Tin tức, bình luận, phóng sự, hậu trường chính trị quốc tế
Mình hóng xem Việt Nam có gửi điện chia buồn tới Nga hay gia đình ông Gorbachev không, nhưng mà chưa thấy, sau hai ngày và mai là đám tang diễn ra.
Để ý thấy toàn lãnh đạo các nước phương Tây chia buồn thôi, cả Putin nữa (không có oán trách). Toàn bộ các nước cộng sản đều chưa/không có chia buồn. Chắc vẫn hận ổng tới tận lúc chết?
Việt Nam chắc phải hóng Trung Quốc xem thế nào, vì Trung Quốc cũng đang im lặng?
Cuộc chiến tranh lạnh bắt đầu từ 1945 đến 1947 đã chấm dứt vào ngày 26/12/1991 với sự kiện Liên Xô tan rã. Hậu chiến tranh lạnh mở đầu hôm 24/02/2022 với việc Nga xâm lăng Ukraina. Hãy còn quá sớm để dùng những từ ngữ « chiến tranh lạnh mới », « khởi đầu cho đệ tam thế chiến », « phi toàn cầu hóa », « kỷ nguyên hỗn loạn », nhưng dù vậy cũng đã rút ra được một số bài học.
Hôm nay 2.9, xứ này gọi là ngày quốc khánh, hoặc ngày độc lập.
Các nước trên địa cầu hầu như nước nào cũng có ngày quốc khánh. Theo từ nguyên, quốc nghĩa là nước, khánh là mừng, vui mừng, ăn mừng. Quốc khánh, hiểu nôm na, là ngày lễ ăn mừng, vui mừng của một quốc gia.
Xưa nay, các nước trên thế giới thường chọn ngày quốc khánh là ngày gắn với sự kiện trọng đại, có ý nghĩa bậc nhất của nước ấy. Rồi hằng năm, cứ tới ngày tháng đó thì kỷ niệm quốc khánh. Nước Mỹ là 4.7, Pháp chọn 14.7, Trung Quốc 1.10, Việt Nam 2.9 (lưu ý là ngày 2.9 chứ không phải mùng 2.9, bởi mùng chỉ dùng cho âm lịch).
Năm 1893, nhờ sự giúp sức của Pasteur và Bộ trưởng Bộ Giáo dục Pháp, nhà bác học Yersin đã thực hiện nhiệm vụ (cũng là ước vọng của ông), thám hiểm vùng núi nằm giữ bờ biển miền Trung và sông Mêkông, vùng thượng nguồn sông Đồng Nai và Sêbangcan. Những nơi chốn mà trước đó, ít người biết đến.
Rời Sài Gòn, nhà bác học người Pháp, đã vượt qua thác Trị An, đến Tánh Linh. Rồi ông vượt qua sông La Ngà đến Di Linh. Từ đây, ông men theo một con đường mòn, (gần giống như con đường quốc lộ 20 hiện nay), tiến lên vùng cao nguyên theo hướng Tây - Tây Bắc.
Ngày 21 tháng Sáu năm 1893, nhà bác học đã đến thác Premn, tìm ra vùng đất Đà Lạt sương mờ phủ.
Phóng viên Charles Maquet của L'Express nhớ lại một đêm mùa đông năm 2014 ở Maidan. Khí lạnh đốt cháy buồng phổi, nhưng không ngăn được người dân Ukraina đổ về quảng trường này. Cuộc cách mạng đang diễn ra, biển người xuống đường để đuổi tổng thống thân Nga Iakounovitch.
Ngày ông Mikhail Gorbachev (1931-2022), cựu tổng bí thư cộng sản cuối cùng của Liên Xô qua đời, ông nhận được nhiều lời bình từ hai phía ca tụng và căm ghét.
Những người chống cộng thì nhìn ông như một con người dũng cảm đã hy sinh xé toang bức màn đen của thế giới song cực. Còn những người yêu cộng sản thì căm hận ông vì đã mang tội làm sụp đổ thành trì cách mạng vĩ đại của phía Đông thế giới.
Đứng giữa những điều đó, Gorbachev còn hiện ra với tính cách của một nhà cách mạng của thế giới cộng sản nhưng đầy chất lãng mạn của người nông dân vùng Privolnoye, miền Nam của nước Nga.
Ngày này 31 năm trước (25/12/1991), tôi ngẫu nhiên trở thành nhân chứng lịch sử chứng kiến sự sụp đổ của Liên bang Xô viết.
