Ngô Nhân Dụng - Dân Chủ và Cộng Hòa đang lo

 Tại Virginia, Dân Chủ đã chiếm đa số cả hai nghị viện tiểu bang mà trước đây do Cộng Hòa kiểm soát. Trong hình, một địa điểm thăm dò bầu cử tại trường tiểu học Nottingham ở Arlington, Virginia, hôm 5 Tháng Mười Một, 2019. (Hình: Win McNamee/Getty Images)

(Người Việt 08/11/2019) Chỉ còn một năm nữa dân Mỹ sẽ đi bầu tổng thống, Hạ Viện và một phần ba Thượng Viện. Cả hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa đang lo duyệt xét lại kế hoạch tranh cử, sau các cuộc bỏ phiếu ở ba tiểu bang Virginia, Kentucky và Mississippi.

Đảng Cộng Hòa lo nhiều hơn đảng Dân Chủ. Như nhật báo Wall Street Journal, một tờ báo thiên về phía Cộng Hòa và cùng chung một chủ với đài Fox News mà Tổng Thống Donald Trump luôn luôn coi, viết rằng: “Điều đáng lo cho Cộng Hòa không phải là thất cử mà là một xu hướng trong việc bỏ phiếu, nối tiếp những thất bại tại các vùng ven đô trong năm 2017 và 2018.”

Tại Virginia, Dân Chủ đã chiếm đa số cả hai nghị viện tiểu bang mà trước đây do Cộng Hòa kiểm soát. Lần đầu tiên từ năm 1993, Dân Chủ nắm quyền cả hai nghị viện và ghế thống đốc. Sau cuộc kiểm kê dân số năm 2020 họ sẽ vẽ lại bản đồ các địa hạt bỏ phiếu để có lợi cho họ.

Tổng Thống Trump không cứu vãn được tình trạng đi xuống tại Virginia. Ông tới tận nơi tuyên bố hoàn toàn ủng hộ ứng cử viên Geary Higgins và đả kích đối thủ John Bell như một người sẽ tịch thu súng và tăng thuế các cử tri. John Bell đã được hơn Geary Higgins 10% số phiếu.

Tại Kentucky, năm 2016 ông Trump thắng lớn, vượt đối thủ 30% số phiếu. Ngày hôm trước, ông Trump còn đến Kentucky cổ động cho đương kim Thống Đốc Matt Bevin, Cộng Hòa, nói rằng nếu Bevin thua tức là Trump thất bại lớn, hôm sau, Bevin thua phiếu Andrew Beshear, con của một cựu thống đốc và trong khi tranh cử ông ta tránh không công kích Tổng Thống Trump.

Đảng Cộng Hòa vẫn thắng trong nhiều chức vụ khác ở Kentucky nhưng một điều đáng lo là số cử tri đi bầu đã tăng lên gấp rưỡi kỳ bỏ phiếu trước, từ 31% lên 42%. Trong số đó có rất nhiều cử tri Dân Chủ mới hăng hái đi bầu. Điều đáng chú ý là năm nay Thống Đốc Matt Bevin đã đạt được 200,000 phiếu nhiều hơn bốn năm trước, khi ông đắc thắng. Năm nay ông lại thua, chỉ vì rất nhiều cử tri Dân Chủ năm nay mới đi bầu và đã chọn Andrew Beshear.

Báo Wall Street Journal báo động rằng đây là một xu hướng đã diễn ra trong ba năm bầu cử liền. Họ thấy đảng Cộng Hòa đang mất phiếu của các cử tri sống ven đô, đặc biệt là phụ nữ và những người tốt nghiệp đại học, số mất mát cao hơn số phiếu họ tăng lên được trong các vùng nông thôn. Cuộc nghiên cứu của WSJ-NBC cho biết ông Trump chỉ được 34% phụ nữ tốt nghiệp đại học ủng hộ.

Chính Nghị Sĩ McConnell, Kentucky, đang cầm chịch tại Thượng Viện liên bang, cũng lo lắng vì sang năm ông sẽ phải tái tranh cử. Chỉ có 37% cử tri còn ủng hộ ông và 50% đang chống. Ông McConnell có thể chịu chung số phận như ông Bevin nếu đảng Dân Chủ đưa ra một ứng cử viên ôn hòa như Beshear.

Trong ngày Thứ Ba vừa qua, ông Tate Reeves đảng Cộng Hòa chiếm ghế thống đốc Mississippi, một tiểu bang vẫn có truyền thống bảo thủ. Những ứng cử viên Dân Chủ Jim Hood, chỉ thua ông có 5.6% số phiếu, mà năm 2015 Cộng Hòa đã vượt đối thủ 34%. Tỷ lệ đi bầu ở Mississippi không thay đổi, và các cử tri da đen không đi bỏ phiếu nhiều hơn như phía Dân Chủ chờ đợi. Tổng Thống Trump sang năm chắc sẽ thắng lần nữa tại tiểu bang này.

Báo đài toàn quốc không chú ý đến những cuộc bỏ phiếu cấp thấp hơn nhưng khi nhìn vào kết quả tại Pennsylvania Cộng Hòa sẽ lo ngại. Tại Quận Delaware trong tiểu bang này, Cộng Hòa vẫn kiểm soát năm ghế giám sát viên từ giữa thế kỷ 19, năm nay Dân Chủ đã lật ngược, chiếm tất cả.

Pennsylvania sẽ nắm một vai trò quan trọng trong năm tới, vì tại đó năm 2016 Tổng Thống Trump chỉ thắng với 44,000 lá phiếu, dưới 1% con số hơn 6 triệu phiếu bầu, nhưng nhờ thế ông Trump thu được 20 phiếu cử tri đoàn của tiểu bang.

Điều đáng mừng nhất của Tổng Thống Trump là các ứng cử viên tổng thống Dân Chủ hiện nay có vẻ quá thiên tả, với những chủ trương quá khích rất khó thực hiện. Các cử tri sống ven đô, thuộc thành phần lợi tức khá giả sẽ khó ủng hộ các chính sách đó.

Các ứng cử viên Dân Chủ đã thắng từ năm 2018 đến nay đều tỏ ra ôn hòa. Họ không hứa cho sinh viên học miễn phí, không cổ động xóa bỏ bảo hiểm y tế tư nhân để nhà nước lo hết, không hứa tăng $250 mỗi tháng cho những người nghỉ hưu, không dọa tịch thu súng của tất cả mọi người.

Những ứng cử viên đưa ra các đề tài thiết thực với đa số dân chúng mới hy vọng đắc cử. Đầu năm nay, bà Gretchen Esther Whitmer, sinh năm 1971, thắng ở tiểu bang Michigan với khẩu hiệu: “Sửa chữa những đường xá khốn nạn” (Fix the Damn Roads!) lên chức thống đốc mà đảng Cộng Hòa vẫn giữ suốt tám năm.

Nếu đảng Dân Chủ cứ tiếp tục hô hào cho những chương trình không tưởng vì chịu áp lực của một thiểu số quá khích thì sang năm họ sẽ khó lòng giành được cái ghế trong Tòa Bạch Ốc. Đây là một mối lo lớn vì vụ đàn hặc Tổng Thống Trump sắp diễn ra ở Hạ Viện sẽ khiến nhiều người chán ngán; vì ai cũng biết khi lên Thượng Viện ông Trump sẽ an toàn.

NGÔ NHÂN DỤNG