Kim Dung - « Đánh giá nhân vật lịch sử cần sự lễ độ và tư duy khoa học »

Tôi rất thích câu nói trên đây của sử gia kinh tế Đặng Phong khi ông còn sống, trả lời tôi trong một cuộc trò chuyện thân tình, sau khi ông ra bộ sách "Lịch sử kinh tế Việt Nam", trong đó có cuốn về "Kinh tế Việt Nam Cộng Hòa"- mà ông cho là khó viết nhất.

Sự lễ độ - là thái độ văn hóa, phản chiếu phông, nền văn hóa của người đời.

Tư duy khoa học - phản chiếu trình độ nhận thức, kiến thức, độ hiểu biết để nhìn nhận khách quan và công bằng, công tâm với nhân vật lịch sử.

Mấy hôm nay dư luận xã hội chấn động và tập trung mối quan tâm vào sức khỏe của tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, sau Thông cáo của Bộ Chính trị về sức khỏe của ông. Bên cạnh đó, là quyết định trao trặng Huân chương Sao vàng – huân chương cao quý nhất cho những nhà lãnh đạo xuất sắc của Đảng và Nhà nước. Mọi suy đoán của xã hội đều dẫn đến điểm đến cuối cùng của đời người - của một nhân vật lịch sử đặc biệt trong những năm tháng khốc liệt thời kim tiền.

Và cuối cùng, mọi đồn đoán cũng thành sự thật. Vào lúc 18 giờ 15 phút ngày 19/07/2024, VietNamNet đưa tin:  Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã từ trần vào hồi 13 giờ 38 phút ngày 19/07/2024 tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.

Sinh-lão-bệnh-tử là quy luật đời người. Ông cũng đã tròn 80. Một ông lão tóc bạc trắng, tiếp nối những người đi trước, gánh trên vai trọng trách lớn của một quốc gia đầy khó khăn, yếu kém, lận đận tìm đường phát triển. Đã gần 40 năm Đổi mới từ 1986. Có con đường nước Việt này tìm ra, mà vẫn còn vất vả nữa là có những con đường đầy … hoài nghi và đầy vật cản, đầy né tránh!

Nếu nói về tử vi và số phận, ông là người có “mạng Đế vương”. Ủy viên Ban chấp hành Trung ương 31 năm, ủy viên Bộ Chính trị 27 năm, và Tứ trụ 18 năm, trong đó ba nhiệm kỳ (nhiệm kỳ thứ ba dang dở) là Tổng Bí thư đảng cộng sản Việt Nam - người dẫn dắt cả dân tộc trên hành trình tìm kiếm tương lai. Một “bậc Đế vương” đặc biệt, sống giản dị như "nếp nhà" riêng của ông, khiêm nhường giữa không ít các đồng chí của ông xài sang hàng hiệu, xe hơi nhà lầu, đậm phong cách hưởng thụ, thậm chí bồ bịch, gái gú… Nhưng ông cũng là một chính khách lão luyện, thâm sâu, cực kỳ bản lĩnh dưới một phong thái nho nhã, điềm đạm.

Chính trường là “chiến trường” khắc nghiệt. Nhất là ở một quốc gia vốn đi theo chủ nghĩa Mác- Lê mà nền kinh tế từ cơ chế bao cấp chuyển sang kinh tế thị trường có đuôi “định hướng xã hội chủ nghĩa”- mang ý thức hệ đậm đặc mà người ta luôn sùng bái và cả hãi sợ. Giáo sư Hồ Ngọc Đại có lần nói một câu tôi đã cười mãi, vì hài và sâu sắc: “Người cộng sản không sợ mất vợ bằng sợ mất lập trường”.

Cũng không biết tự lúc nào, tệ nạn tham nhũng thành thảm họa.

Và đến nhiệm kỳ Đại hội 12, trước thảm họa tham nhũng lan tràn - ở các quan chức tha hóa từ cấp cao đến cấp thấp, hoành hành, tàn phá đất nước ghê gớm, tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng là người chủ trương “nhóm lò” chống tham nhũng, với câu nói nổi tiếng: “Lò đã nhóm lên rồi thì đến củi tươi cũng phải đốt”. Và từ đó, củi khô, củi tươi, củi lớn củi bé củi mẹ củi con, củi còn son củi đã lão, củi dân sự, củi quân sự… liên tục bị phát hiện và đưa vào Lò, không có vùng cấm.

