Phó Đức An - Tinh thần võ sĩ đạo

 

Bõ thức đêm xem bóng đá. Ở màn chạm trán kinh điển trong khuôn khổ lượt trận cuối cùng bảng E World Cup 2022, Nhật Bản thi đấu lép vế và sớm bị Tây Ban Nha dẫn trước sau pha làm bàn của tiền đạo Alvaro Morata vào phút 11. Tuy nhiên, “Samurai Blue” đã bùng nổ ở đầu hiệp 2 và ghi liên tiếp 2 bàn nhờ công của Ritsu Doan (48'), Ao Tanaka (51').

Quãng thời gian còn lại của trận đấu, Nhật Bản chủ động chơi “tử thủ”. Tây Ban Nha như gặp một bức tường thép. Chính sự kín kẽ của hàng phòng ngự đã giúp Nhật bảo toàn thành công thắng lợi 2-1.

Sáu giờ sáng giờ Nhật Bản, cả nước Nhật tưng bừng náo nhiệt với tin thắng trận. Mặt trời đã mọc lên rất sớm ở đất nước mặt trời mọc này.

Họ thắng dựa vào đâu? Theo lão PP, họ thắng, ngoài kỹ năng bóng đá còn có tinh thần Võ sĩ đạo, quyết tử cho chiến thắng, cho danh dự. Họ mạnh mẽ đến ngạc nhiên, những thân hình Á châu bé nhỏ như những người máy chạy băng băng, va đụng, nhẩy nhót không hề mệt mỏi. Khiến những gã to cao hiệp sĩ đấu bò tót Tây Ban Nha cũng không tin ở mắt mình :”Mịa, bọn Nhật ni ăn cái chi mà khỏe rứa!”.

Từ "Bushido" (Võ sĩ đạo) chỉ xuất hiện trong thời kỳ Edo, và tư tưởng Võ sĩ đạo đã được định hình lại bởi sự hợp nhất và định hình lại từ niềm tin với Thiên hoàng và tư tưởng Thần đạo.

Nguồn gốc của Bushido có thể bắt nguồn từ Đạo giáo của Khổng Tử và Mạnh Tử, Thần đạo và Phật giáo ở Trung Quốc. Đó là một nguyên tắc mà tầng lớp võ sĩ đạo Nhật Bản phải tuân thủ nghiêm ngặt.

Võ sĩ đạo, hay tinh thần Võ sĩ đạo, là quy tắc đạo đức và triết lý của tầng lớp chiến binh ở Nhật Bản thời phong kiến. Võ sĩ đạo là một niềm tin tâm linh dựa trên các đức tính Nghĩa, Nhân, Dũng. Lễ, Thành, Danh dự, Trung Nghĩa, Tận tâm. Chỉ bằng cách thực hiện những đức tính này, một võ sĩ đạo mới có thể duy trì danh dự của mình và võ sĩ đạo bị mất danh dự phải thực hiện mổ bụng tự sát.

Trong cuốn sách “Võ Sĩ Đạo - Linh Hồn Của Nhật Bản” của Nitobe Inazo có nhắc đến : “Danh dự không phải là thứ do hoàn cảnh tạo ra, mà là thứ có được khi mỗi cá nhân làm tốt phận sự của mình”. Các chiến binh Nhật Bản đã vì danh dự của mình mà xả thân như vậy đó. Còn chúng ta, những con rồng cháu tiên, chúng ta có trên mình một linh hồn như thế nào?

Nitobe Inazō là một nhà văn, nhà giáo dục, nhà kinh tế nông nghiệp, nhà ngoại giao, chính trị gia Nhật Bản vào cuối thời Minh Trị tin rằng đối với một samurai, điều quan trọng nhất là gánh vác và hoàn thành trách nhiệm. Cái chết chỉ là một phương thức để hoàn thành trách nhiệm, và chỉ đứng ở vị trí thứ hai. Nếu bạn không hoàn thành các công việc do trách nhiệm của mình theo quy định, điều đó còn đáng sợ hơn cả cái chết. Ý kiến ​​cho rằng mổ bụng là cách duy nhất để một samurai tạ tội là sai lầm. Với họ, sự nhục nhã còn cao hơn cái chết.

Các võ sĩ  chịu ảnh hưởng sâu sắc của võ sĩ đạo, đặt sự sống và cái chết cá nhân sang một bên khi xem xét bước đi tiếp theo của mình. Sự sống và cái chết là thứ yếu đối với mọi thứ, và quá trình phát huy hiệu quả của mình mới là chính đạo. Cố gắng hết sức, thậm chí chết trong quá trình đó, còn tốt hơn là không hoàn thành nhiệm vụ, bởi võ sĩ đạo không hề nghĩ đến những được mất của bản thân mà dũng cảm tiến lên cho tập thể, cho đất nước.

Kiếm pháp của võ sĩ đạo chú trọng đến cái đẹp của mỹ cảm động lực, ngắn gọn và sắc nét, khi người võ sĩ đi vào cõi chết, trong giây phút bắt gặp tử thần thì cũng là lúc tương ngộ cùng mỹ cảm, họ sẵn sàng từ bỏ sinh mệnh để đi theo cái đẹp của chết chóc. Do đó, Võ sĩ đạo là một thẩm mỹ của cái chết, là vẻ đẹp của những bông hoa rời khỏi cành.

Hoa anh đào như một phép ẩn dụ cho một sinh mệnh samurai. Vì họ cho rằng một số đặc điểm của hoa anh đào phù hợp với đặc điểm của võ sĩ đạo. Trước hết, bất cứ ai đã từng ngắm hoa anh đào đều biết rằng một bông hoa anh đào đã đẹp, nhưng một chùm hoa anh đào còn đẹp hơn. Điều này rất giống với tinh thần tập thể của các võ sĩ đạo Nhật Bản.

Thứ hai, người Nhật cho rằng thời điểm đẹp nhất của hoa anh đào không phải là lúc nở rộ mà là lúc héo tàn. Thời gian nở hoa của hoa anh đào không dài nhưng đặc điểm khi héo là toàn bộ hoa anh đào khắp núi  rừng cùng nhau tàn qua một đêm, không một bông nào còn sót lại trên cành.

Đây là cảnh giới tinh thần được các võ sĩ đạo Nhật Bản quý trọng. Đạt đến đỉnh cao của cuộc đời trong một khoảnh khắc đẹp đẽ chói lọi, phát huy giá trị lớn nhất của bản thân, rồi kết thúc cuộc đời không chút luyến tiếc. Võ sĩ đạo tự sát không phải vì chịu thua, cũng không phải vì cảm thấy xấu hổ hay tủi nhục vì thất bại. Họ kết liễu đời như như hoa anh đào không hề luyến tiếc. Đời đã hết lung linh tỏa sáng, đến lúc phải trở về với cát bụi.

Đấy, tinh thần Võ sĩ đạo đã giúp Nhật Bản thành công về nhiều mặt, giúp Nhật Bản sừng sững đứng bằng vai phải lứa với các nước văn minh phương Tây mà không hề hổ thẹn. Tinh thần bóng đá của họ cũng vậy, họ gắn kết thành một tập thể tiến thoái cùng nhau giữ chặt lưới nhà, khi có cơ hội băng lên tấn công thần tốc chọc thủng lưới đối phương. Chúng ta trông chờ những chiến thắng tiếp theo của các chiến binh Samurai xanh.

日本は勝たなければならない！

PHÓ ĐỨC AN 02.12.2022