Mai Bá Kiếm - Thủ tướng ví von sai quy luật tự nhiên

Trả lời chất vấn trước Quốc hội, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ví von hình tượng: “Đàn chim sẽ bay nhanh hơn rất nhiều nếu mọi con chimcuối đàn đều có chung khát vọng, vượt lên chính mình, bay nhanh hơn nữa để có cơ hội gia nhập vào nhóm đầu đàn”.

Người thông thái nói câu ngắn nhưng hàm lượng thông tin cao, ví von hình tượng vẫn đúng với quy luật tự nhiên. Thí dụ, GS Ngô Bảo Châu nói: “Bám theo lề là việc của những con cừu chứ không phải của con người tự do”, vừa hình tượng vừa đúng quy luật di đàn của động vật móng guốc.

Thủ tướng nói câu hình tượng nhưng sai quy luật di đàn của loài chim. Đàn chim di đàn theo hình chữ V ngược, con dẫn đầu (leader) là một trong những con khỏe nhất đàn, có trách nhiệm dẫn đường và dùng hết sức lực để chống lại sức cản của không khí và gió (nếu bay ngược gió).

Hai con bay kế chim leader ở bên trái và bên phải và lùi về phía sau một khoảng cách nhất định, ở cao độ thấp hơn chim leader một chút, để hưởng được lực nâng lên của luồng khí quẩn (turbulence) do sự đập cánh của con leader tạo ra. Cứ thế, những con bay sau chỉ nhìn cánh con bay kế liền kề, giữ khoảng cách và độ thấp hơn để bay theo, nên được gọi là winger và tạo thành đội hình chữ V ngược.

Các phi tuần máy bay chiến đấu áp dụng nguyên tắc bay đội hình (formation flight) của đàn chim. Phi công leader chỉ sử dụng tay ga 95%, nếu các chiếc winger lìa đàn, thì còn thừa ga để tăng tốc hợp đàn (rejoining).

Đàn chim cũng vậy, con leader thuộc loại khỏe mạnh nhất đàn cũng bay một vận tốc nhất định mà cả đàn đều theo kịp. Con leader không bao giờ tăng tốc đột ngột để các con winger phải lìa đàn.

Cũng có con winger sơ ý không giữ đúng khoảng cách và độ cao với con trước liền kề, thì nó sẽ bị mất lực nâng và chịu lực cản nặng hơn, nó phải vỗ cánh hết sức thì sẽ hợp đàn. Trừ khi con winger bệnh, bị thương hay kiệt sức mới lìa đàn, nhưng lập tức có hai con khác bay chậm lại kè con lìa đàn. Cả ba cùng hạ cánh cho đến khi con lìa đàn khỏe lại, hoặc chết, chúng sẽ chờ một đàn khác bay qua để bay lên hợp đàn.

Với đội hình chữ V ngược, đàn chim luôn giữ khoảng cách đều đặn nên không có nhóm đầu đàn và nhóm cuối đàn, như cuộc đua xe đạp, mà thủ tướng đã nghĩ.

Các nhóm xe đạp dù dẫn đầu, dù ở giữa, hay ở nhóm cuối đều có một leader, những chiếc khác bám theo phía sau để núp gió giảm lực cản. Trong nhóm sau, nếu người nào còn sức, tự bứt phá khỏi nhóm để vượt theo nhóm trước, không bao giờ có chuyện toàn nhóm sau cùng bứt phá bắt kịp nhóm đầu.

MAI BÁ KIẾM 02.10.2018