Tin tức, bình luận, phóng sự, hậu trường chính trị quốc tế
Tiến sĩ Mai Ngọc Hồng sinh năm 1942, vừa tạ thế hồi 20 giờ 10 ngày 04/04/2024, hưởng thọ 83 tuổi.
Ông nguyên là Trưởng phòng Sưu tầm, Viện Nghiên cứu Hán Nôm, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam.
Tiến sĩ Mai Ngọc Hồng chính là người hiến tặng tấm bản đồ “Hoàng triều trực tỉnh địa dư toàn đồ” cho Bảo tàng Lịch sử Quốc gia. Đây là một chứng cứ rất quan trọng khẳng định chủ quyền của Việt Nam tại hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Vì tỉnh mình là tỉnh phải cứu đói, phải nhận hỗ trợ gạo, dùng tiền thuế của Quốc Gia. Phải xấu hổ, thấy nhục nhã vì điều đó.
Cũng nên suy nghĩ phải quấy xem thế nào.
Một thằng mà mọi quốc gia dựng tượng nó, ngay trên quê hương nó, đã kéo đổ vứt đi rồi, nay ta dựng làm gì? It does not make any sense.
(Vài gạch đầu dòng về cuộc chiến tranh ở Ukraine – ngày 04/04/2024)
1. Có đúng bom lượn được lắp động cơ tên lửa để tăng tầm?
Có một người hỏi tôi vì “ai đó bảo thế,” tôi nói tôi mù mờ về vũ khí, nhưng đã đi tìm thông tin thì không thấy chỗ nào nói như vậy, mà bom lượn của Nga được lắp thêm bộ cánh lượn ở trên, như trong bức ảnh này.
Đó là quả bom FAB-1500 M-54, nó có bộ cánh lượn được lắp thêm vào quả bom cỡ lớn chứ không phải là được thiết kế từ đầu. Một trong những nguyên tắc của thiết kế vũ khí của Liên Xô – Nga là hạn chế việc nâng cấp quá nhiều gây tăng chi phí phát sinh mà không hiệu quả. Điều này đã thể hiện rất rõ trong quan điểm chủ đạo từ thời chiến tranh thế giới lần thứ hai.
Trong hành trình du thương, tôi trải qua nhiều lần chạm trán động đất, từ Chi Lê, Peru, San Francisco, và ở xứ sở Nhật Bản, Đài Loan tương đối nhiều.
Khi các trận động đất ở dưới mức 3 độ Richter thì ta không cảm giác, hoặc chỉ lắc lắc người. Nhưng từ 4 độ Richter thì tim hồi hộp, đầu óc xoay vòng, chóng mặt, không ngủ được.
Trận động đất xảy ra sáng hôm qua 03/04 tại thành phố Hoa Liên của Đảo Quốc Đài Loan với cường độ 7,2 Richter thì được xem là trận động đất lớn nhất tính từ 1999, tức là trận được biên hiệu 921 [九二一] với cường độ 7,4 Richter.
Người ta nói năng khiêm cung hơn, hay dùng chữ “có thể” (maybe) hơn chữ “luôn luôn, chắc chắn” (always). Người ta cũng dùng nhiều chữ “chúng tôi, chúng ta” (we, hoặc us) nhiều hơn chữ “tôi” (me). Họ chú ý đến những người khác hơn, không chỉ nghĩ đến mình.
Trong các nền văn minh cổ, ở Ấn Độ, Trung Quốc, Hy Lạp và các đế quốc Inca, Maya ở châu Mỹ, nhật thực là một “điềm gở,” báo trước những biến cố không lành. Mặt trời thường được coi là biểu tượng của ông vua. Khi “mặt trăng ăn mặt trời,” như lối nói của người Việt đời xưa, vị nguyên thủ quốc gia phải lo ăn chay, sám hối, làm lễ cầu đảo xin Trời Đất tha thứ cho mình và tất cả dân chúng tất cả những tội lỗi đã phạm.
Ngày nay, người ta biết nhật thực chỉ là một hiện tượng tự nhiên, có thể tiên đoán chính xác. Vì loài người đã tính được quỹ đạo của Mặt Trăng bay quanh trái đất. Người ta biết đúng ngày, giờ nào nó sẽ nằm giữa quả đất và mặt trời. Nhưng tâm lý con người vẫn náo nức trước cảnh tượng trời đất tối sầm; tinh tú hiện ra giữa ban ngày; khối đất đá này sẽ che khuất khối lửa lớn gấp 400 lần, nóng 5, 6 ngàn độ C ở ngoài vỏ.
