Đỗ Duy Ngọc - Lan man lắm chuyện 11

Sài Gòn hôm nay không có mưa, thấy có nắng vàng trên những tàng cây. Thấy những dây giăng và kẽm gai đã gỡ bớt, thấy những con phố có nhiều người hơn. Thấy nhiều ngõ hẻm đã thông thoáng và cũng thấy lòng nhẹ nhàng hơn.

Chỉ còn đôi ba ngày nữa, thành phố này sẽ không còn tù hãm, dù người ra đường vẫn còn hạn chế, vẫn còn phải có điều kiện. Nhưng chắc hẳn tâm lý của mỗi người dân không còn căng thẳng như trước khi thành phố đầy những dây giăng và cuộn kẽm.

Sau một thời gian dài giãn cách, không việc làm, không được sinh hoạt như bình thường, ngày mở cửa được đợi trông như là một niềm vui an ủi sau những nỗi bi thương đã gánh chịu. Vẫn còn đó những ngổn ngang chưa tìm ra lối thoát, vẫn còn đó những con số nhiễm bệnh và tử vong. Nhưng không thể cứ mãi đóng cửa và giăng dây. Không thể sống mãi trong nỗi lo âu và tuyệt vọng.

Chờ cửa mở để tìm lại nụ cười sau những bi kịch. Nắng đã lên sau những ngày mưa. Trải qua những muộn phiền, trải qua những chia lìa buồn đau. Người Sài Gòn chờ ngày trở lại với dáng đứng của Sài Gòn. Để không còn phải ngửa tay xin hỗ trợ, để không còn những day dứt khi nhìn đồng bào mình thiếu ăn, thiếu thuốc, những người thân quen lìa đời trong lặng lẽ.

Mong sau cơn đại dịch, thành phố lại vững tin bước tới, tiếp tục có những thành tựu. Và quan trọng hơn là những người lãnh đạo thành phố có tầm nhìn, có tư duy mới hơn, gần dân hơn, thông cảm và biết lắng nghe tiếng lòng của dân để thành phố vẫn tiếp tục là thành phố tươi đẹp và nghĩa tình.

Đêm hôm qua, khi phát biểu kết thúc Chương trình nghệ thuật trực tuyến "Nối vòng tay lớn" ông Phan Văn Mãi, Chủ tịch thành phố đã nói lên những sự hy sinh, mất mát và sự đoàn kết, lòng nhân ái của người dân thành phố trong quãng thời gian giãn cách xã hội kéo dài bốn tháng qua. Đồng thời ông cũng nhìn nhận, trước tình huống rất khắc nghiệt của dịch, có những lúc, công tác điều hành của thành phố không tránh khỏi lúng túng, hạn chế, bất cập. Và ông cũng thay mặt chính quyền thành phố, xin nhận thiếu sót và mong được sự lượng thứ của đồng bào.

Đây cũng là lần thứ hai trong cơn đại dịch, lãnh đạo nhận khuyết điểm với nhân dân thành phố. Dù sao đó cũng là bước chuyển biến tích cực, vì trước đây ít khi có chuyện lãnh đạo xin lỗi và nhận khuyết điểm trước dân. Hy vọng với những nhân tố mới trong những người đứng đầu thành phố, trải qua những kinh nghiệm đau thương khi cơn dịch đi qua, nhân dân thành phố sẽ có được chút lòng tin để góp sức vực dậy thành phố này sau thời gian dài xơ xác với nhiều mất mát.

Điều dân cần là sự minh bạch, là trách nhiệm của những người lãnh đạo. Là sự công bằng, là cái tâm, cái tầm nhìn của những người nắm trọng trách. Con số tử vong hơn 14.000 người trong cơn dịch cho thấy ngay từ đầu thành phố cũng như trung ương đã đánh giá và đưa ra những biện pháp sai lầm dẫn đến những hậu quả. Sau này, với những nghiên cứu, thống kê khoa học của giới chuyên môn, người ta sẽ phân tích và đưa đến kết luận cụ thể.

