Phúc Lai - Về cuộc chiến tranh của Putox ở Ukraine ngày 05.02.2025

1. Máy bay không người lái đã tấn công nhà máy xử lý khí đốt Astrakhan của Nga khiến nó bị buộc phải đóng cửa.

Thống đốc vùng Astrakhan, Igor Babushkin tuyên bố rằng các cảnh báo sớm đã giúp nhà máy ngăn chặn việc phát tán khí khí độc hại và giảm thiểu thiệt hại. Ông ta còn bác bỏ các báo cáo về thảm họa môi trường, cáo buộc rằng “đó là nỗ lực của Ukraine nhằm kích động sự hoảng loạn.”

Nhà máy xử lý khí đốt Gazprom ở Astrakhan là một trong những khu phức hợp hóa khí lớn nhất thế giới. Nhà máy này bắt đầu hoạt động từ năm 1985, với hai giai đoạn được đưa vào vận hành vào các năm 1986 và 1997. Hiện tại có 5.600 nhân viên, nó là doanh nghiệp công nghiệp lớn nhất trong khu vực, sản xuất các loại nhiên liệu cho động cơ xăng, diesel và sản phẩm lưu huỳnh dùng trong công nghiệp.

Bình loạn : Tác động của cú tấn công này khá nghiêm trọng. Theo một chuyên gia (xin phép được giấu tên) từ Liên bang Nga, vụ tấn công này nhằm đúng module công nghệ quan trọng hạng nhất của nhà máy, và có thể hiểu rằng module này hiện tại Nga không chế tạo được vì nó được làm từ thời Liên Xô. Để khắc phục nó, hoặc mua thiết bị của… Ukraine, hoặc của Đông Âu (mà hiện nay không còn ai sản xuất nữa), hoặc mua thiết bị mới hiện đại của phương Tây theo một dự án lắp đặt một module mới.

Hậu quả của cú tấn công là có thể nhận thấy được dễ dàng với bất cứ ai có nhận thức bình thường: Ngoài việc ảnh hưởng đến sản lượng xăng, dầu diesel… nó còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình sản xuất axit sunfuric, từ đó tác động đến cung nguyên liệu sản xuất phân lân, thuốc súng, thuốc nổ, và gần gũi nhất là thuốc bảo vệ thực vật.

Nhà máy này nếu xét về đường quạ bay nó cách, hừm, chẳng hạn Pokrovsk là chỗ Nga đang muốn đánh chiếm 850 ki-lô-mét, như vậy đã là nằm trong tầm của UAV của Ukraine một cách khá thoải mái. Còn một vấn đề nghiêm trọng nữa là đường bay của chúng nếu xuất phát từ khu vực tỉnh Dnipropetrovsk, thì nó sẽ bay qua không chỉ chiến tuyến giữa quân đội hai nước, qua khu vực bầu trời thành phố Donetsk mà còn bay qua cả vùng nhận diện phòng không tây nam Nga. Gồm có các thành phố Rostov trên sông Đông, Volgograd và cuối cùng là Astrakhan, thành phố quan trọng trên bờ biển Caspian.

Vùng nhận diện phòng không này hết sức quan trọng với Nga vì nó là cửa ngõ chặn khu vực Kavkaz vốn là vùng xung đột tiềm tàng cũng như đối diện với vùng trời Thổ Nhĩ Kỳ, một trong những nước NATO rất gần với lãnh thổ Nga. Có thể nói, năng lực phòng không Nga hiện tại đã được đưa xuống… số không.

2. Nhân nói đến năng lực phòng không Nga…

Cũng ông chuyên gia này giải thích kỹ thêm. Do thời gian qua Ukraine tập trung tiêu diệt các giàn – hệ thống họ “S” của Nga: S-300, S-400… nhưng số lượng các dàn tầm ngắn như Pansir chưa bị diệt nhiều, do vậy phòng không Nga hiện tại dựa nhiều lên các giàn này. Như thế, hiệu quả chống UAV tấn công của phòng không Nga vẫn còn tương đối khá. Vì vậy những thông báo của chính quyền nước này về kết quả chống UAV khi bảo vệ các mục tiêu là khá chứ không hẳn là tệ. Tuy nhiên, đất nước quá rộng, số lượng mục tiêu phải bảo vệ lớn, bản thân các mục tiêu cũng rất rộng lớn do đó số lượng hệ thống phòng không là không đủ.

