mardi 27 février 2024

Đỗ Duy Ngọc - Về quê

"Tết nhìn thiên hạ trở về quê

Tôi chẳng có quê để được về"

Nói thế cũng hơi ngoa chăng, ai lại không có quê. Thật ra, tôi cũng có quê, nơi giòng họ nhà tôi đã qua hơn mười đời ở đó, gia phả ghi rõ vậy. Tôi thuộc đời thứ chín. Như thế, tôi cũng có quê chứ. Vùng đất đó có nhiều thắng cảnh, nhiều hang động nổi tiếng thế giới. Cũng là nơi sản sinh nhiều danh nhân đất Việt. Miền quê ấy có tên là Quảng Bình.

Đó là nơi ông nội tôi được sinh ra và lớn lên. Thời trai trẻ, ông nội đi Tây, lúc trở về lại Việt Nam, mới sinh ra ba tôi. Sau đó, ông nội tôi qua Lào làm ăn, mất ở Paksé, cho đến giờ cũng chưa tìm thấy mộ.

Dương Quốc Chính - Cuộc chiến Nga-Ukraine sau hai năm

Ngày 24/02, cuộc chiến này đã diễn ra được tròn hai năm. Diễn biến của nó không khác nhiều so với dự đoán ở status của mình viết một năm trước.

Đầu tiên, cần điểm lại vài biến cố lớn trong năm vừa qua. Đó là việc Ukraine chuyển sang thế tấn công và Nga chủ động phòng thủ ở vùng Donbas (hai nước cộng hòa tự xưng Donetsk và Luhansk) mà họ đã sáp nhập.

Tuy nhiên, khi đôi bên lật ngược lại vai trò (năm đầu thì Nga công, Ukraine thủ) thì Ukraine bị rơi vào thế bất lợi. Bởi vì về nguyên tắc chiến tranh thì thường bên tấn công phải có quân số gấp khoảng 5 lần bên phòng thủ, và/hoặc phải có vũ khí mạnh hơn.

Đặng Chương Ngạn - Ấn để làm gì !

 

Nghe nói dân quanh vùng Nam Định, thức suốt đêm, tìm mọi cách để rước ấn về nhà mong sẽ vinh hoa, phú quý, tiến quan...nên mỗ tôi kể chuyện này.

Quê cụ Trạng Trình lừng danh nghe nói ở Vĩnh Lại. Dân Vĩnh Lại hiếu học, trọng khoa cử...nhưng hầu như không đỗ đạt. Họ mới kéo đến nhà Trạng chất vấn.

Cụ Trạng không nói gì, nhưng làm một con ngựa đá, khắc mấy chữ, dịch nghĩa là: "Bao giờ ngựa đá sang sông, thì dân Vĩnh Lại quận công cả làng", rồi đặt bên này bờ sông.

Thái Vũ - Có nên áp đặt ngôn từ miền Bắc cho miền Nam ?

"Cái nào của Miền Nam thì phải ra Miền Nam, cái nào của Miền Bắc thì phải ra Miền Bắc nó mới là tôn trọng văn hóa vùng miền".

Thôi thì, vì dân Bắc vào Nam ồ ạt sau 1975 đến nay, dân miền Nam bỗng có người thay vì kêu "trái dừa" thì lại gọi "quả dừa", "tô bún" thành "bát bún"... Âu cũng là xáo trộn cho phong phú ngôn ngữ.

Nhưng mà những cái mang tính nề nếp, đặc trưng thì đừng có pha lẫn. Nó làm mất cái đặc trưng đi.

Hoàng Nguyên Vũ - Khi Trấn Thành nói chữ

 

Trấn Thành trở thành đạo diễn nghìn tỉ: kệ Trấn Thành. Tôi không xem phim Trấn Thành nên cũng không có gì để khen hay để chê.

Trấn Thành có hàng triệu fan, kệ Trấn Thành và các fan của cậu ta. Gió tầng nào mây tầng đó, của ba đấng người ba loài, nó là điều bình thường của xã hội. Mà bình thường thì kệ họ đi.

Nhưng hôm nay Trấn Thành nói chữ, đành hóng hớt tí.