Nhưng cái thấy rõ trước mắt là đã có rất nhiều người chết oan trong đợt dịch này. Nếu không có những lúng túng, những bất cập, những hạn chế trong việc phòng chống dịch, có thể họ không phải chết và sẽ không có cảnh những xác người bó trong bao đưa vào xe lạnh để chờ đến lượt thiêu. Cũng sẽ không có mấy ngàn đứa trẻ trở thành mồ côi, bơ vơ không nơi nương tựa. Và cũng chẳng có những hũ tro cốt trên bàn thờ của những căn nhà.

Con số người nhiễm bệnh và tử vong bao nhiêu, người dân chỉ biết trên báo cáo của cơ quan y tế. Nhưng nhìn số người chết từ trong những bệnh viện, từ những căn nhà, từ những khu phố hay con hẻm, xóm sâu, có lẽ nhiều hơn con số đã được báo.

Theo một báo cáo mới đây của thành phố xác định khoảng 150.000 ca có kết quả test nhanh dương tính với virus Vũ Hán chưa được cấp mã số để quản lý. Điều này có nghĩa số ca mắc thực tế sẽ cao hơn rất nhiều so với con số Bộ Y tế đã công bố vừa qua. Như vậy, nếu con số này được Bộ Y tế công nhận, số ca mắc virus Vũ Hán của thành phố sẽ tăng lên là 522.202 ca (tăng 40% so với số công bố). Những con số nhảy múa lạnh lùng nhưng đằng sau đó là những số phận, là sinh mệnh của những con người.

Mở cửa là việc không thể không làm trong giai đoạn này, nhưng cũng cần tránh mở cửa rồi lại đóng cửa ngay, nếu thế thì hậu quả còn bi đát hơn nữa. Nguyên tắc cơ bản là trong quá trình thực hiện, tuyệt đối không được phép đẻ thêm các giấy phép con, các điều kiện kinh doanh mới. Không cho phép phát sinh bất cứ các quy trình phê duyệt, cấp phép nào. Nếu không doanh nghiệp còn lao đao, dân còn khổ nữa.

Đồng thời, nếu khi thành phố mở cửa mà các địa phương khác không mở cửa cũng không giải quyết được vấn đề gì. Do đó phải đồng bộ toàn khu vực và các tỉnh lân cận cũng phải kiểm soát được dịch bệnh.

Một điểm cũng cần lưu tâm là việc triển khai của một số chính sách còn khá cứng nhắc, thiếu thống nhất ở một số địa phương, gây khó khăn cho các doanh nghiệp. Nhiều địa phương còn có hiện tượng ùn tắc lưu thông hàng hóa cục bộ do quy định chưa phù hợp, dẫn đến tăng chi phí rất lớn cho doanh nghiệp, gây bức xúc trong dư luận, người dân.

Theo kế hoạch mở cửa của thành phố vừa được công bố, sẽ cho phép mở lại nhiều hoạt động như đám cưới, đám tang, các hoạt động thương mại, dịch vụ với yêu cầu cụ thể về vaccinevà xét nghiệm. Cụ thể 7 nhóm được hoạt động:

- Doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh trong khu công nghiệp, khu chế xuất, khu Công nghệ cao, Công viên Phần mềm Quang Trung và trên địa bàn quận, huyện, TP Thủ Đức

- Hợp tác xã, hộ gia đình sản xuất, kinh doanh nông, lâm, ngư nghiệp; dịch vụ hỗ trợ sản xuất nông nghiệp, cơ sở thú y, đối tượng hành nghề thú y.

- Công trình giao thông, xây dựng.

- Hoạt động kinh doanh thương mại: 11 nhóm hoạt động.

- Địa điểm hoạt động thể dục, thể thao, văn hóa nghệ thuật:

+ Sự kiện, thi đấu thể dục, thể thao tổ chức quy mô tối đa 30% công suất và điều kiện 100% người tham gia đã được tiêm đủ liều vaccin, hoặc đã khỏi bệnh Covid-19 được cơ quan có thẩm quyền cho phép tổ chức...