Vào thời điểm hiện tại, có thể là “pha 2” của chiến dịch tấn công tầm xa từ Ukraine bằng UAV, pha 1 diễn ra cách đây khoảng 1 năm, hoặc gần 1 năm và có một thời gian “lặng” đi vào khoảng tháng 10/2024. Trong suốt thời gian của pha 1 còn có một dạng mục tiêu được chiếu cố rất cẩn thận, là các giàn/hệ thống “S” (S-300/S-400) và lúc này, tháng Hai 2025 có thể nói xét từ góc độ các giàn/hệ thống “S” thì nước Nga gần như trần truồng.

Đây là một vấn đề nghiêm trọng, vì chúng ta cũng ghi nhận rằng những loại tên lửa tầm trung hay UAV/drone lai tên lửa của Ukraine chưa được sử dụng mấy, mà các giàn/hệ thống “S” đã bị bào mòn đến mức kha khá. Vậy nếu khi họ sử dụng thì nước Nga sẽ bảo vệ mình bằng cách nào đây?

Ở pha 2 này, người Ukraine đang tiến hành chiến thuật sử dụng UAV quy mô từ trung bình đến lớn với hiệu quả sử dụng khoảng 1/3, nghĩa là 1/3 đầu để phát lộ hệ thống phòng không, 1/3 tiếp theo để tấn công chúng trong khi 1/3 cuối bay vào tấn công mục tiêu.

3. Hôm qua trên Kyiv Post có bài phỏng vấn chuyên gia quân sự người Mỹ, ông Jake Broe…

Bài này rất thú vị, quý vị có thể theo dõi tại đây. Theo ông này, cú tấn công nhà máy lọc dầu mới nhất của Ukraine vào Nga gây ra một hậu quả rất… đáng kể. Tôi nghe chẳng rõ ở đâu, tiếng Anh tiếng Nga loạn cả lên, chữ tác thành chữ tộ, nhưng nó sẽ ngừng hoạt động cho đến khi nào thì… không biết.

Ông ấy thống nhất ý kiến với tôi rằng pha 2 này của chiến dịch tấn công là “đợt thứ hai sau khi Nga hoàn thành cơ bản việc sửa chữa các nhà máy lọc dầu bị hư hại sau đợt thứ nhất” như vậy “pha lặng” không phải do có câu chuyện được nói giữa chính quyền Biden và chính quyền Zelenskyy. Ông Jake Broe còn nói thêm, đợt hai này mới là nghiêm trọng vì rất khó sửa. Riêng vấn đề thời tiết đã rất khó cho Nga rồi: Không dễ mà trèo lên các tháp ngưng tụ để sửa trong tiết trời mùa đông như thế này.

Nhà máy “mới nhất” này (tôi viết trong ngoặc kép vì đã có đến… 2 cái mới hơn vừa nhận tin xong) chiếm 4 % sản lượng hóa dầu của Nga. Vì vậy tính nghiêm trọng của cú tấn công lại càng… nghiêm trọng.

Bình loạn : Trong một diễn biến khác, trên một group Facebook đâu như… nước Nga trong tôi gì đó nghe oai lắm, chia sẻ một tin phấn chấn là ở Sochi miền nam nước Nga, đã bắt đầu có những… nhà kính trồng chuối. Và còn hô một khẩu hiệu còn phấn chấn hơn: Nước Nga không thích thì thôi, đã thích thì cái gì chẳng làm được. Nhưng mà nhà máy lọc dầu thì không sửa được đâu vớ!

Chiến dịch này của người Ukraine nhằm vào hệ thống nhiên liệu của Nga thật là… tàn độc, vì chuẩn bị bước vào mùa vận tải xuân – hè – thu, là mùa của vận tải đường bộ. Hệ thống vận tải đường sắt Nga được cho là phát triển có hạng của thế giới (xếp thứ ba thế giới về chiều dài sau Mỹ và Trung Quốc) nhưng ở mức độ nào đó còn được đánh giá cao ngang hai nước kia nhờ mức độ điện khí hóa cao. Trong tổng số chiều dài 105.000 ki-lô-mét, có tới 54.054 ki-lô-mét là điện khí hóa, chiếm 51,48 %.