Nguyễn Thông - Các nhà ngôn ngữ học ơi ời, bận ngủ hở (2)

- Cảng: Cũng theo từ điển Hoàng Phê, là nơi công trình cho tàu thuyền, ghe, ca nô ra vào neo đậu xếp dỡ hàng hóa hoặc hành khách lên xuống.

Cảng là từ chỉ chỗ dùng của các loại phương tiện giao thông thủy. Nơi có nước mới là cảng, chẳng hạn bờ sông, bờ biển. Ven sông thì cảng sông, ven biển thì cảng biển. Ví dụ cảng Hải Phòng, cảng Sài Gòn, cảng Đình Vũ, cảng Vũng Tàu.

Nhạc sĩ Hồ Bắc có bài hát “Bến cảng quê hương tôi”, “khi xuân sang trên bến cảng, đàn hải âu tung cánh bay rợp trời”. Không có cảng nào nằm trên đất không sông không biển bao giờ. Gọi những chỗ trung chuyển hàng từ cảng biển cảng sông về là “cảng trung chuyển” là hết sức bậy.

Nguyễn Thông - Các nhà ngôn ngữ học ơi ời, bận ngủ hở (1)

Đành rằng ngôn ngữ (trong đó có tiếng Việt) luôn vận động, phát triển, đổi thay, mỗi thời mỗi khác (như ông hàng xóm nhà tôi bẩu, chế độ còn thay đổi được, huống chi ngôn ngữ). Nhưng không phải cứ đổi lung tung xòe, loạn cào cào như xứ ta thời nay rồi biện bạch là phát triển.

Ngày xưa, cụ thể là thời phong kiến, rồi kế tiếp là thời thuộc Pháp, ngôn ngữ được dùng rất chuẩn mực. Mọi cách tân, thay đổi đều phải hết sức hợp lý, có cơ sở thì mới được chấp nhận. Ngôn ngữ đã đạt được sự trong sáng, chính xác, chuẩn, cả cộng đồng thừa nhận.

Thời ấy, những người trong bộ máy cầm quyền hầu hết đều học hành bài bản, trình độ cao, nắm chắc ngôn ngữ. Họ viết một chữ, dùng một từ, đặt một câu, diễn đạt một ý… đều rất cân nhắc.

Chương trình phát thanh RFI ngày 27.02.2024


 

lundi 26 février 2024

Nóng : Tổng thống Pháp không loại trừ khả năng gởi quân sang Ukraina

 

(Reuters & AFP 26/02/2024) Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hôm thứ Hai 26/02/2024 tuyên bố không loại trừ bất cứ điều gì để ngăn cản Nga chiến thắng, ngay cả việc gởi bộ binh sang Ukraina, trong phần bế mạc hội nghị được tổ chức tại Paris với các nhà lãnh đạo châu Âu để bàn bạc về việc hỗ trợ quân sự và tài chánh cho Kiev.

Trong cuộc họp báo sau hội nghị, Emmanuel Macron cho hay : « Hôm nay không có sự đồng thuận để gởi bộ binh sang một cách chính thức, có trách nhiệm. Nhưng không loại trừ điều gì, chúng tôi sẽ làm tất cả để Nga không thể thắng được ». Ông nhấn mạnh : « Tôi hoàn toàn không nói là Pháp không ủng hộ (việc đưa quân sang) ».

Phúc Lai - Vài gạch đầu dòng về cuộc xâm lược Ukraine của Nga Putox ngày 26/02/2024

1. Tình hình Robotyne

Bác NTT hôm kia nhắn cho tôi là Nga tấn công Robotyne dữ quá, có thể quân Ukraine không giữ được. Tôi trả lời do mấy hôm bận viết bài tổng kết hai năm chiến tranh nên không theo dõi tình hình cụ thể. Tuy nhiên để phát triển kết quả có được sau The Battle of Avdiivka thì chúng nó tấn công mạnh là đúng rồi.

Tôi lên mạng thì thấy cũng nhiều nhiều tin về Robotyne. Anh phi công Denys Davydov bảo: Nga tấn công vào làng theo hai hướng: tây nam và chính nam, nhưng bị quân Ukraine đón đánh bằng UAV cùng pháo kích ngay cổng làng nên bọn Nga như bị sập bẫy, liên tục bị tiêu diệt hết đợt này đến đợt khác.

