Dương Quốc Chính - Ải Nam Quan và thác Bản Giốc

Theo Đại Nam Nhất Thống Chí thì vào thời nhà Nguyễn, lãnh thổ nước ta đến giáp Trấn Nam Quan. Trấn Nam Quan là công trình thuộc về đất nhà Thanh, nhưng đó chính là cửa khẩu. Ngày nay, Hữu Nghị quan, tức cửa khẩu, đã lùi vào đất Việt Nam vài trăm mét.

Tương tự vậy, thác Bản Giốc vào thời nhà Nguyễn thì thuộc về nước ta, nhưng bây giờ thuộc về Trung Quốc một nửa. 

Việc phân chia này không phải hoàn toàn do nhà nước cộng sản Việt Nam để mất cho Trung Quốc. Thực ra việc phân giới cắm mốc giữa Việt Nam và các nước lân bang, gồm cả Lào, Cam, Trung Quốc đều dựa trên phân chia vào thời Pháp thuộc, chứ không dựa vào biên giới trước đó. 

Việc phân chia biên giới Bắc Kỳ - Thanh thời Pháp thuộc chủ yếu dựa vào hiệp ước Pháp - Thanh 1887 và hiệp ước Thiên Tân 1885. Hai hiệp ước này khiến Bắc Kỳ mất một phần đất cho nhà Thanh, trong đó rõ ràng nhất là mỏ đồng Tụ Long ở Hà Giang. 

Ngoài ra, ở Trấn Nam Quan và thác Bản Giốc, hai nước đã có sự phân chia không rõ ràng trên thực địa, dùng cả văn viết chứ không vẽ và cắm mốc cụ thể. Lý do là vì khi đi thực địa một số người Pháp bị dân địa phương Trung Quốc giết, nên hai bên chủ yếu phân chia dựa trên bản vẽ và văn bản là chính.

Vì sự nhập nhèm đó nên sau này khi cắm mốc cụ thể giữa hai nước cộng sản thì Việt Nam ở thế yếu hơn để đàm phán, nên việc thiệt thòi là không tránh khỏi.

DƯƠNG QUỐC CHÍNH 16.08.2020