Lê Quốc Quân – Quyển sách tiếng Việt đầu tiên bằng chữ Quốc ngữ đang bị nước lũ đe dọa

   

Nhà thờ Mằng Lăng ở tỉnh Phú Yên, nơi lưu giữ cuốn sách đầu tiên bằng chữ Quốc ngữ (Phép Giảng Tám Ngày) đang bị nước lũ bao vây tứ phía. Cho đến giờ vẫn chưa biết được số phận cuốn sách có được đảm bảo hay không.

Cuốn sách Phép Giảng Tám Ngày được cha Alexandre de Rhodes biên soạn và in ấn tại Roma vào năm 1651. Đây được xem là quyển sách tiếng Việt đầu tiên được in bằng chữ Quốc ngữ.

Do cuốn sách nằm dưới hầm có nhà nguyện nhỏ của Chân Phước (Á Thánh) Andre Phú Yên, cho nên khả năng bị ngập chìm là rất cao. Tuy vậy cuốn sách được đặt trong một hộp kính và hy vọng Cha quản nhiệm hoặc các vị hữu trách đã bảo vệ cẩn thận.

Huỳnh Ngọc Chênh – Nhập tỉnh, xóa thành phố gây rối loạn việc xác định địa điểm

 

Qua các đợt bão lũ vừa rồi, thấy việc xóa cấp huyện và nhất là xóa tên các thành phố thuộc tỉnh là một việc rất thất sách.

Tui luôn bảo lưu quan điểm xóa cấp xã phường và giữ lại cấp huyện, thành nhưng thu nhỏ lại. Các thành phố thuộc tỉnh không chỉ là địa danh quan trọng có truyền thống lịch sử, mà còn là cột mốc xác định vị trí địa lý cho cả khu vực.

Ví dụ nói đến xã A nào đó thì ít ai biết ở đâu, nhưng nói xã A cách Nha Trang 20 km về phía tây là mọi người hình dung ra nhanh địa điểm của nó. Bây giờ Nha Trang cũng không còn, thì không biết xác định vị trí A như thế nào để mọi người dễ hình dung ra được.

Văn Công Hùng – Ghi chép ngày 21.11.2025

Tin sáng

1. Tối qua, có lẽ lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam, thủ tướng chủ trì một cuộc họp khẩn từ... Algieria.

Rất nhiều tin, từ báo chính thống tới mạng về những đau thương mà dân ta trải qua mấy ngày qua, và từ tối qua tới giờ, trước khi nước bắt đầu rút, nó gồng lên cơn cuối cùng.

Và thông tin mới nhất : "Mưa lũ làm 50 người chết và mất tích, thiệt hại sơ bộ hơn 3.000 tỉ đồng" Ba tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa có 114 xã, phường đang bị ngập trên diện rộng. Những tiếng kêu vô vọng, những tin nhắn khẩn cấp chìm trong nước, trong mịt mù đêm. Những người dân cứu nhau, những tấm lòng rộng mở...

Có hơn 13.000 hecta lúa, hoa màu, rau màu, hơn 2.000 hecta cây trồng lâu năm, hằng năm bị thiệt hại, hơn 30.000 con gia súc, gia cầm bị chết, cuốn trôi.

Dương Quốc Chính – Nguyên nhân chính gây thiệt hại lớn từ lũ lụt

 

Mình cho là thiệt hại của mấy tỉnh Khánh Hòa, Quy Nhơn, Phú Yên, Thái Nguyên cũ có một đặc điểm giống hệt nhau, đó là do công tác dự báo lũ lụt kém, nên dân bị bất ngờ. Đợt liền trước là Huế, Đà Nẵng, Hội An, thực ra lại không bất ngờ, nên đỡ hơn.

Mình quan sát thấy rằng việc dự báo bão bây giờ khá là dễ. Thậm chí có thể dùng một số app quan sát mây cũng có thể dự báo được tương đối, không nhất thiết phải dựa vào cơ quan dự báo của nhà nước. Mà nước ngoài cũng dự báo tốt về các cơn bão đổ vào Việt Nam.

Nhưng việc dự báo lụt thì khó hơn rất nhiều lần và 4 tỉnh nói trên dính nặng là do bị bất ngờ. Từ chuyên gia cá nhân lẫn nhà nước đều không thể dự báo tương đối chuẩn. Như ở Thái Nguyên, mình nhớ là lúc 7 giờ 30 tối trong bản tin VTV thì lãnh đạo Bộ Nông nghiệp còn phát biểu khá tự tin về con đê mong manh ở chân cầu Bến Tượng, Thái Nguyên. Thì tối hôm đó, nước tràn qua đê, tràn cả cầu, đỉnh lũ ở Thái Nguyên ! Tức là không thể dự báo.