Với tình trạng giảm tổng mức đầu tư trong năm vừa qua, cũng như việc suy giảm năng lực vì hỏng… vòng bi và bộ phanh, à chưa hết, hỏng thiết bị của các hệ thống bẻ ghi, điều hướng tự động nữa chứ, năng lực của hệ thống vận tải đường sắt Nga được dự báo sẽ xuống thê thảm trong năm nay. Do đó nhu cầu đối với hệ thống vận tải đường bộ sẽ đặc biệt nóng vào mùa hè tới. Để chuẩn bị cho “nhu cầu” này, Ukraine đã dự liệu cho cú không chỉ tăng giá xăng dầu mà còn giảm cả nguồn cung. Tôi đã từng viết: Nga sẽ sụp đổ không phải các gian hàng trống rỗng không có bánh mì mà do tàu hỏa không chạy được.

Giá vận tải cao dẫn đến giá hàng hóa cái gì cũng cao, và cả khan hàng. Quá trình sụp đổ về kinh tế – tài chính là không tránh khỏi. Hóa ra cái nhóm Nước Nga trong tôi kia đúng: Ông KGB 72 tuổi đã bắt đầu móm, nên vội vàng… trồng chuối ăn, he he, vui đáo để.

4. Nhận xét và kết luận

4.1. Chiến trường vẫn thế thôi quý vị nhé, Nga tất nhiên là sa lầy. Những ngày đầu tháng Hai này còn ghi nhận khả năng suy yếu trong tấn công bằng… bia thịt của quân đội Nga. Riêng số xe tải bị đốt cũng “cực đã” với các con số ấn tượng trong hai ngày qua: 123 và 157. Hai hôm liền trước là 8, 9 chục chiếc. Các số liệu về số pháo bị diệt cũng khá: thường xuyên ở mức trung bình 50 cỗ pháo.

Trong khi đó trong số 25 nhà máy lọc dầu của Nga, đã có đến 18 chiếc được đưa vào tình trạng bị đốt cháy dở, tức là 2/3 số nhà máy của Nga bị đốt chỉ trong 1 tháng.

+ Như vậy có thể thấy được tính chủ động của người Ukraine trong chiến lược hiện nay:

- Chủ động chờ để Nga tấn công đánh tiêu hao về nhân lực.

- Chủ động tìm và diệt khí tài của Nga. Tỉ lệ xe tăng / xe bọc thép / pháo binh / xe tải tăng dần ngoài thể hiện độ khó trong tìm diệt chúng, còn thể hiện ở… mật độ. Xe tăng và xe bọc thép Nga, cũng như pháo binh ngày càng hiếm. Quân lính thì vẫn phải ăn và sưởi ấm, nên xe tải chạy nhiều thì cũng cứ vẫn bị đốt nhiều. Nhìn chung là không có tha cái gì hết.

- Chủ động tấn công các nhà máy lọc dầu của Nga không khoan nhượng, và tỏ ra hoàn toàn không phụ thuộc vào ý kiến của bất cứ ai, đặc biệt là Hoa Kỳ. Chiến dịch này nếu để đánh giá một cách khách quan thì sẽ khó khăn, vì thường căn cứ trên thông tin công khai sẽ không thấy được hết tình hình. Ví dụ giá xăng ở Mục-tư-khoa trong tháng Giêng năm 2025 là 0,62 đô-la Mỹ 1 lít, tăng 0,07 đô-la Mỹ cho 1 lít so với tháng trước (12/2024) với mức giá 0,55 đô-la 1 lít, như vậy nó chỉ bị tăng khoảng 12 %, hoàn toàn không nhiều trong hoàn cảnh các nhà máy lọc dầu bị tấn công diện rộng như vậy.

