Đỗ Duy Ngọc - Sài Gòn ngày phong tỏa thứ 58

 

Mấy hôm nay, nhiều bạn già nhắn tin, điện thoại hỏi tôi về mũi vaccin thứ 2. Tất cả đều quá ngày hạn định đã một hoặc hai tuần. Tôi cũng nằm trong hoàn cảnh đó, đã quá một tuần rồi.

Đau khớp dữ dội không ngồi dậy được mà không dám uống thuốc vì trong quy định chích vaccin là không được uống thuốc có Corticoid. Mà thuốc kháng viêm, giảm đau hiệu quả nhanh nhất mà tôi thường dùng là Medrol 16mg lại chứa đầy corticoid nên dùng dằng mãi mà chưa uống vì đợi được gọi chích mũi 2 Moderna. Tôi trả lời với các bạn là thành phố đang có kế hoạch tiêm mũi 2 nhưng hiện thời Moderna chưa có thuốc, đành chờ.

Sáng nay đọc báo thì thấy báo cáo của Sở Y tế TP.HCM đến ngày 3.9, tổng số liều vaccin mà thành phố nhận được từ phân bổ là 10.349.200 liều, trong đó có 4.456.490 liều vaccin AstraZeneca, 571.200 liều vaccin Moderna, 312.510 liều Pfizer và 5.009.000 liều Vero-Cell.

"Trong khi các loại vaccin AstraZeneca, Pfizer, Vero-Cell về khá nhiều đợt, thì vaccin Moderna hiện mới chỉ về vài đợt với 571.200 liều. Số vaccin này đã được phân bổ cho các địa phương và các bệnh viện tiêm mũi 1, một số người may mắn đủ điều kiện tiêm mũi 2".

Như vậy có nghĩa là trong đợt này thành phố không được phân bổ Moderna. Và trong điều kiện chưa xác định nguồn vaccin Moderna có thể cung ứng, TS Nguyễn Huy Luân cho rằng ngành y tế có thể cân nhắc chuyển qua tiêm mũi 2 bằng một loại vaccin khác, có thể là Pfizer.

Kiểu này thì trước đây theo khuyến cáo của WHO và Bộ Y tế chỉ cho phép áp dụng tiêm trộn vaccin AstraZeneca và Pfizer, chứ không được phép chích Moderna với loại vaccin khác. Bây giờ thiếu thuốc lại cho rằng có thể chích mũi 2 bằng Pfizer. Trước đó Bộ Y tế khuyến cáo chích mũi 1 là Moderna thì mũi 2 phải là Moderna, không được chích loại nào khác. Giờ thì bảo là được. Các ông kiểu nào nói cũng được tùy tình hình. Thế giới chưa ai trộn Moderna với thứ vaccin khác. Việt Nam lại định đem mấy người già ra làm chuột bạch thử nghiệm à? Nếu chết thì im còn nếu tốt thì ngạo nghễ chứ gì.

Theo WHO, vaccin Moderna được khuyến cáo ưu tiên tiêm cho những người trên 65 tuổi mắc các bệnh nền, gồm phổi mãn tính, tim, béo phì nặng, đái tháo đường, gan và nhiễm virus gây suy giảm miễn dịch ở người nhiễm HIV. Những người này được đánh giá tăng nguy cơ mắc virus Vũ Hán nặng. Nhưng cho đến nay, thực tế là không còn thuốc Moderna ở Việt Nam.

Theo Sở Y tế TP.HCM, Mũi 2 được tiêm cho những người đã được tiêm mũi 1 khi đủ thời gian theo từng loại vaccin. Cụ thể:

* Những người đã tiêm mũi 1 bằng vaccin AstraZeneca trong khoảng thời gian từ ngày 20/6 đến ngày 15/7 (8-12 tuần).

* Những người đã tiêm mũi 1 bằng vaccin Moderna trong khoảng thời gian từ ngày 1/8 đến ngày 15/8 (4 tuần).

*Những người đã tiêm mũi 1 bằng vaccin Pfizer trong khoảng thời gian từ ngày 11/8 đến ngày 25/8 (3 tuần).

*Những người đã tiêm mũi 1 bằng vaccin Vero Cell trong khoảng thời gian từ ngày 13/8 đến ngày 25/8 (3-4 tuần).

Bộ Y tế cũng đã đề nghị các tỉnh, thành tiếp tục đẩy nhanh tốc độ tiêm chủng, tổ chức tiêm tại nhiều cơ sở tiêm chủng cố định và lưu động. Đồng thời, khẩn trương rà soát các đối tượng đã tiêm mũi 1 và lập kế hoạch tiêm mũi 2 vaccin Covid-19 cho các đối tượng đã được tiêm mũi 1 đủ thời gian tại đơn vị mình để chủ động tổ chức tiêm chủng ngay khi tiếp nhận từng đợt vaccin Covid-19.