Thuở cũ, tôi luôn dành một tình cảm nồng nhiệt cho Eden, rạp hát nằm phía bên kia vườn hoa, mặt đối mặt với Rex. Eden có lẽ là rạp hát đặc biệt nhất và độc đáo nhất Sài Gòn trong ký ức của tôi, vì nhiều lẽ mà chỉ hẳn một mình nó mới biết là mình thừa kiêu hãnh gìn giữ được!
... Trước hết, nếu tôi nhớ không chệch, duy nhất nó là nằm trong một hành lang thương mại như Passage Eden, lúc đó được quy hoạch tại một vị trí rất vàng mười của cả thành phố ngày nào.
Muốn tìm tới Eden, người ta có thể đi qua ba lối vào. Một quay đầu ra phía đường Tự Do, gần nhà sách Xuân Thu và dãy cửa hàng bán tơ lụa. Một lối nữa quay đầu ra hướng Lê Lợi, nhìn ra một quảng trường và vườn hoa nhỏ khác chia cách nó với dãy phố bên kia toàn là cửa hàng bán hàng giảm thuế của nhà đoan. Cuối cùng, là mặt từ phía Rex, ngày trước thì người ta phải đi qua một cái lối chật nằm sát nách một quan bar hay một nhà hàng nào đó hình như là Queen Bee. Về sau, passage ấy đã mở hẳn thành một cửa vào nữa, khang trang mà rộng rãi hẳn lên.
- Hơn hai năm tù tội, sáng nay, bà Nguyễn Phương Hằng được cảnh sát dẫn giải đến phiên tòa phúc thẩm. Bà Hằng mặt hoa, da phấn, môi đỏ, đeo lông mi giả, mặc áo trắng và cười rất tươi rồi ôm nhân viên tại tòa.
Ở tù mà bà này béo, khỏe, đẹp, tươi thế thì ai chả muốn ở tù.
- Nói lời sau cùng, bà Trương Mỹ Lan khóc nghẹn, từng nghĩ đến cái chết, gia đình bà nhiều người bị đi tù, mỗi người mỗi ngả, không biết có còn cơ hội gặp lại nhau không, có được cùng nhau ăn chung bữa cơm nữa hay không?
Ngay sau khi trận động đất “thế kỷ” xảy ra ở Đài Loan, Trung Quốc ra tuyên bố hỗ trợ khẩn cấp các nạn nhân và xử lý hậu quả. Tuy nhiên, chính quyền Đài Loan lạnh lùng tuyên bố “Chúng tôi không cần”.
Trong khi đó, Đài Loan lập tức đón nhận tình cảm từ Philippines và Nhật Bản, hai quốc gia đầu tiên gửi lời chia sẻ cũng như công bố hỗ trợ.
Nhưng Bắc Kinh cố đấm ăn xôi !
Ngày 01-05-2004, Ba Lan cùng các nước Hungaria, Czech, Slovakia, Slovenia, Estonia, Latvia, Litva, Cyprus và Malta chính thức gia nhập Liên hiệp Châu Âu (EU) và trở thành thành viên khối này trong suốt 20 năm qua.
Nhân kỷ niệm 20 năm sự kiện quan trọng này, các chuyên gia của nhà băng Pekao đã làm một tổng kết những thay đổi mà Ba Lan đạt được, so với các quốc gia cùng gia nhập. Dưới đây là những điểm chính:
1. Trong 20 năm qua, GDP Ba Lan tăng tới 100%, đứng đầu khối Đông Âu và đứng thứ 3 trên toàn EU (sau Ireland và Malta).
Tôi hoàn toàn ủng hộ việc Nghệ An đặt tượng Lênin bằng đồng, nặng 4,5 tấn tại Trung tâm thành phố Vinh, dù trên cõi mạng đang sốt xình xịch với đa phần ý kiến không đồng tình hoặc phản ứng tiêu cực
Tôi cho rằng những ai phản đối việc làm thiết thực và nhân văn đó hoặc thiếu tầm nhìn, hoặc chưa yêu nước bao nhiêu. Bởi lẽ:
Việt Nam ta dưới sự dẫn dắt và lãnh đạo tuyệt đối của Đảng Cộng sản, đã đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Và đến hôm nay chúng ta đang được sống trong thời kỳ vẻ vang, huy hoàng nhất trong suốt chiều dài lịch sử Việt Nam. Đảng ta đã chọn luôn luôn kiên định và vững vàng trên nền tảng tư tưởng lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin. Đó là ánh sáng soi rọi, dẫn đường cho chúng ta đến đích Chủ nghĩa Xã hội.