+ Hoạt động văn hóa nghệ thuật, thể dục thể thao, rèn luyện sức khỏe hàng ngày của người dân được hoạt động tối đa 10 người. Trường hợp có 100% người tham gia đã được tiêm đủ liều vaccine hoặc đã khỏi bệnh Covid-19, được hoạt động tối đa 50 người.

- Tổ chức đám cưới tối đa 50 người dự cùng một thời điểm và có sự giám sát của nhân viên y tế địa phương.

- Tổ chức đám tang tối đa 20 người dự cùng một thời điểm và có sự giám sát của nhân viên y tế địa phương.

Với hoạt động giáo dục, thành phố tiếp tục dạy học trực tuyến. Các loại hình đào tạo cho nhóm 18 tuổi trở lên, đã được tiêm đủ liều vaccine, có thể dạy và học trực tiếp nếu đảm bảo các tiêu chí an toàn theo quy định.

Bên cạnh đó, những hoạt động tiếp tục tạm dừng gồm:

- Hoạt động kinh doanh có khả năng lây nhiễm cao gồm quán bar, spa, massage, dịch vụ làm đẹp, dịch vụ ăn uống tại chỗ, rạp chiếu phim, vũ trường, karaoke, trò chơi điện tử.

- Sự kiện, hoạt động văn hóa, nghệ thuật, tôn giáo, tín ngưỡng, mít tinh, lễ phát động.

- Hoạt động của cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng, thờ tự.

- Bán hàng rong, vé số dạo.

- Hoạt động của cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ khác.

Thành phố tiếp tục duy trì 12 chốt kiểm soát ra vào thành phố và 39 chốt tại địa bàn cửa ngõ giáp ranh với các tỉnh.

Như vậy, kế hoạch mở cửa vẫn là mở hé, vẫn còn nhiều hạn chế nên chưa thể gọi là bình thường. Vẫn còn những lo ngại, đắn đo, băn khoăn bởi thật tình vẫn chưa kiểm soát được dịch. Ở thành phố, dịch đã qua đỉnh nhưng vẫn chưa giảm. Công việc xét nghiệm vẫn tiếp tục trên diện rộng là bức xúc của dân.

Để tâm lý người dân trở lại bình thường, nên chấm dứt xét nghiệm rộng khắp mà chỉ nên xét nghiệm từng nhóm đối tượng và tuỳ khu vực nguy cơ, như đề nghị của những nhà chuyên môn. Lực lượng nhân viên tiêm chủng nên tập trung về các bệnh viện để người nhiễm bệnh được chăm sóc chu đáo và kịp thời hơn. Dù lãnh đạo y tế phát biểu việc cách ly người F0 vào khu tập trung là hiểu nhầm và ai cũng biết đó là biện pháp không hiệu quả. Thế nhưng ở các quận, các phường, tình trạng tập trung này vẫn diễn ra gây ức chế trong dân.

Con số được tiêm chủng mũi 1 ở thành phố rất cao, cao đến không tin được. Như Phú Nhuận, Bình Chánh, Củ Chi, Hóc Môn, Quận 1, 3, 4, 5,6, 8, 11, Tân Phú và thành phố Thủ Đức là 100%. Thế nhưng tỉ lệ mũi 2 thì còn thấp như Bình Thạnh mới được 30% và cao nhất là Quận 5 với 67%. Trung bình toàn thành mới chỉ đạt 40%. Những con số chích ngừa mũi 2 như vậy cũng chưa phải là con số an toàn cho mở cửa.

Vaccin thiếu là vấn đề của thành phố và của cả nước. Nhiều người lấy làm thắc mắc khi Ba Lan tặng ta một số vaccin AstraZeneca, đồng thời sẵn sàng nhượng lại ba triệu liều AstraZeneca với giá gốc cho Việt Nam, thế nhưng phía Việt Nam lại không mua mà lại ký hợp đồng mua vaccin Trung Quốc với giá cao hơn.

