Các xe tăng M-60 của Thổ Nhĩ Kỳ tiến vào thành phố Tukhar (Manbij, miền bắc Syria) ngày 14/10/2019. |
Cùng bạn đọc thân thương,
Chân thành cảm ơn các bạn vẫn tiếp tục theo dõi trong
thời gian Thụy My nghỉ phép. Nhiều sự kiện đã trôi qua…Thụy My sẽ cố gắng chắt
lọc trên blog trong thời gian tới.
Quý mến
Thổ Nhĩ Kỳ tấn công vào lực lượng Kurdistan ở miền
bắc Syria, hưu chiến thương mại Mỹ-Trung, báo chí Pháp bị hớ trong vụ
Dupont de Ligonnès, đó là các hồ sơ chính của báo chí Paris hôm nay
14/10/2019.
Cộng đồng quốc tế bất lực
Trong bài xã luận mang tựa đề « Bất lực », Libération ghi
nhận : Pháp đe dọa ngưng giao vũ khí, Donald Trump bóp nghẹt kinh tế Thổ
Nhĩ Kỳ, bà Angela Merkel kêu gọi ngưng chiến…nhưng ông Recep Tayyip
Erdogan lại quyết tâm hơn bao giờ hết.
Tại sao ông ta phải sợ,
khi Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc đã chứng tỏ sự bất lực - không thể
thông qua nghị quyết mà chỉ là một bản tuyên bố ? Và sau khi khuyến cáo
Erdogan ngưng các hoạt động quân sự, bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ lại
loan báo rút đi 1.000 quân…
Hiện nay, việc cộng đồng quốc tế trả
đũa Ankara chưa mang lại hậu quả nào, trong khi những gì người Kurdistan
phải gánh chịu lại rất rõ. Hôm Chủ nhật 13/10, một đoàn xe chở phụ nữ,
trẻ em chạy loạn, được dân quân Kurdistan bảo vệ đã bị không quân Thổ
Nhĩ Kỳ oanh kích. Các quản ngục trại Ain Issa cách Raqqa 50 km đã bỏ
chạy, để lại những tù nhân trong đó có cả thân nhân thánh chiến, những
đơn vị IS (tổ chức Nhà nước Hồi giáo, Daech) đang ẩn mình.
Sự
bất lực về chính trị và ngoại giao trước cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ
tại Syria đã phải trả giá đắt. Do không ngăn cản được, cộng đồng quốc tế
đành phải làm mọi cách để tránh một thảm họa nhân đạo ; và ngoài sự
khủng khiếp của chiến tranh, đó còn là một nỗi nhục.
Ông Erdogan gặp tổng thư ký NATO Stoltenberg (T) tại Istanbul ngày 11/10/2019. |
« Kẻ thù » ngay trong lòng NATO
Tương tự, Le Figaro trong bài xã luận « Kẻ thù bên trong »
cũng nhận xét, ông Erdogan chẳng đếm xỉa đến lời cảnh báo của bà
Merkel, cũng như việc Pháp-Đức cấm vận vũ khí, hay trừng phạt kinh tế
của Mỹ.
Trước chuyến thăm Nhà Trắng vào tháng 11, Erdogan cho
rằng trong ba tuần lễ có thể lập ra được một vùng đệm 120 km x 35 km, để
chuyển phân nửa trong số 3,6 triệu người tị nạn Syria đến. Theo tờ báo,
với một đồng minh như Thổ Nhĩ Kỳ, NATO chẳng cần có kẻ thù, mà chính
Ankara đang được Liên minh Bắc Đại Tây Dương « nuôi ong tay áo ».
Trên
130.000 thường dân phải di tản (dự báo của Liên Hiệp Quốc sẽ lên đến
400.000), 800 thân nhân của quân thánh chiến - thế hệ tấn công tự sát
tương lai đã đào thoát. Le Figaro đặt câu hỏi, sau món quà này, liệu vị « hoàng đế » Thổ Nhĩ Kỳ có đáng được NATO hỗ trợ ?