Trung Dũng - Bợm nhậu và bà con Tuy Hòa, Phú Yên chú ý !

 

Hiện nay, nhà máy đường Tuy Hòa bị lũ cuốn trôi 100 can axit sunfuric đậm đặc.

"Nồng độ" của axit sunfuric nóng gấp ngàn lần rượu đế các loại. Chưa kịp nuốt đã tuột mỏ, lủng ruột, chết chắc !

Từ giờ, bà con thấy mấy cái can (như hình) trôi nổi trên nước lũ thì né xa xa ra (nếu còn sức thì vớt lên chờ nước rút, báo, nộp chính quyền).

Mai Quốc Ấn – Thủy điện và trước đó

 

Thủy điện và sau đó đã cho chúng ta thấy, trải nghiệm nhiều điều. Ngay cả khi tôi viết những dòng này, còn rất nhiều đồng bào đang co ro cầu tồn giữa mênh mông nước lũ, cũng là một thứ “sau đó”.

Có không ít bài viết bảo vệ thủy điện. Và hài hước thay, những người viết bảo vệ thủy điện thậm chí còn muốn chúng ta mang ơn vì nhờ thủy điện mới có điện. Và điện ấy chúng ta không được mặc cả về giá còn giá điện thì năm nào cũng tăng.

Cũng có những bài viết nói về lụt năm Thìn để chứng minh trước khi có thủy điện thì vẫn có lũ lụt và ngập. Do nước mình nghèo và lạc hậu nên không có dữ liệu về lượng nước mưa, tốc độ lũ, mức ngập lụt được ghi chép lại trong lịch sử để so sánh. Vậy là chúng ta phải mang ơn thủy điện ư ?

Lưu Nhi Dũ - Ai đền bù cho dân ?

 

Sau lũ gia súc chết la liệt.

Trận lũ lụt kinh hoàng. Không chỉ làm 50 người chết và mất tích, đàn bò của dân cũng chết ngộp vì không thể chạy kịp lũ. Cho thấy mức nước lũ lên rất nhanh.

Tại rốn lũ Tuy An, hàng trăm con bò chết thảm, rất tội nghiệp, tài sản của dân mất sạch. Đến 90 % hộ dân tại đây có bò chết.

Võ Khánh Tuyên – Bầu và bí

 

Hôm qua ngày Nhà giáo 20/11. Chắc chắn rất nhiều trường học trên cả nước tổ chức Kỷ niệm rầm rộ. Hoa, quà ê hề.

Dịp này sẽ tập trung tất cả học sinh, giáo viên, cán bộ... Tự nhiên cắc cớ tự hỏi : Trong vô vàn buổi lễ đó, có được mấy trường dành vài phút thông tin về đại họa lũ lụt đang xảy ra tan nát ở miền Trung ? Chí ít là những lời chia sẻ cùng đồng nghiệp, bạn bè trong vùng thiên tai.

Chắc lại là lý luận : Việc nào ra việc đó, không lẫn lộn. Rồi xã hội là hình ảnh muôn màu.

Nguyễn Văn Tuấn – Vui chơi trong quốc nạn ?

 

Mới về tới Sydney, 17 độ C. Nhìn lại lũ lụt miền Trung, thấy đúng là thảm họa.

Tôi cũng là chứng nhân một phần nhỏ của thảm họa đó. Tôi ở Đà Nẵng 6 ngày liền. Khách sạn tôi ở đối mặt biển. Hội nghị cũng diễn ra ở một khách sạn ven biển, nên chứng kiến sự 'giận dữ' của thiên nhiên.

Hàng ngày, gió rít từng cơn, tạt thẳng vào mặt. Mưa to, mưa nhỏ, mưa dầm. Không dứt. Biển gầm. Sóng bạc đầu đập bờ trắng xóa. Đi biển ? Không thể. Tắm biển ? Càng không thể. Sáu ngày chỉ xoay quanh ba nơi : Hội trường, giảng đường, phòng ngủ nhìn ra biển giận.

Nguyễn Thông - Vô cảm

 

Này, tôi nói thật : Trước những bi thương đang diễn ra trên đất nước, nhất là khúc ruột miền Trung, nhà tan cửa nát, con người đói rét, tài sản trôi sạch...Còn vui cái nỗi gì mà tổ chức phèng la nhảy nhót, trao giải này giải nọ, tổng kết lễ ấy lễ kia.

Không ai cấm điều đó, nhưng chẳng lẽ không đợi đến lúc khác yên hàn được hay sao. Dẹp, dẹp đi.