Tổng Tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Liên bang Nga – Thứ trưởng thứ nhất Bộ Quốc phòng Liên bang Nga, Đại tướng Valery Gerasimov đã đến thăm sở chỉ huy Tập đoàn quân vũ trang tổng hợp số 58 của Quân khu phía Nam trong khu vực hoạt động quân sự đặc biệt.

Lê Xuân Nghĩa - Chúc mừng Tổng thống Putin, chúc mừng Kremlin!

 

Thụy Điển chính thức gia nhập NATO và trở thành thành viên thứ 32 của Tổ chức này.

Cuối cùng thì Quốc hội Hungary hôm nay cũng đã thông qua tư cách thành viên NATO của Thụy Điển, sau hơn một năm “câu giờ”.

Thủ tướng Thụy Điển ra tuyên bố: “Một ngày lịch sử. Nghị viện của tất cả các nước NATO hiện đã bỏ phiếu tán thành tư cách thành viên NATO của Thụy Điển. Chúng tôi sẵn sàng gánh vác trách nhiệm đảm bảo an ninh của NATO.”

Nguyễn Sỹ Tuyến - Tháng Hai…

 

Năm 1979, Trung Quốc tiến hành "chiến dịch xạ kích tự vệ" hay "Đối Việt tự vệ hoàn kích chiến" (Cuộc chiến tự vệ đánh trả Việt Nam).

Người "anh cả Đỏ" từng là "đồng chí" một thời ra tay "dạy bài học" cho người "anh em" một cách tàn bạo sau nhiều năm căng thẳng với đủ trò phá hoại: cấm vận, "bảo vệ người Hoa", xê dịch cột mốc, mồ mả; thu gom rễ cây, móng trâu bò...

Trước đó, người Ba Lan (1939) còn đau thương hơn nhiều, bởi cả hai cường quốc bắt tay nhau xâu xé với Hiệp ước Molotov-Ribbentrop ( Đức Quốc xã và Liên Xô), rồi người Phần Lan (1939-1941), Tiệp Khắc (1968)...vô cùng thấu hiểu.

Đặng Chương Ngạn - Hội thề của thái giám !

 

Cái ông bạn Nguyễn Thế Sỹ hay kể chuyện tiếu lâm. Hôm trước, uống rượu với bạn bè hắn kể như thật:

« Ngày trước, hàng năm ở sân cung đình, ngày rằm tháng Giêng có tổ chức một hội thề lớn, tên của hội thề là: Hội thề không hiếp dâm các cung nữ ».

Nghe vậy, tôi bảo hắn:

Nguyễn Gia Việt - Nhìn “Ga tàu thủy Bạch Đằng” ở giữa sông nước Sài Gòn mà buồn lòng quá xá!

 

Lịch sử, văn hóa Sài Gòn đã có sự khó hiểu, sai lệch từ những năm sau này, khi mà chữ nghĩa Miền Nam đã bị thay đổi.

Lịch sử Bến Bạch Đằng đơn giản. Đây vốn là đất Kompong Luông vùng Sài Gòn. Pháp qua đặt tên đường từ cột cờ Thủ Ngữ tới công trường Mê Linh là Quai le Myre de Vilers, đoạn còn lại tới Ba Son là Quai d’Argonne.

Sau 1955 tổng thống Ngô Đình Diệm nhập hai đoạn đường lại đặt thành Bến Bạch Đằng. Kêu là bến vì đây là đại lộ ven sông, dưới là bến sông nhiều ghe tàu. Sau 1975 Bến Bạch Đằng bị xóa tên, đặt thành đường Tôn Đức Thắng. Tuy nhiên người Sài Gòn vẫn kêu là Bến Bạch Đằng. Và nay xuất hiện "ga tàu thủy" tại bến Bạch Đằng.

Hiệu Minh - "Mai", "Đào" và nói láo về phim

Thấy mạng xã hội bàn luận ầm ĩ về hai phim “Mai” tư nhân và “Đào, Phở và Piano” nhà nước.

Có ông còn dùng thống kê dân ta cỡ 100 triệu, bao nhiêu ở thành phố, bao nhiêu hay đi xem phim. Rồi ông kết luận cái rầm, trong hơn chục ngày mà có hơn 4 triệu đi xem phim “Mai” của Trấn Thành…có mà bốc phét.

