2019, năm đại xui xẻo của Tập Cận Bình (1)

Biểu tình ở Hồng Kông ngày 22/12/2019 ủng hộ người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương, Trung Quốc.

(Frédéric Lemaître, LeMonde 30/12/2019) Hồng Kông, vụ lộ tài liệu mật Tân Cương, và sự đối đầu với Hoa Kỳ đã làm xấu đi hình ảnh của Trung Quốc.

Những lá cờ được giơ lên hôm Chủ nhật 22/12/2019 ở Hồng Kông trong một cuộc biểu tình ủng hộ người Duy Ngô Nhĩ, là một tổng kết không thể nào hay hơn, về những khó khăn chồng chất mà các nhà lãnh đạo Trung Quốc phải đối mặt vào cuối năm 2019.

Ngoài những băng-rôn đen cổ vũ cho sự độc lập của Hồng Kông – vốn hầu như vắng mặt vào đầu phong trào phản kháng hồi tháng Sáu – người ta còn trông thấy những lá cờ màu xanh của Đông Thổ (Turkestan, tên mà những người muốn độc lập đặt cho Tân Cương), cờ Tây Tạng, cờ Đài Loan, kể cả cờ Mỹ và Úc, thậm chí cờ Liên hiệp châu Âu.

Mạnh Quân - 20 cái "nhất" kinh hoàng của năm 2019

(Tác giả đánh số nhầm, thực ra đến 21 cái "nhất" hihi)

Xem một vòng bình chọn các sự kiện thời sự năm 2019 của các báo thấy chán quá. Nói chung vẫn phải có những sự kiện được cho là tươi sáng, đẹp đẽ của đất nước. 

Báo về nông nghiệp thì kiểu gì cũng có sự kiện là tái cơ cấu nông nghiệp thành công; chương trình nông thôn mới rực rỡ. Báo về công nghiệp, thương mại thì thế nào cũng có sự kiện về ký kết EVFTA mở ra tương lai tươi sáng cho Việt Nam. Báo ngành y tế cũng phải có vài sự kiện thành công của ngành....

Để bớt sự nhàm chán này, và cũng nhân dịp cuối năm, mỗ ra tay làm cái tổng hợp riêng, để hầu độc giả review lại một năm đầy biến động, đủ thứ chuyện chua, cay, mặn, ngọt ...của năm 2019. Mong là được anh em đóng góp cho thêm phần sinh động:

Hoàng Linh - Phần mộ đầy hoa của người đạp xích lô và cây di sản của hai bộ trưởng

Ông Mười, chủ nghĩa trang.

Người chủ đồng thời là quản trang không giới thiệu với anh Lưu Trọng Văn phần mộ của công hầu khanh tướng, mà là mộ phần của một người đạp xích lô.
 
Nghĩa trang hoa viên Bình Dương và những người chủ dành những khoảnh đất đẹp tặng cho những người mà họ thích, theo những tiêu chuẩn tri ân nào đó mang tính cộng đồng, như nhà biên khảo Sơn Nam.

 
Di sản của người cần lao chính là những đồng tiền chân chính mà họ kiếm được bằng sức lao động. Nhà báo Sơn Bình từ Tuổi Trẻ đã từng viết về người đạp xích lô vua này.

Lưu Trọng Văn - Đệ nhất Xích lô Sài Gòn

Trong lúc chờ tới giờ hạ huyệt của nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý, gã và nhạc sĩ Văn Thành Nho café với Mười, ông chủ đồng thời là người quản lý Hoa viên nghĩa trang Bình Dương.

Mười kể nghĩa trang có hơn 30.000 ngôi mộ, trong đó có nhiễu ngôi mộ của những người rất nghèo, vô gia cư. 

Một bà cụ bán vé số nói với bạn, ước gì được chết chỗ mát mẻ này. Tôi nghe được, bảo nhân viên ghi chỗ cụ ở trọ. Khi cụ mất tôi đã rước cụ vô đây, xây cho cụ nơi nằm dưới bóng cây và trồng hoa cho cụ ngắm.