Nhưng xin hỏi thuốc Moderna hết sạch rồi thì lấy đâu mà tiêm với chích cho những người già đã chích mũi 1?

Rõ ràng là Bộ Y tế Việt Nam chẳng có một kế hoạch nào trong việc tiêm chủng vaccin. Chính phủ và nhân dân ai cũng biết để ngăn chận được dịch bệnh thì phải có vaccin, thế nhưng các quan chức lại bị động và lúng túng trong việc này. Hiện giờ thì vaccin Pfizer và Astra Zeneca và cả Sinopharm tương đối có đủ trong thời gian ngắn tới, tuy không có thể đầy đủ để phủ 70% dân số theo yêu cầu nhưng cũng có thể tạm thời cung ứng cho đến cuối năm. Nhưng Moderna thì thiếu trầm trọng.

Theo nguyên tắc khi chích mũi 1, người ta đã phải chuẩn bị đủ mũi 2, nếu không có được mũi 2, mũi 1 quá hạn định thì tiêm chủng sẽ trở thành vô ích. Thống kê dân số đã có sẵn, ghi rõ Việt Nam trong năm này có bao nhiêu người trên 65 tuổi. Người có tầm, có kế hoạch cụ thể sẽ định được cần có bao nhiêu liều vaccin để đáp ứng cho lứa tuổi này. Còn ở ta thì có bao nhiêu chích bấy nhiêu, mọi chuyện tính sau.

Vẫn biết vaccin ở ta phần lớn là đi xin chứ không chủ động được. Nhưng người có trách nhiệm phải tính để loại nào không xin được thì bỏ tiền ra mua để cung ứng kịp thời và đúng hạn chứ. Xin thì người ta cho gì lấy nấy, nhưng thứ gì thiếu thì tự mình tìm cách để mua cho có chứ không lẽ nằm đợi người ta mang tới à? Thật là khó hiểu.

Trong khi thế giới người ta chuẩn bị chích mũi thứ 3, ở ta đang trong tình trạng không có thuốc để chích mũi thứ 2. Lúng túng, việc gì cũng lúng túng. Chung quy cũng do thiếu quy hoạch, thiếu chiến lược, thiếu chuẩn bị và thiếu cả tầm nhìn. Trong kế hoạch chích mũi 1, thành phố được cấp 571.200 liều vaccin Moderna và ưu tiên cho người trên 65 tuổi, đó quyết định hợp lý. Tuy nhiên trong đợt chích này, người ta thấy nhiều người ở lứa tuổi 50 cũng được tiêm Moderna, có phải vì lý do đó mà người trên 65 tuổi bị thiếu thuốc chích mũi 2 chăng?

Theo kết quả nghiên cứu, nguy cơ nhiễm dịch sau khi tiêm chủng sẽ cao hơn ở những người sống ở các khu vực kém phát triển, và những người có bệnh nền hoặc người già yếu. Do đó, các nhà nghiên cứu nhấn mạnh cần phải nhắm vào các nhóm có nguy cơ cao, để từ đó đề xuất các chiến lược như chương trình tiêm liều tăng cường kịp thời và các biện pháp kiểm soát lây nhiễm.

Tờ Science Daily dẫn lời Trưởng nhóm nghiên cứu, Tiến sĩ Claire Steves từ Đại học King's College London: “Tiêm đầy đủ 2 mũi vaccin làm giảm đáng kể nguy cơ nhiễm virus và giảm phát triển các triệu chứng lâu dài nếu bạn mắc bệnh. Tuy nhiên, trong số những người già yếu và những người sống ở các khu vực kém phát triển, nguy cơ vẫn còn đáng kể và họ cần được ưu tiên gấp để tiêm vaccin liều thứ 2 và tiêm mũi tăng cường”. Nhưng người Việt chờ mãi mà không được mũi thứ 2 nên đành sống trong âu lo. Tiêm được mũi 1 mà không có mũi 2 thì xem như là chưa tiêm mũi nào.

 

Ông Phan Văn Mãi, tân chủ tịch thành phố vừa phát biểu thành phố đặt mục tiêu tới 15.9 sẽ kiểm soát được dịch nhưng không phải "tới đó là hết dịch bệnh" và sẽ sớm thành lập bộ phận xây dựng kế hoạch cụ thể để bổ sung các biện pháp từ đây đến 15.9 và sau đó, tham khảo ý kiến của cơ quan chức năng, các chuyên gia trong và ngoài nước.

Cũng có tin sau ngày 15.9 khi thành phố trở lại các hoạt động kinh tế thì chỉ có những người đã tiêm chủng đủ 2 liều vaccin mới được đi làm, có thể bao gồm cả việc tham gia các hoạt động xã hội khác. Không biết tin này có thật không nhưng nếu đúng như thế thì xem như trên tuổi 65 đã bị ra rìa rồi, đành tiếp tục nằm nhà chờ thôi.