Thổ Nhĩ Kỳ và NATO : Chưa ly dị nhưng đã ly thân
Le Monde dẫn lời một nhà ngoại giao giấu tên : «
Trước hết, ông Erdogan đã cho phép IS di chuyển và tuyển mộ quân thánh
chiến trên lãnh thổ của mình, rồi lại mua hỏa tiễn S-400 của Nga, nay
lại tấn công vào người Kurdistan. Tư cách thành viên NATO của Thổ Nhĩ Kỳ
phải được xét lại ».
Tướng Pháp Michel Yakovleff trong một hội thảo ở Paris cũng phát biểu tương tự : « Những diễn biến cho thấy Thổ Nhĩ Kỳ là mối đe dọa có thực cho NATO, một sự xói mòn ngay từ bên trong ».
Tuy nhiên, từ Washington đến Paris, Berlin hay Bruxelles đều tỏ ra thận
trọng, vì phải cân nhắc đến vai trò chiến lược của Ankara.
Cơ cấu
quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đang rối loạn sau vụ đảo chính hụt năm 2016, khiến
sườn phía nam của NATO bị đe dọa. Một nguồn tin cho biết : « Mấy
chục tướng lãnh bị trói tay, 500-600 sĩ quan cao cấp xin tị nạn ở nước
ngoài, các sĩ quan mới bảo thủ hơn, thân Nga hơn và không thích NATO ».
Nhưng
đối với Hoa Kỳ và châu Âu, Thổ Nhĩ Kỳ vẫn là một đồng minh không thể
thiếu. Một quân đội với 700.000 binh sĩ, vị trí chiến lược của đất nước,
các căn cứ không quân trong đó có một căn cứ cho hỏa tiễn mang đầu đạn
nguyên tử, sự hiện diện của 900 thành viên người Thổ Nhĩ Kỳ trong cơ cấu
của NATO, sự tham gia các chiến dịch quân sự ở Afghanistan, Kosovo…Hơn
nữa đến năm 2021 Ankara sẽ chỉ huy lực lượng can thiệp nhanh của NATO.
Chuyên gia Dick Zandee của Viện Quan hệ Quốc tế Hà Lan Clingendael nhận xét : « Chưa thể ly dị ngay, nhưng Thổ Nhĩ Kỳ và NATO nay đang ly thân ».
Người dân chạy trốn khỏi khu vực do lực lượng Kurdistan kiểm soát khi quân Thổ Nhĩ Kỳ tấn công ngày 11/10/2019.Delil SOULEIMAN / AFP
Trump bỏ rơi người Kurdistan : Ai còn có thể tin vào Mỹ ?
Bài phân tích trên Les Echos của tác giả Dominique Moïsi nhận định « Trump bỏ rơi người Kurdistan : Tệ hơn tội ác, đó là sai lầm ».
Ông Donald Trump theo chân những người tiền nhiệm Barack Obama và
Georges W.Bush, hậu quả là làm yếu đi các đồng minh của Mỹ và tăng cường
sức mạnh cho các nước thù địch. Rõ ràng kết quả duy nhất khi Thổ Nhĩ Kỳ
mở ra mặt trận mới là sự hỗn loạn, và cũng như năm 2013 sau cuộc chiến
Irak, nước thủ lợi nhiều nhất là Iran.
Nhưng lần này, không chỉ
đồng minh Kurdistan ở Syria bị phản bội, mà cả khái niệm liên minh. Sau
khi người Kurdistan bị bỏ mặc, làm thế nào các đồng minh của Mỹ từ châu
Âu, châu Á cho đến Trung Đông lại không cảm nhận một sự bất ổn sâu sắc ?
Ngay cả tại Israel, vốn luôn nhấn mạnh mối quan hệ thân thiết giữa hai
nhà lãnh đạo Trump và Netanyahu, việc bỏ rơi người Kurdistan một cách
thô bạo đã gây bất mãn. Người Israel tự hỏi, liệu mình có sẽ trở thành
nạn nhân sắp tới của Washington hay không ? Nay người ta chỉ có thể
trông cậy vào chính mình mà thôi.
