Lưu Trọng Văn - Chỉ cần gửi tiền là được rồi

Giáo sư Nguyễn Tiến Lực có hai bằng tiến sĩ công nghệ cao ở Mỹ. Ông từng là chủ tịch hội các nhà khoa học gốc Việt tại Mỹ, nhiều năm theo đuổi việc nâng cao ngành giáo dục và đào tạo công nghệ cao cho Việt Nam.

Nhưng…

Những ai yêu nước muốn đeo đuổi tinh thần của Phan Châu Trinh - nâng cao Dân trí, chấn hưng Dân khí, một thời đem chất xám và tiền bạc về Việt Nam lập trường đại học đều bầm dập và thấm thía chữ “nhưng”này.

Và…

Sau gọn lỏn chữ “nhưng” tưởng chừng ất ơ ấy là các cuộc cuốn gói vừa tháo vừa… ù té, vì quá nhiều điều kiện và những lơ lửng mây mù không biết đâu mà lần.

Thực ra đất nước đã có một giai đoạn ấu trĩ, nền giáo dục tự đóng khung cứng ngắc khó có thể dung chứa được những nội dung của một nền giáo dục mềm.

Cứng tư duy, cứng khuôn phép, cứng tư tưởng, cứng mục đích, cứng giáo trình. Trong khi đó đào tạo Con người lại là quy trình mềm với độ mở biên không giới hạn.

Giáo sư Nguyễn Tiến Lực được các trường đại học Trung Quốc, Hàn Quốc mời giảng dạy mà không có bất cứ điều kiện nào. Ông nói với gã: Khi đứng trên bục giảng nhìn xuống sinh viên cũng tóc đen, da vàng mà buồn.

Giáo sư kể: Có một viện nghiên cứu ở Việt Nam nhờ mua một dàn máy vi tính hiện đại. Ông tìm loại tốt và báo giá 30.000 đô la. Nhưng con số ấy qua nhiều cửa xét duyệt đã thành 300.000 đô la tiền của nhà nước. Giáo sư cương quyết hủy hợp đồng mua máy này. Nhiều người bảo, ông muốn làm việc ở Việt Nam thì phải hiểu Việt Nam nó thế.

Giáo sư Lực buồn rầu nói với gã: “Rất nhiều trí thức gốc Việt ở Mỹ này muốn về giúp Việt Nam đào tạo nhân tài. Và sự thật không ít người đã về nhưng chỉ một thời gian lại bỏ đi. Ai thiệt?”.

Phải chăng có không ít vị lãnh đạo giáo dục ở Việt Namkhông cần đào tạo nhân tài mà cần thứ khác?

Thứ khác ấy là thứ gì?

Chị Anh Thơ cùng dự cuộc gặp GS Lực kể: “Tôi cùng các cựu sinh viên một trường đại học ở Việt Nam đóng góp nhiều bộ máy vi tính cho trường. Chúng tôi nói sẽ gửi nhiều sách rất cần cho việc đào tạo. Ông hiệu trưởng bảo: Các anh chị đừng gửi sách làm gì, chỉ cần gửi tiền là được rồi.”

LƯU TRỌNG VĂN 06.10.2023