Lưu Trọng Văn - Nghi lễ của Nhân Dân

Đồng chí Trần Long Ẩn, chủ tịch Liên hiệp Văn học Nghệ thuật TP.HCM, trưởng ban tang lễ đọc điếu văn. Mỗi lần nhắc đến tên nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý là kèm thêm Giải thưởng Hồ Chí Minh để khẳng định và chằm chặp lôi kéo ông nhạc sĩ này là người của đảng, người của cách mạng.

Khi đồng chí Ẩn nói: Nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý nghe theo lời khuyên của N nhạc sĩ Lưu Hữu Phước "tránh xa tụi Nhân văn ra ", và nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý đã chỉ say sưa sáng tác ca khúc ngợi ca...Gã đang sụt sịt bỗng bật... cười.

Cười vì thương cho ông bạn Trần Long Ẩn một thời chịu chơi với Dân lắm, giờ không hiểu nghễnh ngãng thế nào lại nói trật lất chuyện của Dân vậy.

Nguyễn Thông - Nhân chuyện “Dư âm”, nhớ lại…

Cụ nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý vừa qua đời, thọ 94 tuổi. Trong đội ngũ sáng tác nhạc sau Cách mạng tháng 8 đứng về phía “cách mạng” thì cụ là nhạc sĩ nổi tiếng, thậm chí thuộc hàng top 5, top 10 của nền nhạc này.

Cụ Tý từng được giải thưởng Hồ Chí Minh của chế độ năm 2001, còn được xét trao trước cả nhạc sĩ Phạm Tuyên, không cần phải đặc cách, ưu tiên, xin xỏ gì. 

Ngay cả giai thoại cụ có dính tới nhóm Nhân văn Giai phẩm cũng không ảnh hưởng bao nhiêu tới việc xét giải, mà thực ra, theo như tôi biết, cũng chả dính bao nhiêu. Bây giờ, trong mắt và suy nghĩ của dân chúng, những văn nghệ sĩ Nhân văn Giai phẩm có thể được xem như những anh hùng, những con người có khí tiết, tử tế, đáng kính trọng nhất của một thời bi kịch văn nghệ.

Thanh Hằng - Ông Son và những nước cờ đời sai

Khép lại phiên tòa xử AVG. Cuối cùng thì ông Son vẫn phải chịu án chung thân, thay cho án tử, sau khi gia đình đã chịu nộp 3 triệu tiền Trump. Trong câu chuyện này, ông Son đi sai cờ rất nhiều, và mức án cao nhất trong những người cùng ra tòa chứng minh điều đó.

Dĩ nhiên, nước đầu tiên là ông chỉ đạo mua AVG với giá trên trời và tin rằng, chỉ có thắng chứ không có ngày hôm nay - một nước cờ quá tự tin! 

Khi vụ việc vỡ ra, ông vẫn tự tin rằng ông đã xin ý kiến lãnh đạo các bộ ngành và cả Thủ tướng, ông lại có những cái ô rất to che chở, nên nếu "trạng chết chúa cũng băng hà". Vì thế, ông không thành khẩn và không chịu nộp tiền ra ngay để thoát tội. Sự tự tin này thực sự là một sai lầm tiếp theo. Ông không nghĩ đến việc cái ô cũ kỹ sẽ bị mục nát. Nhiều người mà ông xin ý kiến chả bị sao!

Tuấn Khanh - 10 nan đề của năm 2019

Năm 2019 đã qua, như thường lệ, những gì gây ấn tượng nhất cho người Việt sẽ được nhắc lại. Đặc biệt là nhắc lại khi đó là vấn đề không chỉ hôm nay mà của cả ngày mai. Dưới đây là 10 sự kiện hay vấn đề tạo nên dư luận, và cũng tạo nên một thái độ của người Việt về đất nước, con người và cả chế độ cầm quyền, được tạm liệt kê. Thứ tự các sự kiện không có tính bình chọn cao thấp, chỉ là tuần tự gợi nhớ.