Nhưng trong 4 triệu đó không có lão, vì nhớ thần đồng thơ Trần Đăng Khoa viết nhiều bài hay hồi nhỏ, nhưng thành hội viên Hội Nhà văn thì lão ấy được mỗi câu này ngang sấm Trạng Trình “Ngồi nhà cởi cúc xem chim//Còn hơn ra rạp xem phim nước mình”.

Hoàng Nguyên Vũ - Sư ơi, đừng lên cơn sân với cái nhà tiến sĩ Đoàn Hương ạ!

Giới áo sòng lại được một phe xôn xao khi cái nhà tiến sĩ Đoàn Hương vỗ một phát xanh rờn: Một số nhà sư làm tiền, sống xa hoa khiến đi tu trở thành một nghề.

Các sư anh sư cụ sư cô sư bác xôn xao, cho rằng đây là nhận định chủ quan, vơ đũa cả nắm.

Khoan, giận dữ là không hay rồi, sai tinh thần đạo Phật rồi. Bởi tham lam, giận dữ, si mê, hay gọi tắt là tham sân si, luôn được các sư lấy làm nằm lòng là phải từ bỏ. Các sư giảng đạo lý từ chùa tới nhà rồi ròng rã trên mạng xã hội việc bỏ ba thứ này. Vậy thì, các sư cứ thực hành trước, bớt nóng.

Vương Trí Nhàn - Chuyện đời sống Hà Nội năm 1980 (2)

(Nhật ký hậu chiến)

16/6

Phổ biến một nghị quyết mới, có các nhận định :

- Người ăn lương đã đến mức không thể chịu được nữa.

- Chống tiêu cực, không chống nổi.

- Ta đầu tư vào xây dựng cơ bản quá nhiều. Nhiều công trình đắp chiếu nằm đấy, khi xong cũng đã lạc hậu.

- Sẽ gần như không chiêu sinh đại học thời gian tới. Học sinh hết lớp 10 chuyển về nông thôn, vào vùng B2 cũ, đi xuất khẩu lao động.

Nguyễn Thông - Tại sao không đổi?


Mặc dù việc đổi "Căn cước công dân" sang "Căn cước" là tự nguyện khi Căn cước công dân chưa hết hạn sử dụng, như lời ông đại tá Vũ Văn Tấn, Phó cục trưởng Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06, Bộ Công an) cho biết. Nhưng tôi sẽ không đổi, bởi những lý do sau:

- Cái tấm thẻ "Căn cước công dân" mà tôi đang dùng mặc dù tên của nó rất sai (thiếu chữ thẻ, thừa chữ công dân) nhưng hồi năm 2022 họ thúc giục phải làm để thay tấm "Chứng minh nhân dân" (cái tên này cũng sai luôn, thiếu chữ thẻ hoặc chữ thư, thừa chữ nhân dân) nên tôi đành thay.

Nhưng "Căn cước công dân" gắn chip tôi đang dùng ghi rõ "Có giá trị đến: Không thời hạn" nên giá trị sử dụng vĩnh viễn, không cần phải đổi.

Chương trình phát thanh RFI ngày 26.02.2024


 

dimanche 25 février 2024

Tạ Duy Anh - Hai năm Nga xâm lược Ukraina

 

Hôm nay là đúng hai năm kể từ khi Nga bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện và tàn khốc vào Ukraine. Một vài cái mốc và sự kiện cần được nhắc lại.

Trước khi cuộc xâm lược diễn ra một tháng, người Mỹ liên tục cảnh báo, với ý định rõ ràng nhằm gây chú ý dư luận, hy vọng nhờ thế Pu chùn tay.

Hầu hết các nguyên thủ của những nước lớn ở châu Âu, đều đến gặp Putin, thuyết phục ông ta cho đối thoại hòa bình một cơ hội. Hình ảnh Thủ tướng Đức, Tổng thống Pháp cóm róm ngồi cách xa Pu đại đế cả chục mét, cho thấy châu Âu đã cúi thấp nhất có thể, trước gấu Nga. Nhiều người khi ấy nghĩ: Thật đáng đời các ông!