Đừng có nói với tôi Hà Nội có bị lũ đâu, Sài Gòn có phải dỡ tôn dỡ ngói trèo lên nóc nhà đâu, có người nào bị chêt đói chết khát chết lạnh chết chìm đâu... mà bắt không được vui.

Chương trình phát thanh RFI ngày 21.11.2025

 

Nguyễn Anh Tuấn - Thất thủ trước mưa lũ: Vì sao chính quyền bị động và lúng túng đến vậy trong mùa mưa lũ năm nay?

Không khó để thấy sự lúng túng của chính quyền từ trung ương đến địa phương trong ứng phó với mùa mưa lũ năm nay.

Trong các hội nhóm ở Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định, hàng loạt lời kêu cứu vang lên trong tuyệt vọng nhưng gần như không được phản hồi. Hình ảnh người già và trẻ nhỏ đứng co ro trên mái nhà, nhiều người ra đi ngay trong căn nhà tồi tàn của mình giữa cái đói, cái lạnh và nỗi hoang mang cùng cực, sẽ còn ám ảnh rất lâu.

Nhưng điều đáng nói hơn là nó phơi bày một sự thất bại toàn diện trong công tác cứu hộ, khi những gì chính quyền làm chỉ là phản ứng bị động.

Lê Diễn Đức - Người Mỹ và người Nga ngồi với nhau rồi quẳng cho Ukraina một "kế hoạch hòa bình" 28 điểm!

 

Một bản kế hoạch được viết bởi người Mỹ và người Nga – hai thế lực lớn nhưng lại không hề đại diện cho đất nước đang đổ máu từng ngày là Ukraina – rồi quẳng thẳng cho Kyiv như thể họ là một thuộc địa phải chấp hành.

Điều đáng nói hơn: châu Âu, nhân tố quan trọng nhất về cả tài chính lẫn quân sự cho Ukraina, cũng bị phớt lờ hoàn toàn. Không một tiếng nói, không một sự tham vấn, không một sự tôn trọng.

Đây không chỉ là một kế hoạch tồi, mà là một sự xúc phạm.

Hoàng Hùng - Ai đã che giấu?

 

Báo Tuổi Trẻ đăng loạt ảnh với tựa đề: “Cảnh tan hoang sau khi thủy điện Đa Nhim xả lũ giữa đêm”. Sau khi đăng chưa được một giờ đã xóa.

Một gia đình hai vợ chồng đã chết sau hai ngày nước ngập. Cái rét, cái đói, sự vô vọng đợi chờ cứu hộ, đã khiến hai vợ chồng chết trong chính căn nhà của mình. Tôi tin rằng trong các đợt lũ lụt, trường hợp như hai vợ chồng này không phải là trường hợp cá biệt.

Hàng loạt báo chí hoặc là im lặng hoặc là đăng lên, để rồi sau đó bị ai đó bắt gỡ như báo Tuổi Trẻ.

Văn Công Hùng - Ghi chép ngày 20.11.2025

 

Tin sáng

1. "Lũ trên sông Ba vượt mức lịch sử 1993 hơn 1 m, Đà Nẵng đến Lâm Đồng mưa lớn đến 21-11", "Cảnh báo lũ đặc biệt lớn trên sông Dinh Ninh Hòa, dồn dập tin nhắn cầu cứu trong đêm"- Bèn thôi, ông giời làm thì ai giỏi đi chống ổng đi.

Liên quan rất: "Ngập lụt lịch sử ở Quy Nhơn: Hàng loạt lời cầu cứu trên mạng xã hội đêm 19.11". Một anh bạn kể người nhà làm đại lý xi măng, giờ nước lút, hàng tỉ đồng thành... đá.

2. "Cựu lãnh đạo Chi cục Thú y vùng VI 'tiếp tay' buôn lậu thế nào?"- Họ đã nhận hối lộ hàng tỉ đồng để "tiếp tay" cho doanh nghiệp nhập lậu nguyên liệu sản xuất thức ăn từ châu Âu. Và giờ bị truy tố. Vẫn bèn thôi.

3. "Truyền thông khu vực hết lời khen ngợi Xuân Son 'trở lại phi thường'" - Nói thật, tối qua, hiệp 1 Việt Nam-Lào ấy nhà cháu vừa xem vừa... ngủ gật. May hiệp 2 còn đỡ tí. Đá với Lào mà thế, nay mai gặp Thái chả biết thế nào? Tất nhiên cú vô lê, xe đạp chổng ngược của Tuấn Hải thì siêu đẹp.

Trịnh Kim Tiến - Những lời kêu cứu vô vọng

 

Nhìn hình ảnh nhà cửa, phương tiện, bà con ngập ngụa, chới với trong dòng nước ở Phú Yên, Khánh Hòa mà thắt lòng.