1. Vấn đề Trung Quốc

Trung Quốc vẫn là ý nghĩa then chốt trong nhiều sự tranh luận, phản ứng của người Việt với nhau, người Việt với nhà cầm quyền. Đầu tiên phải nói đến Bãi Tư Chính và cuộc xâm lấn của Bắc Kinh vào chủ quyền của Việt Nam, căng thẳng suốt trong nhiều tháng. Không chỉ vậy, dư âm của Luật Đặc Khu vẫn nhìn thấy thông qua các đạo luật riêng lẻ về sự ưu tiên của người Trung Quốc ở Vân Phong.

Hậu quả của Trung Quốc về các dự án dang dở và tốn kém, các nhà máy nhiệt điện và Formosa đang đầu độc người dân Việt Nam ngày đêm nhưng lại được sự yểm trợ của nhà cầm quyền, là điều gây không ngớt sự chỉ trích.

Người Hồng Kông phản đối khách Hoa lục gom hàng, biểu tình tiếp diễn

Người đi sắm đồ từ Hoa lục chạy trốn người biểu tình ở trung tâm thương mại trong khu Thượng Thủy ngày 28/12/2019. REUTERS/Lucy Nicholson

Đăng ngày: 29/12/2019 - 12:01Sửa đổi ngày: 29/12/2019 - 12:21

Hôm nay 29/12/2019, hơn 1.000 người tập hợp trong một công viên ở khu phố tài chính Hồng Kông dưới cơn mưa tầm tã, hô những khẩu hiệu đòi dân chủ. Reuters cho biết đám đông cả già lẫn trẻ đều mặc trang phục màu đen, đeo khẩu trang che mặt, che những chiếc dù đã trở thành biểu tượng, bày tỏ quyết tâm đấu tranh không ngơi nghỉ.   

Tối qua, cảnh sát lại ập vào một trung tâm thương mại gần biên giới Hoa lục, có ít nhất 15 người bị bắt giữ. Người biểu tình đòi dân chủ muốn tố cáo khách du lịch từ Trung Quốc sang gom hàng vì ở Hồng Kông giá rẻ hơn và bảo đảm chất lượng hơn. Từ Hồng Kông, thông tín viên Stéphane Lagarde tường thuật:

Rõ ràng những người khách từ Hoa lục là đích nhắm của hình thức phản kháng mới được gọi là « shopping ». Những lời kêu gọi trên các ứng dụng tin nhắn mã hóa đề nghị người đấu tranh dân chủ « đi mua sắm » tại nhà ga Thượng Thủy (Sheung Shui). Đây là trạm xe điện ngầm cuối cùng của Hồng Kông trước khi đến Thâm Quyến, thành phố đóng vai trò tủ kính trưng bày cho chủ nghĩa tư bản đỏ của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.

Financial Times : Hoàng Chi Phong, một trong 50 người làm nên thập kỷ

Hoàng Chi Phong, nhà hoạt động dân chủ trẻ tuổi sau khi bị bắt vì tổ chức biểu tình tại Hồng Kông ngày 30/08/2019. Đây cũng là một trong những bức ảnh tiêu biểu của năm 2019 được Reuters chọn.

Đăng ngày: 29/12/2019 - 13:42

Trong danh sách « 50 nhân vật đã định hình thập kỷ » được nhật báo uy tín Financial Times của Anh chọn lựa và công bố trong dịp cuối năm 2019, có lãnh tụ sinh viên Hồng Kông Hoàng Chi Phong (Joshua Wong).  

Tên của nhà hoạt động chính trị Hoàng Chi Phong được nêu ra bên cạnh các nhà lãnh đạo thế giới như Donald Trump, Tập Cận Bình, Emmanuel Macron, Vladimir Putin, Barack Obama… Trong mục « chính trị » còn có Mohamed Bouazizi, người bán hàng rong tự thiêu năm 2010 làm bùng nổ Mùa Xuân Ả Rập ; giải Nobel hòa bình trẻ tuổi Malala Yousafzai, nhân viên tình báo Mỹ Edward Snowden…

Về kinh tế và công nghệ có các tỉ phú Bernard Arnaud (Pháp), nhà sáng lập Amazon Jeff Bezos (Mỹ), Mã Vân, Nhậm Chính Phi (Trung Quốc)…

Trung Quốc đóng cửa các trung tâm cải huấn gái mại dâm

Ảnh tư liệu: Một cuộc truy bắt gái mại dâm tại thành phố Đông Quản, tỉnh Quảng Đông hồi đầu năm 2014.