Sợi dây mà ông Donald Trump vừa
giật đứt khó thể kết nối lại. Sự tin cậy được hình thành một cách chậm
chạp nhưng lại mất đi rất dễ dàng và đôi khi là vĩnh viễn. Hàng ngàn
chiến binh Kurdistan đã hy sinh mạng sống để lãnh địa tổ chức Nhà Nước
Hồi Giáo thu hẹp lại như miếng da lừa và biến mất. Thế nhưng một cựu
quan chức Mỹ lại biện minh « Đó chỉ là một liên minh chiến thuật không lâu bền ».
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan nói chuyện với báo chí tại Istanbul ngày 13/10/2019. |
Thời kỳ của luật rừng
Theo
tác giả Moïsi, tuy khái niệm đạo lý thường ít có trọng lượng trước
chính sách thực dụng, nhưng không thể quá đáng ; nhất là khi sự tai ác
lại đi kèm với bất tài, thiếu quyết đoán và sự thiếu vắng tầm nhìn chiến
lược. Ông Trump tuần rồi đã đặt câu hỏi : « Người Kurdistan có chiến đấu bên cạnh chúng ta tại Normandie hồi năm 1944 ? ».
Thực
tế, khi bật đèn xanh cho ông Erdogan, ông Donald Trump không quan tâm
đó có phải là điều tốt cho Trung Đông, thậm chí cho Hoa Kỳ hay không, mà
chỉ nhắm đến việc tái đắc cử, trong lúc đang gặp khó khăn vì phe Dân
Chủ tiến hành thủ tục truất phế.
Người Kurdistan là nạn nhân của ý
định tại vị của hai tổng thống Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ. Sự leo thang bạo lực ở
Syria là minh họa hoàn hảo cho tình trạng trật tự thế giới hậu chiến bị
phá vỡ. Một nước Mỹ gây rối loạn, những nhà lãnh đạo không tôn trọng
truyền thống ngoại giao, thường dân trở thành con tin cho những tính
toán sai lầm và tham vọng, một tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo có thể tái sinh
từ đống tro tàn, và một châu Âu bị bắt bí.
Ông Erdogan đã đe dọa : « Đừng có nói với tôi từ ‘xâm lược’, nếu không tôi sẽ gởi sang châu Âu 3,6 triệu người Syria đang tị nạn ở Thổ Nhĩ Kỳ ». Một vụ săng-ta đáng xấu hổ, nhắc nhở rằng chúng ta đang ở vào thời kỳ mà kẻ mạnh làm ra luật lệ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc gặp phó thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc tại Washington ngày 11/10/2019. |
Thương chiến Mỹ-Trung : Tập Cận Bình chịu thiệt nhưng chưa vội nhượng bộ
Về kinh tế, Les Echos, Le Monde và Le Figaro
đều đề cập đến cuộc chiến tranh thương mại Mỹ-Trung. Các báo cho rằng
cuộc hưu chiến hiện nay vẫn chưa thể chấm dứt được những quan ngại.
Le Figaro
nhận xét, tuy tổng thống Donald Trump nhắc đi nhắc lại rằng sẽ không
chấp nhận một thỏa thuận nửa vời, nhưng từ thứ Sáu tuần trước, ông lại
biện minh cho giải pháp tạm thời này mà ông đặt tên là « giai đoạn 1 »,
vốn là điều mà Trung Quốc vẫn mong muốn.
Tuy vậy Washington vẫn có
được một số lợi ích, chủ yếu là mối đe dọa đánh thuế lên 360 tỉ đô la
hàng Trung Quốc vẫn còn treo lơ lửng. Một áp lực lớn đối với Bắc Kinh,
hiện đang thiệt thòi vì cuộc chiến thương mại nhiều hơn Washington, và
cần có « giai đoạn 2 » để dỡ bỏ trừng phạt khiến xuất khẩu của Trung
Quốc phải khốn đốn.