Nghệ An, nơi có truyền thống nịnh Nga với báo Nghệ An, đài tivi Nghệ An, với danh xưng "Nghệ An Xô Viết vẫn là Nghệ An", nếu quyết định dựng tượng đồng Lênin thì cũng không có gì khó hiểu.
Nhưng có lẽ đó chỉ là ham hố nhất thời của đám lãnh đạo tỉnh (tỉnh ủy, ủy ban) chứ không phải của dân xứ Nghệ. Tôi hỏi một ông bạn gốc Nghệ, y bảo "tao có dựng đ*o đâu mà hỏi tao".
Đám lãnh đạo Nghệ đã quên câu "hơn tượng đồng phơi những lối mòn" nên mới đổ đốn như vậy.
Elon Musk, một cái tên chói lọi trên hành tinh và là người mà lão phục sát đất.
Điều khiến Elon Musk trở nên lôi cuốn là ở chỗ tính cách của anh giống như nhiều nhân vật lãnh tụ hiển hách qua các thời đại, cũng tràn đầy đam mê, tràn đầy năng lượng, không ngại mạo hiểm và tạo nên những kỳ tích.
Nhân vật lớn phù hợp nhất với tính cách của anh có thể là Napoleon. Họ đều xuất thân từ một khu vực ngoài lề xã hội. Napoléon sinh ra trên đảo Corse khu vực nói tiếng Pháp, Elon Musk sinh ra ở Nam Phi, một nơi tràn đầy bạo lực nói tiếng Anh. Anh đã từng bị bắt nạt khi còn trẻ vì thể trạng thấp và gầy.
Khi nghe tin nhà báo Trần Mai Hạnh đột ngột qua đời, tôi nghĩ ngay tới vụ án Năm Cam.
Sáng nay, nhà báo Lê Kiên viết: “Khi chuẩn bị bản tin, chúng tôi có một thảo luận là nên hay không đưa chi tiết nhà báo Trần Mai Hạnh bị kết án, phải ngồi tù. Tôi nói với phóng viên: Mình cứ đưa thông tin như nó vốn có! Ông ngồi tù 2 năm (bản án 9 năm) trong ‘vụ án Năm Cam’, vụ án mà sau này dư luận có nhiều ý kiến khác nhau. Tôi chưa đủ thông tin, dữ liệu để giải mã.”
Tôi không rõ các nhà báo chuyên viết về “giới giang hồ” có đủ dữ liệu để giải mã giùm nhà báo Lê Kiên không. Từ giữa thập niên 1990, tôi chỉ tập trung viết về chính trường & chính sách. Nhưng tôi biết rõ vụ Năm Cam trong phần xảy ra năm 1994.
1. Theo bản đồ, vào cuối tháng 3-2024, phía Nga đang tạm thời chiếm đóng được 18,5 % lãnh thổ Ukraina, đã bao gồm cả vùng Donbass và Crimea, nơi đã chiếm từ 2014. Tuy nhiên, diện tích này đã giảm đáng kể, bởi hai năm trước đây, vào tháng 3-2022, quân Nga từng chiếm tới 26,4 % tổng diện tính Ukraina. Nếu chỉ tính diện tích từ sau 3-2022 cho tới nay, thì quân Nga đã phải « rút lui chiến thuật » khỏi 50 % diện tích mà họ từng chiếm được.
Russian control of Ukraine:
— (((Tendar))) (@Tendar) March 1, 2024
March 2022
- 159,000 Square Kilometers
- 61,400 Square Miles
- 26.4% of all Ukraine
March 2024
- 111,900 Square Kilometers
- 42,200 Square Miles
- 18.5 % of all Ukraine pic.twitter.com/VQAMh6JaID
Ukraine trong những tuần gần đây đã thực hiện một loạt cuộc tấn công vào các nhà máy lọc dầu và cảng của Nga. Hôm thứ Ba, một nhà máy lọc dầu cách biên giới 1.200km đã bị phá hủy.