Nhưng cần phải xét kỹ hơn về khía cạnh này: Nga vốn là nước có khả năng che giấu rất tốt hiện trạng dù nó thê thảm đến đâu. Với tình trạng bị tấn công như vậy, trước hết nó sẽ ảnh hưởng đến nguồn cung nhiên liệu, và để đảm bảo không bị xáo trộn thị trường dẫn đến xáo trộn xã hội, Nga sẽ dùng các biện pháp hành chính, chẳng hạn ưu tiên cho các thành phố lớn không bị khan hàng. Theo lĩnh vực kinh tế, ngành vận tải sẽ được ưu tiên cung cấp trước. Như vậy dễ thấy ở các thành phố xa, vùng nông thôn… những người tiêu dùng mua xăng dầu cho Lada, Zhiguli hoặc UaZ… các xe tải của các doanh nghiệp nhỏ… sẽ bị ảnh hưởng nặng, không phải về vấn đề giá, mà còn do vấn đề khan hàng không mua được xăng. Con số 12 % như tôi vừa tính toán cùng quý vị, thực sự ý nghĩa vì với Nga, một nước xăng rẻ hơn nước lã mà bị tăng giá 12 % là rất nghiêm trọng.

4.2. Hôm trước tôi có trao đổi riêng với một số anh em bạn bè:

… rằng vụ Mỹ dừng viện trợ cho Ukraine là có đấy, nhưng phản ánh như cái cậu KOL nào đó cho rằng lịm hẳn, tức là hủy hết, hủy vĩnh viễn… thì không có căn cứ. Cái có chuyện dừng tôi nói ở đây nó liên quan đến các hoạt động của USAID. Như tôi kể với họ, một ông nào đó, cứ cho là… giám đốc USAID một vùng nào đó đi, nói chuyện với tôi rằng tạm thời sẽ dừng hết tất cả các hoạt động viện trợ, kể cả… gói 61 tỉ, là có thật. Chuyện này chắc chắn vài bác bạn Facebook của tôi xác nhận được, tôi có trao đổi từ tuần trước hay trước Tết gì đó.

Nhưng đến hôm qua thì có tin viện trợ quân sự đã được nối lại. Như vậy chúng ta có thể hiểu rằng, do liên quan đến hoạt động của USAID mà cơ chế cho nó là chưa rõ ràng, nên người ta sẽ dừng hết, rồi những cái gì không bị ảnh hưởng về cái chuyện “cơ chế chưa rõ ràng” ấy, sẽ được nối lại.

4.3. Về đề nghị của ông Trump: Đổi khoáng sản của Ukraine lấy viện trợ

Đấy tôi đã nói rồi mà: đúng là chủ nghĩa vô liêm sỉ. Trước sự sống còn của một dân tộc, một quốc gia hợp pháp, mạng sống của bao nhiêu con người còn đi tính đếm. Đương nhiên Zelenskyy sẽ đồng ý với câu chuyện này, và rõ ràng là ông Tổng thống gốc Do Thái này đã dự liệu trước câu chuyện với Trump từ đời nào rồi ấy chứ.

“Người còn chẳng tiếc nổi, tiếc gì mấy tấn khoáng sản.”

Đúng là vớ vẩn, nhưng mà tốt. Được, còn hơn nợ ân nghĩa. Đấy quý vị thấy, chiến tranh có khi qua đến 50 năm vẫn cứ ơn với nghĩa: Họ giúp ta vũ khí để đánh nhau… hay ho gì đâu.

Nhưng nếu nhìn sự việc từ phía Nga thì đúng là… chẳng hay ho gì, vì nếu không có sự quay xe nào nữa của Trump, thì hình như ông ta đã có lời giải cho cuộc chiến tranh này: Đưa khoáng sản đây, bao nhiêu vũ khí sẽ chuyển cho hết ga, chuyển thục mạng luôn… Các anh có đảm bảo đánh một trận tơi bời khói lửa được không?

4.4. Liên quan đến khả năng “tơi bời khói lửa”

Có những chuyện tưởng vậy không phải vậy. Vừa qua chúng ta nói nhiều đến khả năng Ukraine tổ chức tấn công, thể hiện qua các động thái và phát biểu của các chỉ huy quân sự nước này. Tuy nhiên không tránh khỏi tâm lý bi quan lan tràn thể hiện qua cả các phương tiện thông tin đại chúng phương Tây, và đặc biệt mạnh là qua truyền thông bẩn của Nga: Ukraine kiệt quệ. Thậm chí gần đây có những tin về việc không những không đủ quân, mà còn không đủ trang bị cho họ trong trường hợp người Ukraine hạ độ tuổi nghĩa vụ quân sự.

