Nguyễn Tiến Tường - Người đốt lò, tốt và vĩ đại

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp thủ tướng Nga Dimitri Medvedev tại Hà Nội ngày 19/11/2018.

Từng thanh củi được chỉ mặt đặt tên và ngã rạp xuống, đúng ở các thời điểm nhân dân trông chờ. 

Nhịp nhàng, khoan thai, nhẩn nha dạo chơi và rất khôn lường. Những nước cờ cao tay khiến các thanh củi đã "vào sổ đen" bối rối và khiếp đảm. 

Cuộc đốt lò không chỉ thể hiện ý chí cương nghị của TBT Nguyễn Phú Trọng mà còn phản ánh rõ nghệ thuật chính trị của con người này. Có sự mưu trí và can trường của cổ nhân trong công cuộc này.

Sẽ không công bằng nếu đánh giá thấp công cuộc mà TBT lĩnh xướng. Nhất là cả một quá trình nếm mật nằm gai, khéo léo để thống lĩnh quyền bính. Và cuộc thống lĩnh đó, chỉ hướng tới mục tiêu duy nhất là trừng phạt tham nhũng, vực dậy niềm tin cho chính đảng, nhân dân và quốc gia. 

Nếu đem so sánh với chính khách trong vài thập niên trở lại đây, rõ ràng ông Trọng có sự khác biệt lớn. 

Tuy nhiên, mặt kia của cuộc thảo phạt này mang lại một thực tế là sự trả giá của quan chức phụ thuộc vào ý chí chính trị hơn là trả giá cho luật pháp. Và Đảng quyền cao hơn pháp quyền. 

Vì nếu pháp quyền đủ vững và có giá trị tối thượng thì những cá nhân đó đã phải trả giá từ rất lâu rồi. 

Vẫn với hệ thống pháp luật ấy nhưng nếu quyền lực không nằm trong tay TBT Nguyễn Phú Trọng, các cá nhân đó không những không thành củi mà có thể đã tiếp tục duy trì vị thế, phát triển hệ thống rộng hơn và cào cấu xã hội khủng khiếp hơn. 

Xung đột này có thể xem là xung đột trong Đảng giữa một bên liêm chính và một phe tham nhũng. Chưa phải là xung đột giữa các giai tầng xã hội.

Vẫn một chữ nếu, khi ý chí chính trị quyết định cao nhất và thể chế không còn TBT Nguyễn Phú Trọng, không ai bảo đảm được tham nhũng sẽ không trổi dậy bởi tham muốn của những người kế thừa sấp tay là nắng, ngửa tay là mưa. 

Khi ý chí chính trị là quyền lực vô song, thì việc ràng buộc quan chức chỉ có giá trị ngắn hạn. Thực tế, sự tôn nghiêm của hệ thống quản lý ở thì hiện tại đang nhìn vào TBT Nguyễn Phú Trọng như một tấm gương huấn chỉnh để tự răn đe, hơn là nhìn vào yếu tố nhân quả của pháp quyền.

Trong một thể chế khan hiếm liêm chính, TBT Nguyễn Phú Trọng là một người tốt và là một hiện tượng truyền cảm hứng. 

Tuy nhiên, căn nguyên của tham nhũng xưa nay là quyền lực tập trung dẫn đến tha hóa. Con đường phát triển chỉ duy nhất là triệt thoái tư duy độc quyền, đặt chính đảng dưới sức mạnh pháp quyền, thả quyền lực vào các quan hệ xã hội giám sát chéo. Thúc đẩy tiến trình xã hội dân sự. 

Ai giải quyết hoặc đặt nền tảng giải quyết hiện trạng này, đó mới thật sự là người vĩ đại. TBT Nguyễn Phú Trọng là một người tốt, chưa phải là một người vĩ đại. Mặc dù mạo phạm xét đoán, rõ ràng ông có ham muốn này.

Cá nhân tôi không ủng hộ việc đặt cả quốc gia vào ý chí của một con người, dù tốt đi nữa. Dẫu nhiên, có càng nhiều người tốt, thì mới có thêm hy vọng về người vĩ đại !

NGUYỄN TIẾN TƯỜNG 21.11.2018