Cho đến thời khắc này, phải ghi nhận rằng, trong Lịch sử Việt Nam hiện đại, ông đã in một dấu son rất đậm chống tham nhũng quyết liệt mà không một nhân vật nào có thể vượt qua!

Cho đến thời khắc này, ông - tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng là người có công đưa mối quan hệ Việt- Mỹ, từ cựu thù trong quá khứ (dĩ nhiên Việt Nam đã trải qua cả một quá trình dài khâu vá, chữa lành, để “bình thường hóa” quan hệ đặc biệt này, có công lao của rất nhiều nhân vật có chức năng, nhiệm vụ) lên một tầm cao mới - Đối tác chiến lược toàn diện - một bước ngoặt mới, một vị thế mới trong quan hệ đối ngoại Việt- Mỹ giữa một thế giới nhiều bất an, bất ổn

Ông đã chống tham nhũng rất mạnh mẽ. Dân thì hoan hỉ. Nhưng dân cũng chợt nhận ra một nỗi buồn thấm thía- củi ở đâu nếu không phải từ cơ chế Xin- Cho đầy khuyết tật sản sinh? Người viết bài này đã từng đau xót viết trên Tuần Việt Nam : “Đó là mảnh đất mỡ màu cho tệ nạn tham nhũng”. Và nay điều đó có lẽ vẫn còn nguyên tính thời sự.

Có mạnh thì có yếu, có hay cũng có dở.

Tổng bí thư dù tài giỏi, trí tuệ thì ông cũng vẫn là con người, với cả tầm và tâm một nhà lãnh đạo cộng sản kiên trung “theo định hướng”, giữa một bộ máy lớn cực kỳ phức tạp với những sự tuân thủ xen lẫn mục đích cá nhân.

Tôi rất tin ông yêu Đất nước này, yêu Dân tộc này. Ông luôn mong muốn Đất nước phát triển, giầu mạnh, văn minh, nhưng ông không đủ cả nhận thức, cả thế và lực đưa Đất nước đổi mới tiếp tục, mà vẫn kiên định “con đường mòn ấy”. Dù ông, hẳn cũng biết mục tiêu nó xa vời đến thế nào khi băn khoăn: “Đến hết thế kỷ này không biết đã có chủ nghĩa xã hội hoàn thiện ở Việt Nam hay chưa?’’

Xin trích hai điểm phát hiện sâu sắc mà Facebooker Kim Văn Chính đã chỉ ra trong bài viết của tác giả về tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng :

1) “Ông chấp nhận sự “mất mát” phải kỷ luật, cho thôi chức hàng loạt cán bộ lãnh đạo cao cấp, kể cả đã thuộc hàng tứ trụ, ủy viên Bộ Chính trị… để duy trì nguyên tắc chống tham nhũng. Tất nhiên việc ông làm cũng bị các thế lực chính trị họ vừa ủng hộ, vào hùa, vừa lợi dụng để biến nó thành công cụ thanh trừng phe phái…Nhưng nhìn chung thành tựu chống tham nhũng dưới trướng quyền lực tối cao của ông là vô đối ở Việt Nam. Nó đã cứu nguy cho đảng và thể chế không bị mất niềm tin của dân trong thời đại kim tiền này.

2) Ông đã không duy trì được một ê-kíp, một đội ngũ, trong đó có những người kế cận trung thành và kiên định theo ông để lý tưởng, ý tưởng của ông trở thành vững bền trong xã hội”.

Ông đã đi đến Điểm cuối cùng cuộc đời mình. Sau biết bao lao tâm khổ tứ căng thẳng, vui mừng hay phiền muộn, hạnh phúc hay đắng cay - có khi cũng chỉ ông đơn độc đối diện mà “độc ẩm” với chính mình.

Nhưng ông cũng đã làm xong Sứ mệnh của mình giữa bao nhiêu nỗi niềm, day dứt với một quốc gia đầy lận đận, gian truân. Và cuối cùng, chọn một chốn nghỉ ngơi - "ba thước đất" ở Mai Dịch (Hà Nội), như các đồng chí của ông.

Lẽ đời, mộ nhỏ, sự kính trọng to. Mộ to, sự kính trọng... không to 

Xin kính tiễn Ông. Cầu chúc Ông thảnh thơi hơn khi nằm lại dưới cỏ xanh, trời xanh nước Việt…tĩnh tại một tâm hồn chính khách, một người cộng sản chân chính còn sót lại…

KIM DUNG 20.07.2024