Nhưng bà hàng nước vỉa hè tôi quen nói khác. Theo nguồn tin tình báo từ cái bà nước chè chén ngồi ở vỉa hè phố Frunzenskaya Naberezhnaya gần cổng số 22/2 (wiki) nói thì, trong quý 1 và quý 2 của năm 2025 này, Ukraine sẽ nhận được một lượng đạn dược rất “khủng” đủ cho một chiến dịch lớn, vì vậy có thể ước tính người Ukraine đã và đang chuẩn bị hàng chục lữ đoàn cho chiến dịch này. Lượng đạn dược này được cho là nằm trong kế hoạch của gói 61 tỉ và do hợp đồng với nhà sản xuất đã chuyển tiền, cũng như hàng đã đóng container, vì vậy là không thể cancel.

Do đó, có thể nói tất cả bọn oligarch Nga từ vòng trong, lẫn vòng ngoài đều căng hết cả lên để… chờ cú đó. Chúng hiện chưa thể biết được Ukraine sẽ tấn công như thế nào, vì nếu họ không tấn công thì Nga cũng sẽ phải tổ chức tấn công vào mùa hè này, mà nếu như vậy thì còn nguy hiểm hơn, vì quân đội Nga không còn đủ lực để tấn công cho ra hồn nữa, sau đó người Ukraine sẽ phản công. Nếu các diễn biến dạng như vậy xảy ra, cũng có nghĩa là cáo chung cho quân đội Nga và do đó, số phận của Putox sẽ cáo chung.

Vẫn bà hàng nước chè đó nhận định: Nên nhớ rằng người Ukraine mới sử dụng lực lượng của khoảng dưới 2 lữ đoàn cho chiến dịch Kursk của họ, mà đã đủ làm điêu đứng cho quân đội Nga ở đây. Nếu họ sử dụng 20 lữ đoàn cho một chiến dịch nào đó thì chưa biết chuyện gì sẽ xảy ra.

4.5. Trong khi đó, Putox tiếp tục bế tắc

Câu kết luận này tôi xin viết tiếp theo bài trước: cả hai đều nhận ra tình thế chiến tranh là bế tắc và chỉ có thể có bước ngoặt khi những yếu tố này xuất hiện, hoặc những sự kiện này xảy ra:

- Về phía Nga, là thủ tiêu được vị thế chính trị của Zelenskyy. Putox muốn mượn tay Trump làm điều đó, nhưng nay xảy ra “chuyện đất hiếm”, coi như hết vị.

- Về phía Ukraine, là thủ tiêu được vị thế chính trị của Putox. Người Ukraine có thể tự quyết định được vận mệnh của mình trước nhiệm vụ này. Thứ nhất, đánh què quặt kinh tế Nga, họ đang làm rất tốt. Thứ hai, sẵn sàng cho kéo dài chiến tranh, họ đang tự hành động và đi vận động cũng rất tốt cho kịch bản này. Thứ ba, có khả năng làm một cú tác động rung chuyển lên chiến trường: có nhiều dấu hiệu cho thấy họ có thể thực hiện được một chiến dịch tương tự. Ba yếu tố này sẽ dẫn tới sự kết liễu Putox, có thể cả về vị thế chính trị lẫn sinh mạng vật lý.

Trong khi đó, đúng như tôi nhận xét trước đây; nếu hạ nhục Trump nhiều quá có thể sẽ là “gậy ông đập lưng ông” với Putox. Vvà bây giờ thì hình như Trump đang tỏ ra phớt lờ những mong muốn của Putox, thậm chí còn bỏ qua cả ý tưởng quản lý leo thang chiến tranh của thời ông Biden. Thực sự đến hôm nay các tin tức lại hết sức thú vị và đáng lạc quan. Sẽ lại có nhiều màn kịch hay nữa để chúng ta phấn chấn.

PHÚC LAI 05.02.2025