Hôm trước cũng đã nghe ông Nguyễn Văn Nên, Bí thư thành phố bảo: “Không thể để TP cứ phải thực hiện Chỉ thị 16 mãi được. Nhưng, cũng không thể nới rộng, khi chúng ta chưa đủ điều kiện. Phải đủ điều kiện cần và đủ ở mức tương đối mới có thể nới rộng các giải pháp". Đọc phần đầu thì mừng và hy vọng, nhưng phần sau lại thấy ông đi kiểu hàng hai. Ông bảo không thể giãn cách mãi nhưng cũng không thể nới rộng vì chưa đủ điều kiện. Thôi thì cũng đành chờ như chờ vaccin vậy thôi.

Mới đây, Hội đồng Tư vấn Du lịch (TAB) đã đề nghị Chính phủ cấp miễn phí thẻ thông hành xanh để chứng nhận an toàn dịch bệnh. Đây là chìa khóa để mở cửa lại nền kinh tế.

Theo TAB, “Thẻ thông hành xanh Việt Nam” thay cho cách gọi “Hộ chiếu vaccin” sẽ được sử dụng cho cả đi lại trong và ngoài nước.

Loại thẻ này sẽ tích hợp 3 loại thông tin là: định danh cá nhân; hộ chiếu (nếu có) và thông tin phòng dịch gồm: Chứng nhận chích ngừa vaccin, chứng nhận xét nghiệm, chứng nhận phục hồi (âm tính) sau khi nhiễm.

Hiện nay, số người nhiễm ở Việt Nam vì virus Vũ Hán đã lên đến 501.649 ca, trong đó, riêng đợt dịch thứ 4 (từ ngày 27.4) đến nay là 497.391 ca. Như vậy tỉ lệ tử vong toàn quốc trên số ca nhiễm là 2,45%. Riêng thành phố là 4,4%. Con số này cao hơn Thái Lan (0,94%), Mã Lai (0,93%), Phi Luật Tân (1,71%), Campuchea (2,03%), và cả Ấn Độ (1,34%). Và đứng thứ 3 chỉ sau Trung Quốc và Indonesia.

Dù không còn quan tâm đến số ca nhiễm, nhưng báo cáo thống kê ngày hôm qua 3.9 cũng làm giật mình nhiều người. Hôm qua Việt Nam ghi nhận 14.922 ca mắc mới, tăng 1.708 ca so với ngày 2.9, trong đó, riêng Tp HCM ghi nhận số ca nhiễm kỷ lục tính từ đầu dịch đến nay với 8.499 ca.

Số người nhiễm bệnh và tử vong ở thành phố đã cho thấy y tế ở Việt Nam dù trải qua bùng phát dịch lần thứ tư vẫn không chuẩn bị gì cho trường hợp dịch bùng phát. Lý do dễ thấy nhất là nhà nước ta chủ quan với những thắng lợi bước đầu. Ngạo nghễ với những thành tích ban đầu nên không quan tâm đến việc chuẩn bị phòng dịch và đối phó với dịch bệnh.

Vì chủ quan nên ngay từ đầu chính quyền không đồng ý cho các bệnh viện tư nhân tham gia. Đến khi bùng nổ dịch, không chịu thấu nên chấp nhận và đề nghi sự tham dự của tư nhân. Nhưng sức của hệ thống bệnh viện tư có hạn, dịch bệnh kéo dài nhưng không được hỗ trợ của chính quyền, không cho phép thu phí, hệ thống này đuối sức, không kham nổi.

Bóc tách người F0, xét nghiệm lung tung tốn sức, tốn tiền mà không hiệu quả. Chăng dây, cách ly, giãn cách cũng không mang lại kết quả như mong đợi, càng giãn cách, phong toả, số người nhiễm, tử vong càng cao. Và cuối cùng phải chấp nhận sống chung với con virus. Nhưng điều kiện cơ bản khi sống chung được với nó mà khống chế số tử vong thì phải đủ liều vaccin. Đây lại là vấn nạn của nước ta. Vui mừng vì chích được mũi 1 nhưng âu lo vì không được chích mũi 2 và không biết chờ đến bao giờ.

Thời buổi chống dịch mà rất nhiều quan chức và cả rất nhiều ban ngành mang tư duy, phong cách, ngôn từ của thời chiến tranh. Con virus hoàn toàn khác với địch quân. Chống dịch không có chiến trường vì nó có mặt khắp nơi và vô hình, vô ảnh.