Họ yếu ớt bấu víu vào những số điện thoại không gọi được, vào cái gọi là cơ quan chức năng. Thật, giờ phút khắc nghiệt này họ không trông chờ vào chính quyền thì nhờ được vào ai?

Chỉ có chính quyền mới có ngân sách vì họ giữ kho bạc quốc gia, chỉ có chính quyền mới huy động được nhân lực và phương tiện cứu nạn trong tình huống khẩn cấp. Nhưng ta nhìn thấy gì? Mỗi trận lụt xảy ra những lời kêu cứu vẫn từng giờ ám ảnh những người theo dõi trong sự day dứt vô vọng.

Huỳnh Hòa Bình - Nguy cơ quốc gia kiệt quệ nếu đại hồng thủy diễn ra hàng năm

Thủy điện xả lũ, lũ chồng lũ, cuốn phăng mọi thứ, nước ngập lên đến nóc nhà, đồng bào các tỉnh miền Trung - Huế, Quảng Nam - Đà Nẵng, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa... chìm trong biển nước như đại nạn đại hồng thủy. 

Đáng sợ hơn là tình hình sắp tới chưa chắc đã yên, mà có khả năng sẽ tiếp tục diễn ra ở cấp độ ác liệt hơn khi mưa tiếp tục liên miên, thuỷ điện tiếp tục xả lũ nhồi thêm...

Đáng sợ hơn nữa là cảnh tang thương này sẽ có khả năng nhồi đi nhồi lại năm này qua năm khác mức độ mỗi năm có khả năng sẽ chỉ là tăng thêm. Cả nước có khả năng sẽ như sống trong đại hồng thủy mãi, dân không ngóc đầu lên nổi, đi đến kiệt quệ mà thôi.

Dương Quốc Chính - Cần thay đổi cách cứu trợ thiên tai

 

Nhìn cảnh người dân kêu cứu khắp nơi ở miền Trung, qua các kiểu tin nhắn, mới thấy rằng nhà nước cần xem lại cách tổ chức cứu hộ.

Mình không phủ nhận công sức của anh em lực lượng vũ trang (LLVT). Mình đã đi và đã thấy, anh em làm việc vất vả và nhiệt tình, nhưng thế vẫn không đủ. Quân đông mấy cũng không đủ và không kịp thời. Vì cơ bản là do hệ thống chính trị nó vận hành phải theo luật, phải có lệnh, có công văn, lãnh đạo chỉ đạo.

Tóm lại là vòng vèo về thủ tục hành chính. Nào là điều quân, phương tiện, tiền bạc. Ngay cả thủ tướng muốn điều máy bay trực thăng hay drone của quân đội cũng không dễ đâu. Đăng báo thì dễ thôi, chứ thực tế lệnh phải vòng qua Bộ Quốc phòng, xuống quân khu, binh chủng... Lúc cất cánh thì hết lũ là vừa! Ví dụ thế.

Liễu Hằng - Thế lực thù địch không có cửa!

Chưa khi nào, chiến dịch truy quét phản động lại rầm rộ như thời điểm này. Hàng loạt tên tuổi “thù địch” bị điểm chỉ. Nhẹ thì cảnh cáo, nặng thì truy nã, xuyên biên giới cũng chơi luôn.

Tội trạng cơ bản của thù địch là nói xấu chế độ. Phản động phệt những vệt xám đen lên bức tranh quang vinh chói loà. Chúng kéo tuột niềm ngất ngây phồn thịnh xuống ổ chó của chị Dậu.

Nhưng, dù ghét cỡ nào thì cũng phải thấy rằng : Môn phái kiểu Việt tân chủ yếu là võ mồm. 

Nguyễn Viện - Lũ lụt miền Trung, thiên tai hay nhân họa ?

Chưa bao giờ suốt vùng duyên hải miền Trung từ Huế đến Phan Thiết hứng chịu cả LỤT và LŨ như năm nay.

Thêm nữa, Đèo vào ra Đà Lạt cả hai hướng Đức Trọng đi lên và hướng ra Khánh Hòa đều bị sạt lở nghiêm trọng. Đèo Mimosa bị đứt gãy hoàn toàn. Đèo Prenn cũng bị xé.

Tất nhiên ai cũng thấy năm nay mưa nhiều, lượng mưa lớn. Nhưng còn một sự thật khác mà nhiều người không chịu thấy. Đó là việc xả lũ của các hồ thủy điện nhân tạo. Nguyên nhân trực tiếp khiến lũ lụt lên nhanh hơn, khủng khiếp hơn.