Đăng ngày: 29/12/2019 - 14:07

Kể từ hôm nay, Chủ nhật 29/12/2019 các phụ nữ mại dâm và khách mua dâm tại Trung Quốc không còn bị bắt vào những nhà tù mang tên « trung tâm cải huấn », nơi họ có thể bị giam đến hai năm mà không qua xét xử. Quốc hội Trung Quốc hôm thứ Bảy 28/12 đã quyết định hủy bỏ hệ thống này.  

Theo Tân Hoa Xã, các trại cải huấn vốn đã tồn tại từ ba thập niên qua, bị đóng cửa hôm nay (29/12), và những người đang bị giam giữ sẽ được trả tự do ngay lập tức.

Cũng như việc bắt giam những người nhập cư bất hợp pháp đã được bãi bỏ vào năm 2003, và các trại cải tạo lao động bị đóng cửa mười năm sau đó, hệ thống các « trung tâm cải huấn » lâu nay nằm trong số các biện pháp giam cầm mà không thông qua xét xử, khiến chế độ Trung Quốc bị chỉ trích nhiều nhất. 

Ukraina trao đổi với phe nổi dậy tù nhân, có cả thủ phạm đàn áp Maidan

Tù binh chiến tranh được phía lực lượng nổi dậy dẫn giải trao trả cho Ukraina, tại vùng Donetsk, ngày 29/12/2019. REUTERS/Alexander Ermochenko

Đăng ngày: 29/12/2019 - 12:45

Hôm nay 29/12/2019 là một ngày quan trọng đối với Ukraina : Kiev trao đổi tù nhân với phe nổi dậy ở Donetsk và Louhansk. Động thái này nhằm xuống thang căng thẳng trong cuộc xung đột vũ trang duy nhất đang diễn ra tại châu Âu, tuy nhiên gây ra nhiều tranh cãi, vì trong số người được trao trả có thể có các thủ phạm đã đàn áp đẫm máu người biểu tình ở Maidan.  

Từ Kiev, thông tín viên Stéphane Siohan cho biết thêm chi tiết :

 Chính quyền Ukraina rất kín đáo về cuộc thương lượng đang diễn ra do tự đặt mình vào một cái thế rất phức tạp. Hôm nay (29/12), chính quyền Kiev có thể nhận lại 55 người tại khu vực biên giới, gồm các quân nhân và kể cả thường dân, bị giam giữ trong các nhà tù ở Donetsk và Louhansk.

Cải cách hưu bổng : Chính quyền Pháp và nghiệp đoàn tiếp tục công kích nhau

Biểu tình chống cải cách hưu trí tại Paris ngày 28/12/2019.

Đăng ngày: 29/12/2019 - 14:22

Sau 25 ngày đình công liên tiếp, hôm nay 29/12/2019 tình hình căng thẳng hơn giữa nghiệp đoàn cánh tả CGT và chính quyền. Những người đình công và phe đối lập đang chờ đợi bài diễn văn năm mới của tổng thống Emmanuel Macron, hy vọng sẽ có một giải pháp.  

Thủ lãnh nghiệp đoàn CGT, Philippe Martinez cáo buộc chính quyền tạo ra cảnh xáo trộn, muốn « câu giờ » để phong trào suy giảm dần, trong khi đình công đã kéo dài hơn so với hồi năm 1995. Theo ông, tổng thống Emmanuel Macron « muốn đóng vai nhân vật của một thế giới mới, nhưng lại bắt chước bà Margaret Thatcher ».

Ngược lại quốc vụ khanh phụ trách giao thông, ông Jean-Baptiste Djebbari tố cáo CGT hoạt động nghiệp đoàn theo kiểu « phong tỏa » thậm chí « đe dọa », gây áp lực một cách bất thường lên nhân viên đường sắt để họ phải tham gia đình công.