Điều này cho thấy Ukraine đã nâng cấp vũ khí đáng sợ này lên tầm cao hơn phòng không Nga.
Và hiện nay, Cơ quan gián điệp Ukraine công khai cho biết họ đang nhắm một mục tiêu khác: Cây cầu Kerch dài 12 dặm nối Crimea với Nga.
Macron nói rõ với Mỹ và NATO rằng họ sẽ không cần tham gia nếu quân Pháp ở Ukraine bị tấn công - WSJ đưa tin
Đây là những gì Tổng thống Pháp nói để đáp lại sự phản đối của Washington, rằng việc triển khai quân đội Pháp tới Ukraine và một cuộc tấn công của Nga vào họ có thể lôi kéo các nước phương Tây xung đột với Nga.
Tổng thống Pháp cho biết thêm, Pháp đã nhiều lần chịu tổn thất trong các chiến dịch quân sự, chẳng hạn như ở châu Phi mà không tìm kiếm sự giúp đỡ từ các đồng minh.
"Thôi thôi bà đã lỡ đò, thì bà đứng đó chớ đừng mò xuống sông ! Rủi mà gặp cá lòng tong, nó rỉa còn ngạo công nương si tình !"
Đó là đoạn kết câu 6 của bản vọng cổ, mà Hề Minh trong vai đầy tớ can ngăn "công nương" của mình bị người tình phụ và định quyên sinh.
Sở dĩ tôi liên tưởng đến lời ca của Hề Minh cách đây 60 năm, là do đọc tin con gái một cựu bí thư tỉnh ủy miền Trung cùng bạn trai sống chung trong căn hộ Masteri, lại bị chính bạn trai trộm đồng hồ Rolex (1,2 tỉ đồng), 30.000 USD và rượu tây, tổng cộng hơn 2 tỉ đồng.
Gần nửa thế kỷ qua, những ngày tháng Tư hàng năm bao giờ cũng là thời khoảng mang đến cho nhiều lớp người Việt Nam những kỷ niệm khó quên, nhiều ám ảnh nặng nề của quá khứ. Chúng được mở đầu bằng “Ngày nói dối” (1.4) và kết thúc bằng thời điểm 30.4 làm thay đổi số phận của hàng triệu con người.
Lớp người từng trải qua những ngày tháng tư ấy nay hầu hết đã thuộc về thành phần “thất, bát, cửu thập cổ lai hy”. Một số người đã bị thời gian loại ra khỏi sân khấu cuộc đời, số còn lại, người thì nghễnh ngãng, người phải vật lộn với nhiều căn bệnh mãn tính lăm le vùi dập kiếp người. Một thiểu số còn lưu giữ trong ký ức của mình những hình ảnh cũ trong tâm thế không vui, cũng chẳng buồn, coi như đó là những màn biến ảo, đầy hỷ nộ ái ố, trong một vở trường kịch kéo dài.
Những câu chuyện vụn vặt này được kể ra không phải để trách phiền quá khứ, hay nung nấu thêm những tình cảm đã một thời dằn vặt mỗi con người. Kể lại chúng chỉ để bổ sung vào bức tranh toàn cảnh của xã hội Việt Nam sau 1975, vì chúng là một phần không thể thiếu của lịch sử.
Chiều hôm qua tôi có dịp gặp lại học giả Trần Văn Chánh trong một không gian rất thoáng.
Anh Chánh chính là người soạn cuốn đại từ điển Hán - Việt. Đây là công trình tự điển Hán - Việt lớn nhứt được xuất bản 80 năm sau bộ “Hán Việt Tự Điển” của Thiều Chửu (NXB Đuốc Tuệ, 1942). Từ điển có 12.000 đơn vị tự, nhiều nhứt so với các tự - từ điển Hán-Việt đã có từ trước tới nay.
Đại từ điển Hán - Việt là một nguồn tham khảo của nhiều thế hệ học tiếng Việt và tiếng Hoa. Tôi cũng dùng từ điển này mà không biết Trần Văn Chánh mình quen bấy lâu nay chính là tác giả. Thật là một sơ suất.
