Phúc Tiến - 17/2, ký ức biên ải

Thuở nhỏ học Sử, đất nước ta trải dài từ Ải Nam Quan đến mũi Cà Mau. Mình mơ ước sẽ đến được những đường biên thiêng liêng ấy.

Và rồi, một lần lên Lạng Sơn, tìm hỏi Ải Nam Quan, người tài xế taxi cười : Nghe bác hỏi là biết bác ở Nam ra. Lâu rồi, ở đây người ta gọi Hữu Nghị Quan chứ không phải Ải Nam Quan nữa !

Ờ, thì ra đấy. Nhưng quả thật, tên xưa không còn mà ải xưa cũng đổi.

Theo những bức ảnh cổ, Ải Nam Quan là cổng ra vào ở khoảng lưng chừng một ngọn núi. Như kiểu cổng trên đỉnh đèo Hải Vân vẫn còn di tích. Đúng nghĩa cổng biên giới - Border Gate. Bên này là ta, bên kia là ...hàng xóm lớn.

Vậy mà, bây giờ cả trái núi nằm trọn bên hàng xóm. Từ chân núi trồi ra hai đường hầm khoét to, xe thông thương hai chiều. Cột mốc số 0 và cổng xuất nhập cảnh cách chân núi khoảng 200 mét hoặc hơn.

Người tài xế - cùng thế hệ tuổi tác, hồn nhiên kể sự tích cổng biên giới xưa chỉ mới thay đổi thời chiến tranh chống đỡ bom đạn Mỹ. Nghe thì nghe vậy, giấy tờ và sách Sử nào ghi là bằng chứng ?

Thôi thì, cứ ghi vào ký ức.

Có những điều sách Sử, sách báo chưa ghi, hay ghi thiếu sót, thậm chí ghi sai thì lòng dân vẫn nhớ. Vẫn truyền khẩu và bây giờ là truyền mạng. Nhất là ký ức 17/1 mất Hoàng Sa, 17/2 đất nước bị xâm lược. Và còn bao nhiêu ngày 17 không tên khác bi thương, bi hùng tùy cách nhìn.

Ngày 17/2 năm 2025, nhớ chuyện xưa, lại cảm thán chuyện nay. Chàng David Ukraine đang bị một đám Goliath mần thịt, đòi cắt đất mới ngưng chiến. Cắt rồi bao giờ lấy lại được ?

Hay là chịu "khổ nhục kế", đợi ngày chiếm lại ?

Hay là giàu lên, mạnh lên để đủ sức kiêu hãnh nói như Trump "cho ta mua !" ?

Hay là khéo léo dụng mưu và biết huy động cộng đồng quốc tế cùng ra giải pháp có lợi nhiều bên ?

Lịch sử hiếm những tiền lệ giải quyết xung đột lãnh thổ thành công, nhưng không phải không có. Tuy nhiên, ở đâu cũng vậy lòng dân đồng thuận, đất nước hưng thịnh mới là kế sách vững mạnh nhất để giải quyết xung đột trong và ngoài.

PHÚC TIẾN 17.02.2025