Giới thạo tin cho biết Astra Zeneca có giá từ 2.15 đến 5.25 USD/liều. Còn vaccin Vero Cell có giá từ 19 đến 36 USD/liều nhưng hiệu quả không tốt bằng, và với một hợp đồng chịu quá nhiều thiệt thòi vô cùng bất lợi cho Việt Nam. Thắc mắc này cũng chẳng biết hỏi ai?

Theo dự báo của thế giới để ngăn ngừa và phòng chống dịch người ta sẽ phải tiêm mỗi năm một lần. Chủ tịch kiêm CEO của Pfizer cho rằng cuộc sống của chúng ta sẽ trở lại bình thường trong vòng một năm tới nhưng rất có thể mọi người sẽ phải tiêm phòng virus hàng năm. Như vậy, muốn bình ổn cuộc sống và kinh tế tiếp tục phát triển, Việt Nam phải có dự trữ hoặc sản xuất được vaccin. Nếu không, chúng ta lại lúng túng và lâm vào khủng hoảng vaccin như thực tế đang diễn ra.

Hiện tại, Pfizer đang bán vaccin với các mức giá khác nhau cho các nước có độ giàu có khác nhau. Theo ông Bourla Chủ tịch kiêm CEO của Pfizer, các nước đang phát triển được mua vaccin của Pfizer với giá rẻ. Ngoài ra, công ty này còn đang bán 1 tỉ liều vaccin cho Chính phủ Mỹ với giá gốc. Sau đó, Chính phủ Mỹ đem tặng những liều vaccin này, hoàn toàn miễn phí, cho những quốc gia khó khăn nhất trên khắp thế giới. Chính phủ ta nên tận dụng thời cơ này để có một lượng vaccin dự trữ cho thời gian tới.

Một tin cũng khiến nhiều người bàn bạc hôm nay là chuyện lư hương ở tượng Trần Hưng Đạo. Lư hương này đã bị cẩu đi từ năm trước, khi một số trí thức và người dân đến dâng hương tri ân các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh trong cuộc chiến tranh biên giới với Trung Quốc năm 1979. Bây giờ, theo ông Phạm Đức Hải, sẽ chỉnh trang lại khu này với kinh phí hơn 32 tỉ, và lấy ý kiến nhân dân nhiều chuyện quanh tượng đài, kể cả chuyện lư hương. Việc mang trả lư hương về địa chỉ cũ là mong mỏi và yêu cầu tha thiết của nhân dân bấy lâu nay. Giờ lãnh đạo chẳng cần lấy ý kiến dân nữa, hãy mau chóng mang lư hương về lại và khấu đầu tạ lỗi với tiền nhân. Đó là cách chuộc lỗi tốt nhất và hợp với lòng dân. Đừng mượn chuyện chỉnh trang, tu bổ che mắt mọi người mà có tội.

Tin mới nhất vừa nhận được là Sở Giáo dục & Đào tạo thành phố Hồ Chí Minh lên phương án tiêm vaccin cho học sinh sau ngày 30.9. Đây là nội dung được Sở GD&ĐT triển khai đến khoảng 1.500 trường học từ mầm non đến trung học phổ thông, trung tâm giáo dục thường xuyên về công tác đảm bảo an toàn phòng chống dịch cho học sinh, giáo viên.

Trước đó, Sở GD&ĐT đã có đề xuất với UBND TP về việc tiêm vaccin cho học sinh từ 12 đến 18 tuổi, với nguồn vaccin cho phép tiêm trong độ tuổi này trước khi kết thúc học kỳ I năm học, để học sinh có thể đến trường học tập trực tiếp khi bắt đầu học kỳ 2 năm học 2021 - 2022.

Vaccin đang thiếu và cũng chưa có nghiên cứu nào của các chuyên gia Việt Nam về chích vaccin cho trẻ em. Quý anh chị em đang có con cháu ở độ tuổi này có ý kiến gì không?

ĐỖDUY NGỌC 27.09.2021