Lê Học Lãnh Vân – Tổng thống Trump, Hoa Kỳ, Liên Hiệp Quốc, Việt Nam (2)

 

Bài 2- ÔNG TRUMP VỚI MỤC ĐÍCH VÀ SỨ MẠNG LIÊN HIỆP QUỐC

Không chỉ tham muốn giành chiếc bánh, cách giành giựt cũng đặt vấn đề. Áp thuế cao với lập luận để chống lại những bất công trong thuế quan hay trong quan hệ kinh tế còn hiểu được. Nhưng áp thuế để trừng phạt các khác biệt về quan điểm chính trị hay cách ứng xử thì không được chính đáng.

Dùng sức mạnh kinh tế trong trường hợp này, về căn bản, khác gì dùng sức mạnh quân sự vì chúng có cùng triết lý: Dùng sức mạnh của siêu cường áp chế các quốc gia khác chứ không dùng lý lẽ.

Sau thế chiến thứ hai với cái giá gần trăm triệu nhân mạng, năm cường quốc của ba châu lục là Hoa Kỳ, Nga, Anh, Pháp và Trung Hoa thỏa thuận cùng với một số các quốc gia khác lập ra Liên Hiệp Quốc với mục tiêu “duy trì an ninh và hòa bình thế giới, đạt sự hợp tác hữu nghị giữa các quốc gia về kinh tế, xã hội và các vấn đề nhân đạo”.

Ba văn bản nền tảng cùa Liên Hiệp Quốc là Hiến Chương Liên Hiệp Quốc (United Nations Charter, 1945), Quy Chế của Tòa Án Công Lý Quốc Tế (Statute of the International Court of Justice, 1945) và Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân Quyền (Universal Declaration of Human Rights, 1948). Ba điểm chính của Hiến Chương là 1) duy trì an ninh và hòa bình thế giới, 2) phát triển sự bình đẳng và tự quyết dân tộc, và 3) tôn trọng nhân quyền và các quyền tự do căn bản của con người.

Năm cường quốc kể trên là năm thành viên thường trực của Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc, có quyền phủ quyết.

Bây giờ vai trò Liên Hiệp Quốc ngày càng mờ nhạt trong các vấn đề lớn của thế giới. Năm thành viên quan trọng nhất của Liên Hiệp Quốc không còn chung lý tưởng với Hiến Chương Liên Hiệp Quốc nữa. Thời Chiến tranh lạnh, khối Tự do do Hoa Kỳ lãnh đạo Hoa Kỳ và khối Cộng sản do Liên Xô lãnh đạo, dù kình chống nhau kịch liệt, vẫn có thể bỏ phiếu ủng hộ một Nghị quyết xiển dương một giá trị cốt lõi của Liên Hiệp Quốc. Những năm gần đây, các lá phiếu chỉ là theo phe và người ta còn thậm chí không thèm nghe nhau nữa tại diễn đàn lớn nhất thế giới cho sự lắng nghe, thảo luận!

Từ khi ông Trump xuất hiện trên chính trường Hoa Kỳ, và do đó, chính trường thế giới, vai trò của Liên Hiệp Quốc vốn đã suy yếu nay còn có nguy cơ bị xóa bỏ. Trong năm quốc gia có vai trò lớn nhất, ba tiếng nói rất quan trọng là Hoa Kỳ, Trung Quốc, và Nga không còn tôn trọng bất kỳ văn bản nền tảng nào của Liên Hiệp Quốc!

Hai quốc gia Nga và Trung Hoa đã cho nhiều thí dụ về sự không tôn trọng ấy. Các hy vọng về sự giữ giềng mối quốc tế bởi Hoa Kỳ, Anh, Pháp bị lung lay theo những tuyên bố của ông Trump. Ý đồ của ông sáp nhập Canada, Greenland, quan điểm của ông về cuộc chiến Nga-Ukraine xé bỏ “nguyên tắc bình đẳng và tự quyết của các dân tộc”, nguyên tắc bao hàm rằng các quốc gia không được xâm phạm chủ quyền của nhau. Tuyên bố của ông về Dải Gaza và chuyển gần hai triệu người Palestine đang ở đó sang nơi khác có vi phạm trầm trọng nhân quyền và các tự do căn bản?

Quốc gia Hoa Kỳ là cây cột cái dựng lên và bảo vệ Liên Hiệp Quốc, nhưng, nghịch lý thay, Tổng thống Trump đang có thái độ và hành vi có thể dẫn tới xóa sổ định chế quốc tế này! Liên Hiệp Quốc bị xóa sổ hay tồn tại mà đi ngược chiều với nguyên tắc và sứ mạng của Hiến Chương, nhân loại sẽ về đâu?

LÊ HỌC LÃNH VÂN 21.02.2025

Lê Học Lãnh Vân - Tổng thống Trump, Hoa Kỳ, Liên Hiệp Quốc, Việt Nam (1)