Cho nên rất buồn cười khi nghe PGS.TS, nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam chủ trương "lấy âm nhạc làm vũ khí chống dịch". Hướng tới chào mừng Ngày Âm nhạc Việt Nam năm nay, với truyền thống Âm nhạc đồng hành cùng dân tộc, Hội nhạc sĩ Việt Nam tổ chức series Chương trình với tiêu đề: “Tiếng hát át Covid”. He he… con virus không sợ âm nhạc đâu mà ông đòi át tiếng của nó. Nó bay trong không khí thì ông át nó bằng cách nào ông Đỗ Hồng Quân, chủ tịch Hội Nhạc sĩ?

Thời chiến, tiếng hát át tiếng bom là để lên dây cót cho chiến sĩ quên đi những chết chóc, hy sinh để cầm súng xông lên. Nó cỗ vũ tinh thần chiến đấu. Còn bây giờ người bệnh thì thở không ra hơi, người chết chỉ còn nắm tro, người sống thì đang lo méo mặt vì sợ dính bệnh, vì lo đói đến nơi, hồn phách đâu, thời gian đâu mà nằm thưởng thức nhạc của các ông cổ vũ với động viên. Làm chuyện tào lao chỉ tốn tiền thuế của dân thôi. Các cuộc thi được phát động mấy lâu nay thấy đã nản rồi giờ còn bày thêm "Tiếng hát át Covid" nghe buồn cười bỏ mẹ, cười mà chảy nước mắt vì ngân sách quốc gia phải nuôi những hội đoàn, những "tinh hoa" chỉ làm chuyện ruồi bu.

Đã tự nhủ lòng là không xem các clip thực trạng đau buồn đang diễn ra ở thành phố này bởi muốn cho mình có năng lượng tích cực để tiếp tục tồn tại. Nhưng rồi cũng tìm xem hoặc vô tình xem những cảnh quấn tử thi vào bao liệm xác mang thiêu của nhóm Mai táng 0 đồng, hình ảnh ấy ám ảnh mãi.

Hôm qua xem một clip một cậu bé khoảng 10 tuổi đi xe đạp ra đường, công an hỏi đi đâu, biết là cấm ra đường không? Cậu bé trả lời là mang đồ ăn cho bà ngoại. Lại hỏi mẹ đâu không mang mà bắt con đi? Cậu bé mếu máo, rơm rớm nước mắt: Mẹ vừa chết rồi. Chú công an cũng một chút sững sờ và tôi bỗng nhiên nằm khóc. Thương quá! Trong cơn đại dịch này có biết bao đứa trẻ phải mất mẹ, mất cha như thế? Biết bao gia đình phải chia lìa như thế. Biết bao con người phải chết oan ức.

Nói oan ức vì đáng lẽ ra họ không phải chết, đáng lẽ ra sẽ không có những đứa bé mồ côi. Đáng lẽ ra sẽ không có cảnh cả gia đình tám người chết hết cả tám, căn nhà trống người với 8 hũ cốt xếp hàng. Họ chết oan vì hệ thống y tế quá tệ, họ chết vì thiếu máy thở, thiếu thuốc, thiếu được chăm sóc kịp thời. Họ chết oan vì không được chích vaccin đúng lúc khi mới bùng phát dịch. Họ chết oan vì dính bệnh lúc bị tập trung lây nhiễm chéo. Những oan hồn của họ vẫn còn lang thang, luẩn quẩn đâu đây. Và nước mắt vẫn lặng lẽ rơi từ trong những căn nhà trong xóm nhỏ cho đến những căn biệt thự xa hoa.

Con virus chẳng phân biệt ai, chẳng từ một ai nếu không biết giữ cũng như không được chữa trị tận tình. Nặng như hai cha con người Trung Quốc hay anh chàng người Anh khi mới chớm dịch, các bác sĩ Việt Nam cứu sống vì lúc đó chẳng mấy người nhiễm bệnh, máy móc, thiết bị tập trung dồn vào cứu chữa. Còn bây giờ thiết bị thiếu, nhân lực thiếu, giường nằm cũng chẳng còn nên cứ trở nặng là chết. Đến độ lứa tuổi 20, 30, 40 cũng liên tục tử vong chứ đừng nói đến người già trên tuổi 65.

Từ cuối tháng tư, Sài Gòn nhuốm bệnh, Sài Gòn đau thương và bây giờ Sài Gòn đã thấm mệt trong những thời gian cuối cùng. Sài Gòn đang hấp hối. Ai hát được những nỗi đau này không. Ai vẽ hết những tang thương này không. Ai viết được những nỗi buồn và oan trái của những cái chết oan ức. Hay chỉ là những lời cổ vũ quyết tâm thắng giặc. Hay những lời ca tụng một chiều. Hay chỉ viết về ánh sáng mà bỏ quên bóng tối. Bóng tối của bi thương, tù hãm với tang tóc của một Sài Gòn đầy nước mắt.

Sài Gòn lockdown ngày thứ năm mươi tám

ĐỖ DUY NGỌC 04.09.2021