Tôi quan tâm chính trị từ rất sớm, viết ra điều này có thể ít ai tin. Nhưng đó là sự thật.
Tôi còn nhớ như in năm 1968 khi còn là cậu bé 10 tuổi, tôi với 3 người bạn cùng trại trẻ quân đội C12 đã xé tờ họa báo Trung Quốc, bôi cứt gà lên ảnh Mao Trạch Đông để phản đối Cách mạng Văn hóa và ủng hộ Lưu Thiếu Kỳ. Hành động này của chúng tôi đã bị cô giáo Đỗ Bích Vân (mấy năm sau là phát thanh viên đầu tiên của chương trình truyền hình quân đội) phạt úp mặt vào tường.
Gorbachev là nhân vật gây tranh cãi. Phương Tây coi trọng ông nhưng thế giới cộng sản thì căm ghét, cho ông là tội đồ gây nên sự sụp đổ của hệ thống xã hội chủ nghĩa. Vậy đánh giá thế nào là khách quan, khoa học nhất?
Thường thì dân mấy nước cộng sản còn lại đều không biết Liên Xô ở những năm cuối đời đã là một con bệnh rất nặng. Lý do bị phương Tây cấm vận, chống phá chỉ là phụ, mà sự kiệt quệ đến từ bản chất chế độ là nền kinh tế kế hoạch không tạo nên được động lực phát triển.
Nó quản trị nền kinh tế một cách duy ý chí, không dựa trên nhu cầu thực tế mà dựa trên kế hoạch do một số cá nhân cơ bản là dốt nát tạo nên. Điều đó đương nhiên dẫn tới sự kiệt quệ của nền kinh tế. Anh em bò đỏ đừng có cãi. Bởi vì các nước cộng sản hùng mạnh nhất bây giờ đều phải khắc phục những điểm yếu nói trên thì mới khá được.
Mỗi chánh khách đều để lại một di sản sau khi họ qua đời, và cái di sản lớn nhứt mà ông Mikhail Gorbachev (1931-2022) để lại là kết thúc cuộc Chiến Tranh Lạnh, sự tan rã của Liên Xô và sự suy sụp của chế độ toàn trị.
Ông đã có dịp thăm Việt Nam (lúc chưa là tổng bí thư), nhưng những cải cách của ông bên Nga đã được làm theo [một phần] ở Việt Nam.
Ông để lại cho đời nhiều câu nói mang tính 'wisdom' mà tôi lược dịch dưới đây. Một trong những câu tôi tâm đắc là "Hòa bình không phải là sự thống nhứt trong đồng dạng mà là trong đa dạng, trong đối sánh và hòa giải những khác biệt." Việt Nam rất cần học lời nói này.
1. Diễn biến các mặt trận
• Trên hướng Kharkiv, kẻ thù nã đạn từ pháo binh và pháo phản lực vào các khu dân cư của Duvanka, Klynove, Sosnivka, Dementiivka, Ruska Lozova, Russki và Cherkassy Tyshki, Velyki Prohody, Tsirkuny, Petrivka, Stary Saltiv, Peremoha, Shestakove, Bayrak, Nortsivka và Shevelivka.
• Trên hướng Slovyansk, các đơn vị đối phương tiếp tục pháo kích bằng pháo binh và nhiều hệ thống tên lửa phóng loạt gần Dolyna, Krasnopill, Bogorodichny và Virnopill. Máy bay địch tấn công gần Virnopil.
• Với các hành động tấn công, địch cố gắng tiến theo các hướng Bakhmut, Veselaya Dolyna và Zaitseve, nhưng không thành công và phải rút lui. Các nỗ lực đang được thực hiện để thiết lập quyền kiểm soát khu định cư của Kodema, giao tranh vẫn tiếp tục.
Khi Đà Lạt "lột xác"...
Sự phát triển nào cũng đòi hỏi hy sinh, nhưng hy sinh không có nghĩa là xóa sổ.
Đọc bài báo về quy hoạch lại khu trung tâm Đà Lạt bỗng ngậm ngùi.
Con phố cũ ở khu Hòa Bình ấy hẹp nhưng trên từng viên đá lót đường là trăm năm đi qua, là triệu bước chân lãng du in dấu.
Một người đã được Gorbachev ân xá từ Siberia trở về, Natan Sharansky mới viết trên báo Washington Post rằng ông ta chỉ muốn cho chế độ cộng sản “có bộ mặt con người.”
