, anh em đại biểu cứ dựa vào đó mà bỏ phiếu, lộn lề là liệu hồn. Thế nên yên tâm là đồng thuận ý đảng lòng dân (thông qua đại biểu).

Vậy muốn trách thì đi trách Quốc hội có vai trò thấp, trách gì mấy ông đại biểu chém lộn lề là dân túy? Muốn chính sách hay đề xuất của mấy ông ấy hết dân túy thì những người như thế phải chiếm đa số ở Quốc hội nhé. Đại biểu Quốc hội vốn dĩ cũng chỉ biết chém gió, còn làm là bên hành pháp, tư pháp. Họ không làm thì đại biểu Quốc hội cũng chả làm gì được, vì chỉ là cánh én nhỏ.

Quay sang Hạ viện Mỹ để so sánh. Hạ viện hiện tại do đảng Cộng Hòa chiếm đa số, nhưng lệch đâu đó 10 ghế thôi, là rất mong manh. Nên chủ tịch Hạ viện (của Cộng Hòa) có thể chém rất oách, đi ngược lại quan điểm của tổng thống và Thượng viện (phe Dân Chủ) nhưng khi bỏ phiếu có thể vẫn xịt, vì chỉ cần 10 ông dân biểu Cộng Hòa quay xe. Mà dân biểu Tây nó quay xe là thường, vì không phải đảng viên luôn đồng thuận tuyệt đối với chủ tịch đảng hay chính sách chung của đảng. Vẫn có this và that.

Hiểu được rủi ro đó, nên đảng ta chốt cmn 95 % đảng viên ở Quốc hội, phòng nhỡ một số anh em quay xe, thì vẫn còn ít nhất ăn được 70 % phiếu! Chứ về lý thuyết, đảng chỉ cần nắm 60 % ghế là đã ăn chắc, nếu không có quay xe. Quốc hội khóa 1, 2 đảng đối lập là Việt Quốc, Việt Cách chiếm 21 % ghế đó (70/333).

Từ khi khai thiên lập địa, thời Lênin, nhà nước cộng sản đã không chấp nhận có đối lập đấu tranh nghị trường. Nhà nước cộng sản đầu tiên bị sụp đổ do đấu tranh nghị trường, rất êm ái, là Công đoàn đoàn kết ở Ba Lan thắng cử. Đương nhiên đảng ta và đảng Tàu phải nhận thức sâu sắc được các bài học kể trên. Nên 100 % các đại biểu kiểu ông Nhưỡng đều là dân túy hết.

Nếu hiểu sâu sắc về chính trị và bản chất thể chế thì nhìn hiện tượng ông Nhưỡng, ông Đam, ông Hải cẩu, ông Thăng...thì cũng không nên xúc động quá đà. Hãy cứ bình thản mà theo dõi như quan sát một cánh én nhỏ. Bao giờ tứ trụ chém như các ông ấy thì hãy xúc động nhé.

DƯƠNG QUỐC CHÍNH 17.11.2023