Tin vắn 29.12.2019

Hải quân Trung Quốc trong cuộc tập trận chung với Nga và Iran tại vịnh Oman ngày 27/12/2019.

(AFP) – Nga-Trung-Iran tập trận chung tại Ấn Độ Dương và vịnh Oman

Cuộc tập trận chung giữa Trung Quốc, Nga và Iran diễn ra đến hôm nay 29/12/2019 là ngày thứ ba tại Ấn Độ Dương và vịnh Oman, trong bối cảnh căng thẳng gia tăng tại vùng Vịnh. 

Theo phó đô đốc Iran, Gholamreza Tahani, cuộc tập trận « để chứng tỏ Iran không bị cô lập », gồm cả việc cứu các tàu bị cháy hay bị hải tặc tấn công. 

Hoàng Linh - Lê Nam Trà, chuyện bây giờ mới kể

Thôi thì thôi, chỉ là phù vân…

Tôi không có mục đích kêu gọi gì cho Lê Nam Trà. Bạn ấy biết cuộc chơi sẽ như thế nào nếu thua cuộc. Không phải đúng sai sẽ quyết định cuộc đời bạn mà là mạnh hay yếu và đôi khi hên xui, Trà thường nói như vậy và nó ứng luôn vào cuộc đời bạn ấy.

Trà là con của một vị danh tướng. Trong lúc Trà chọn đúng con đường của mình và thăng tiến vùn vụt thì em trai Trà chọn con đường làm giang hồ...Những tưởng cảnh thăm nuôi con trong vòng lao lý chỉ có thể một lần, thì bây giờ thêm lần nữa.

Công ước LHQ về internet: Lo ngại cho tự do ngôn luận

Đăng ngày: 28/12/2019 - 14:05Sửa đổi ngày: 28/12/2019 - 14:49

Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc hôm 27/12/2019 đã thông qua một nghị quyết gây tranh cãi. Về mặt chính thức, một hiệp ước quốc tế sẽ được soạn thảo với mục tiêu chống lại « việc vận dụng công nghệ thông tin vào mục đích tội phạm ». Đây là sáng kiến của Nga, vốn bị cáo buộc là muốn dập tắt những tiếng nói phản biện trên internet.  

Hoa Kỳ, Châu Âu và các tổ chức phi chính phủ, coi đây là phương tiện nhằm hạn chế việc sử dụng internet và tự do ngôn luận trên các mạng xã hội, đã chống lại nhưng không thành công. Dự thảo nghị quyết quy định năm 2020 sẽ thành lập một ủy ban liên chính phủ phụ trách việc soạn thảo, đã được 79 nước bỏ phiếu thuận, 60 nước bỏ phiếu chống, 33 nước vắng mặt.

Ngoài Trung Quốc, nghị quyết này còn được Belarus, Cam Bốt, Bắc Triều Tiên, Miến Điện, Nicaragua và Venezuela đồng bảo trợ. Matxcơva khẳng định không có thâm ý gì phía sau, còn Bắc Kinh nêu ra « lỗ hổng pháp lý » cần lấp đầy.

Bắc Kinh phóng hỏa tiễn Trường Chinh 5 với tham vọng Hỏa Tinh

Tại nơi phóng hỏa tiễn Trường Chinh 5, trung tâm không gian Văn Xương (Wenchang), Hải Nam. Ảnh chụp ngày 21/12/2019. ©China Daily via REUTERS

Đăng ngày: 28/12/2019 - 13:20Sửa đổi ngày: 28/12/2019 - 14:47

Trung Quốc hôm qua 27/12/2019 đã phóng thành công Trường Chinh 5, một trong những hỏa tiễn mạnh nhất thế giới. Đây là giai đoạn quan trọng cho chương trình chinh phục Hỏa Tinh vào năm 2020, không chỉ tái thúc đẩy cuộc chạy đua vào vũ trụ, mà còn giúp Trung Quốc vươn lên chiếm hạng đầu về viễn thông trên không gian.  