Cái quan định luận, nhiều người ca ngợi Mikhail Gorbachev khi ông qua đời, nhưng nhiều người ở Nga và Trung Quốc vẫn chỉ trích ông vì tội làm cho chế độ cộng sản và đế quốc Liên Xô tan rã.
Một lãnh tụ đảng Cộng sản trong quốc hội Nga, Nikolai Kolomeitsev, vẫn gọi Gorbachev là một “tên phản bội” đã “hủy hoại quốc gia.” Trong điện văn chia buồn, Tổng thống Nga Vladimir Putin, công nhận Gorbachev “tạo ảnh hưởng lớn lao trong lịch sử thế giới,” mặc dù đã từng kết tội ông gây ra “thảm họa lớn nhất trong thế kỷ 20” vì làm Liên Xô sụp đổ.
1. Bản đồ chiến sự hôm nay và những vùng Ukraina giải phóng được sau 2 ngày tấn công, bất chấp sự phản công của quân Nga, hòng lấy lại những vùng đã mất:
Các đám cháy trên toàn bộ chiến trường cho thấy chiến sự phía bắc Kherson ác liệt nhất:
Ngày thứ Sáu 19/08, Hoa Kỳ công bố viện trợ cho Ukraine gần 800 triệu đô la. Danh sách chiến cụ trong đợt viện trợ này làm chúng ta lưu ý vì mục đích của nó.
Trong gói viện trợ này Ukraine nhận được như sau: 40 xe thiết giáp mở đường phá mìn MRAP có gắn các trục lăn phía trước để cán và làm mìn nổ. Mỗi chiếc giá từ 500 ngàn cho đến 1 triệu đô la. Xe này được chế tạo cho chiến trường Iraq và cũng đang sửa soạn dìa hưu non. Chiến cụ Hoa Kỳ thường chỉ được xài trong giai đoạn ngắn rồi thay thế bởi những món hàng nóng bỏng mới mẻ hơn.
Lịch sử của các loại xe thiết giáp MRAP rà mìn này được Hoa Kỳ dựa vào sáng chế của Nam Phi đánh du kích quân Cộng Sản ở Nam Phi Châu cách đây nửa thế kỷ. Các xe thiết giáp rà mìn này có lườn xe rất cao và hình chữ V, để khi mìn nổ thì sức ép tỏa ra hai bên không gây thiệt hại nhiều.
Ông Gorbachev, người đã chấm dứt Chiến tranh Lạnh và giải phóng nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, khỏi sự thống trị của Liên Xô, vừa qua đời đêm 30/08.
Không có ông, kinh tế bao cấp Việt Nam rất có thể vẫn còn ngự trị. Công việc chính của gia đình vẫn là hóng xem hôm nay Mậu dịch có bán hàng không để dậy từ 5 giờ sáng đi xếp hàng mong mua được 300 gram thịt/tháng hay vài ký gạo mốc, thậm chí là vài lạng muối. Nghĩ lại không hiểu sao sự phi lý ấy có thể tồn tại mãi.
Trên phương diện giáo dục, ông đã mở ra cơ hội tiếp xúc với học vấn từ Phương Tây cho hàng triệu người Việt.
Gorbachev nhiều năm sống trong mờ mờ tối quáng gà, chả thấy rõ gì hết. Thế rồi thời thế đẩy ông tới cánh gà sân khấu, nơi lùng nhùng màn nhung ẩm mốc lâu ngày không giặt, có cầu dao điện. Ông quyết định kéo cầu dao lên.
Ánh sáng.
Ông không phải là nhà chiến lược tài ba để tính trước, nếu cầu dao kéo lên, đất nước Liên bang cùng các đồng minh phe của ông sẽ ra sao trước Glasnosch - ánh sáng công khai và minh bạch.
Dù bạn cho đó là một sáng kiến tốt hay tồi, là công hay tội, thì ông cũng là người đã tạo ra sự thay đổi to lớn đối với chính trị và xã hội thế giới, ảnh hưởng đến hàng triệu người.
Gorbachev nhận ra sự bất cập của nền kinh tế kế hoạch tập trung. Các nhà máy sản xuất theo kế hoạch từ trung ương phân bổ xuống, không làm hơn không làm kém. Hàng hóa sau đó được trung ương phân phối xuống các địa phương theo quota, người dân được cấp tem phiếu để mua.
Ông đề nghị cải tổ, điều chỉnh nó theo hướng kinh tế thị trường. Theo đó, ngoài nghĩa vụ đáp ứng các kế hoạch của nhà nước, các nhà máy được sản xuất để cung cấp cho thị trường bằng công suất dư thừa của mình.
