Đinh Huy Hoàng - Vuông

 

1. Mặc dù quê tổ mình gốc Nghệ An, nhưng xét ra dân Nghệ An vẫn thua dân Hải Phòng về tính "cuồng quê hương".

Với dân Hải Phòng, cái gì ở chỗ bọn chúng cũng ... nhất. Mịa, cả cái xứ Việt Nam này toàn dùng đồ loại 2 - loại 3, còn hàng loại 1 nó nằm ở Phòng hết. Từ phượng vĩ đến xe đạp, giỏ xe đạp.. cứ phải là Phòng mới là đúng điệu, sành điệu.

2. Ấy mà hôm rồi, mình hỏi vặn thằng Cầu Rào:

- Xứ nhà mày có thứ đặc sản mà chỉ đáng xếp loại bét về ẩm thực, biết là cái gì không ?

Nó khẳng khái:

- Làm gì có, xứ tao cái gì cũng nhất hết.

Tôi cười khẩy:

- Cái "nem vuông" xứ mày dở bỏ mẹ, cắn cũng dở mà cắt cũng dở. Ăn nem rán nó tinh khéo ở pha nước chấm. Nem xứ Phòng không chấm được, chả là loại bét trong các loại nem thì là cái gì ?

Nó im. Im là đúng. Cãi thế mịa nào được, bởi cái nem vuông nó thể hiện sự vụng về của mấy ông chài lưới.

3. Chuyện ẩm thực Hải Phòng có nguồn gốc của nó.

Tự xa xưa, có hai mảnh đất luôn cập nhật nhanh nhất các món ăn chơi mới phát lộ ở Hà Thành, đó là Hải Phòng và Nam Định. Lý do là bởi ông Bạch Thái Bưởi mở nhõn hai tuyến tàu hơi nước từ Hà Nội về hai địa phương này.

Ấy nhưng đến năm 1954, thì bao "tinh hoa ẩm thực" của Hà Nội đều xuống Hải Phòng ở hết cả.

Lý do ?

Bởi họ xuống chờ tàu di cư vào Nam theo Hiệp định Genève. Trong quãng thời gian "chờ tàu" đằng đẵng hai năm đó, họ mở hàng mở quán kinh doanh. Và truyền nghề lại cho dân Hải Phòng. Rất nhiều món ngon của Hà Nội đã ở lại Hải Phòng, biến tấu đi và tồn tại đến hôm nay.

4. Trong các món ấy, thất vọng nhất là món nem.

Nhà nem nổi tiếng nhất đất Hà Thành thời điểm ấy là Cát Tần, xuống Phòng mở tiệm bán nem nhưng không thể nào dạy được dân Phòng cách quấn nem dài. Tay chân dân miền biển vụng về, quấn xiên quấn xẹo. Kết cục là nhà Cát Tần đành cho đám lực điền ấy quấn "nem vuông", phù hợp với năng lực dân biển.

Ngày nhà Cát Tần lên tàu vào Nam, đám "người làm" ấy một bước .. lên chủ. Và bọn họ tuyên bố rằng nem Phòng phải là "nem vuông", là vô đối trong các loại nem.

Nhà chủ Cát Tần ở trong Nam nghe tin môn đồ "tạo phản", sáng tạo ra dòng nem mới chỉ biết đập đầu vào vách mà khóc.

5. Bữa nay vô tình lướt mạng, nhìn thấy ảnh cái "nem vuông" Hải Phòng.

Bần tăng bất giác cũng .. rơi lệ.

ĐINH HUY HOÀNG 21.08.2023