Lê Học Lãnh Vân - Tổng thống Trump, Hoa Kỳ, Liên Hiệp Quốc, Việt Nam (1)

Một đề tài được thảo luận tại buổi họp mặt thân hữu chiều mùng 3 Tết là về tổng thống Trump. Một người bạn bênh vực ông Trump trong khi một bạn khác nói anh không thích tính cách liên quan tới đạo đức của ông Trump!

Tôi cũng theo dõi khía cạnh ấy, nhưng vì không phải là công dân Hoa Kỳ, không cầm lá phiếu cho cuộc bầu cử, tôi không nói ra ý kiến của mình. Vai trò tổng thống Hoa Kỳ ảnh hưởng lớn tới quốc gia tôi, tới cá nhân tôi. Tôi xin có ý kiến về ông Trump từ góc nhìn của một công dân Việt Nam và công dân toàn cầu thời thế giới phẳng. 

Bài « Tổng thống Trump, Hoa Kỳ, Liên Hiệp Quốc, Việt Nam » được bắt đầu viết từ trước Tết nhưng chưa đăng. Nay, sau khi quan sát cách ông Trump đối xử với Ukraine và với Nga, tôi cập nhật đăng lên. Bài được chia làm ba mục đăng trong ba bài tiếp theo nhau:

1) Ông Trump Trong Vai Trò Tổng Thống Hoa Kỳ

2) Ông Trump Với Mục Đích, Sứ Mạng của Liên Hiệp Quốc

3) Thân Phận Nhược Tiểu

Bài 1 - ÔNG TRUMP TRONG VAI TRÒ TỔNG THỐNG HOA KỲ

Tổng thống Trump, trong những tuần cầm quyền đầu tiên của nhiệm kỳ hai, cho tôi cảm nhận không khác gì cảm nhận về ông trong nhiệm kỳ trước!

Là một công dân toàn cầu nơi các chính sách ngoại giao, quân sự Mỹ có ảnh hưởng mạnh, tôi xin có ý kiến về ông Trump từ góc nhìn này. Thực đáng lo ngại khi Hoa Kỳ có một tổng thống tính khí bất thường, khó đoán, không tôn trọng trật tự và cách ứng xử được thế giới công nhận, thích quyết định đơn phương dùng sức mạnh...

Ông Trump từng tuyên bố chỉ trong một ngày sẽ đem lại hòa bình cho cuộc chiến Nga xâm lăng Ukraine. Thực không phải là lời nên nói của người tranh cử tổng thống siêu cường có ảnh hưởng nhất thế giới, lời nói ấy cho thấy nơi ông Trump, giá trị trung thực và trách nhiệm về lời nói của mình là con số không.

Những ngày qua thế giới nhìn cách ông Trump đối phó với hai quốc gia láng giềng là Canada, Mexico và một quốc gia Trung Mỹ là Panama. Một phần dư luận trầm trồ khen cách phản ứng của ông cùng hiệu quả ông đạt được trước sự nhượng bộ của các quốc gia kia. Nhưng, đó chỉ là hiệu quả của một doanh nhân giành giựt lợi nhuận trên bàn đàm phán làm ăn. Tổng thống của một siêu cường phải khác!

Người thất phu hung hãn có thể đứng dậy xô bàn giành chiếc bánh, nhưng người có kiến thức và thâm trầm thì bình tĩnh thảo luận và thuyết phục về quyền sở hữu chiếc bánh ấy. Vấn đề không phải là giành chiếc bánh bằng sức mạnh cơ bắp, mà là giải thích một cách thuyết phục khiến người khác đồng ý. Đó mới là lãnh đạo, và Hoa Kỳ, từ sau thế chiến thứ hai, được rất nhiều quốc gia xem là quốc gia lãnh đạo khối Tự do, bảo vệ các giá trị cốt lõi của nền dân chủ toàn cầu!

Cho nên, trong khi bảo vệ quyền lợi quốc gia, vị tổng thống Hoa Kỳ có nên nghĩ tới cố kết đồng minh thay vì làm rạn vỡ thêm các vết nứt từ bên trong? Có nên nghĩ tới sự hùng mạnh của toàn khối Tự do thay vì chỉ giành giựt quyền lợi cho riêng Hoa Kỳ?

Hoa Kỳ có thể giành được chiếc bánh, các quốc gia khác có thể vì yếu thế hơn nên nhượng bộ, nhưng sự nhượng bộ ấy chưa chắc tới từ tâm phục khẩu phục. Sự nhượng bộ cũng chưa chắc do yếu hơn mà có thể do một tầm nhìn rộng và xa, vì đại cục, toàn thể và lâu dài.

Canada là quốc gia yếu hơn Hoa Kỳ về sức mạnh tài chánh, quân sự, nhưng cũng là một đại cường kinh tế, khoa học, công nghệ, lại có sức mạnh mềm, được người dân nhiều quốc gia kính nể vì các giá trị cốt lõi của nền dân chủ và của tính nhân bản. Bốn chục triệu dân của một quốc gia như vậy bất mãn, đương nhiên không coi trọng tính cách và cách hành xử lấy sức mạnh đè người, e rằng lòng bất mãn và không kính trọng ấy sẽ tích tụ thành năng lượng phản ứng chống đối về sau.

Không chỉ Canada bất mãn. Cho dù ông Trump đã hoãn áp thuế một tháng với Canada và Mexico, lưỡi gươm đe dọa luôn nằm ở đó, sẵn sàng chém xuống bất kỳ lúc nào. Lời đe dọa áp thuế lên Tây Âu cũng đã được tung ra! Quan điểm và thái độ của phó tổng thống Hoa Kỳ Vance tại hội nghị an ninh Munich gây bất bình các cường quốc Tây Âu và Trung Âu. Lòng tin của các quốc gia dân chủ hùng mạnh từng là đồng minh chí cốt này của Mỹ còn lại bao nhiêu? Vị tổng thống Hoa Kỳ lựa chọn giá trị gì mà sẵn sàng để mất lòng những đồng minh đáng quý như vậy?

Bốn năm sau nhiệm kỳ của ông Trump, Hoa Kỳ có còn được nhìn như quốc gia lãnh đạo khối Tự do không? Có còn được xem như một đồng minh đáng tin cậy không?

LÊ HỌC LÃNH VÂN 20.02.2025