Từ Hồng Kông, thông tín viên Stéphane Lagarde tường trình :

« Năm, bốn, ba, hai, một, khai hỏa ! Sau khi đếm ngược, các động cơ khởi động. Lúc đó là 20 giờ 45, giờ địa phương, các kỹ sư của trung tâm không gian Văn Xương (Wenchang) nín thở chờ đợi. Hỏa tiễn Trường Chinh 5 có lực đẩy 1.000 tấn từ từ bay lên bầu trời Hải Nam, mọi cặp mắt đổ dồn vào tầng ba.

Ukraina mua hỏa tiễn chống tăng của Mỹ

Hỏa tiễn chống tăng Javelin FGM-148 do Mỹ chế tạo.

Đăng ngày: 28/12/2019 - 10:59Sửa đổi ngày: 28/12/2019 - 13:12

Ukraina hôm qua 27/12/2019 loan báo đã ký hợp đồng mua hỏa tiễn chống tăng của Hoa Kỳ, trong bối cảnh Nhà Trắng chưa hết bối rối vì xì-căng-đan viện trợ quân sự dẫn đến vụ luận tội tổng thống Mỹ.

Từ Kiev, thông tín viên Stéphane Siohan cho biết thêm chi tiết:

« Bộ Quốc phòng Ukraina vừa loan báo Kiev đã ký ba hợp đồng mua vũ khí với Hoa Kỳ, liên quan đến việc mua 150 hỏa tiễn loại Javelin chống tăng rất hiệu quả. Sau khi được giao đợt đầu tiên 210 quả vào năm 2018, Ukraina sẽ mua thêm số hỏa tiễn trị giá 40 triệu đô la, và như vậy sẽ là một trong những nước châu Âu trang bị hùng hậu nhất về loại vũ khí răn đe này.

Pháp triệu tập đại sứ Iran để phản đối vụ bắt 2 nhà nghiên cứu

Nữ khoa học gia Pháp gốc Iran Fariba Adelkhah.

Đăng ngày: 28/12/2019 - 11:21Sửa đổi ngày: 28/12/2019 - 11:22

Bộ Ngoại giao Pháp hôm qua 27/12/2019 đã triệu tập đại sứ Iran để phản đối việc bắt giam hai nhà nghiên cứu Pháp từ hơn sáu tháng qua, trong đó một người bắt đầu tuyệt thực. Paris đòi hỏi trả tự do ngay cho hai nhà khoa học này.  

Thông cáo của bộ Ngoại giao Pháp khẳng định : « Như tổng thống và thủ tướng Pháp đã nhiều lần nhấn mạnh, việc bắt giữ này là không thể dung thứ. Chính quyền Iran cần phải hoàn toàn minh bạch về tình trạng của họ ».

Bà Fariba Adelkhah, giám đốc nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế (CERI) thuộc Học viện Khoa học Chính trị (Sciences Po) Paris, bị Vệ binh Cộng hòa Iran bắt giữ từ tháng Sáu, với cáo buộc gián điệp. 

Tin vắn 28.12.2019

(AFP) –  Ba Lan triệu tập đại sứ Nga để phản đối cáo buộc của Putin

Bộ Ngoại giao Ba Lan hôm qua 27/12/2019 đã khẩn cấp triệu tập đại sứ Nga để cực lực phản đối việc tổng thống Vladimir Putin nói rằng Ba Lan thông đồng với Hitler trong Đệ nhị Thế chiến và bài Do Thái. 

Trong những ngày gần đây, ông Putin đã hai lần cáo buộc như trên, khẳng định một đại sứ Ba Lan ở Berlin đã hứa sẽ « xây một tượng đài thật đẹp cho Hitler » sau khi nhà độc tài phát-xít đề nghị « đày người Do Thái sang Phi châu ». Vácxava nhấn mạnh, chính « Ba Lan là nước đầu tiên năm 1939 kháng chiến chống lại quân Đức mà lúc đó được Liên Xô ủng hộ ». Ba Lan, thành viên NATO và Liên hiệp Châu Âu, lo ngại xu hướng hung hăng trong chính sách của Nga.