Một lợi ích khác là nhượng bộ duy nhất của
Donald Trump vẫn còn « ảo » : tạm chưa áp dụng trừng phạt bổ sung từ 25%
lên 30% lên 250 tỉ đô la hàng Trung Quốc. Ngoài ra, vấn đề nhạy cảm là
việc Hoa Vi bị cấm mua công nghệ Mỹ cũng không nằm trong chương trình
đàm phán. Về đối nội, Nhà Trắng cũng ghi điểm với việc Trung Quốc hứa
mua 40 đến 50 tỉ đô la nông sản Mỹ, rất cần thiết cho cử tri vùng trung
tây.
Bất lợi là ở chỗ thiếu vắng các văn bản cụ thể hóa, mà các
vấn đề thường nảy sinh ở những chi tiết. Những người chỉ trích cho rằng
những điểm chính trong « giai đoạn 1 » thật ra đã đạt được cách đây hơn
một năm, còn lời hứa không lũng đoạn tiền tệ của Bắc Kinh thì không có
gì mới. Hơn nữa, « giai đoạn 1 » vẫn không làm rõ về chuỗi cung ứng,
đang làm đầu tư sút giảm từ nhiều tháng qua.
Một vấn đề nữa : làm
thế nào chuyển sang « giai đoạn 2 », vẫn được cho là sẽ gồm cả nhượng bộ
lớn của Bắc Kinh về chuyển giao công nghệ và trợ giá cho những ngành
chiến lược – mục tiêu chính của đại diện thương mại Bob Lighthizer. Tập
Cận Bình có thể tính toán, chờ xem Donald Trump có tái đắc cử không
trước khi nhượng bộ, và như vậy ông Tập không vội vã so với ông Trump để
chuyển sang giai đoạn kế tiếp.
Nhiều cửa hàng trong một trung tâm thương mại ở Admiralty đóng cửa, 05/10/2019. |
Kinh tế Hồng Kông sa sút, người giàu tìm cách ra đi
Còn tại Hồng Kông, « Hoạt động kinh tế bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng chính trị », theo Le Monde. Tương tự với Les Echos : « Căng thẳng tăng lên khiến kinh tế sa sút ».
Có
200 nhà hàng tại Hồng Kông đã phải đóng cửa, doanh số bán lẻ hàng xa xỉ
sụt mất 50%. Hồng Kông đang đối mặt với nạn suy thoái đầu tiên kể từ
cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, với GDP giảm 0,4% trong quý 2 và sẽ
còn tệ hơn trong quý 3.
Những người giàu nhất đang tính đến việc
ra nước ngoài định cư. Các nước được nhắm đến nhiều nhất là các quốc
gia nói tiếng Anh có cộng đồng người Hoa đông đảo như Úc, Hoa Kỳ, Canada
; nhưng những người mới về hưu và các cặp vợ chồng trẻ thích chọn châu
Âu. Gần đây một số nước châu Á cũng được quan tâm như Đài Loan,
Malaysia, Thái Lan. Một công ty tư vấn định cư cho biết mỗi tháng nhận
được khoảng 1.000 yêu cầu, tăng gấp ba so với đầu năm, và doanh số tăng
lên gấp bốn lần.
Dupont de Ligonnès (trên, trái) đã sát hại vợ và bốn người con năm 2011. |
Bài học cho làng báo Pháp từ vụ bắt lầm một nghi can
Về
nước Pháp, các báo đều đề cập đến vụ bắt nhầm một người bị cho là
Dupont de Ligonnès, nghi can đã sát hại vợ và bốn đứa con hồi năm 2011
tại Nantes. Đây là một trong những nghi án lớn nhất trong những năm gần
đây, đã có đến 800 lần các nhà điều tra phải mừng hụt.
Lần này
các báo Paris và nhất là hãng tin AFP đều vội vã đưa tin Dupont de
Ligonnès đã bị bắt tại Glasgow khi vừa xuống máy bay. Theo cảnh sát
Scotland, dấu vân tay đúng là của nghi can, nhưng phía Scotland chỉ dựa
vào 5 điểm giống nhau còn Pháp đòi hỏi đến 12. Xét nghiệm ADN rốt cuộc
cho thấy người bị bắt chỉ là một người hưu trí bình thường.
Một nhà báo Le Monde
cho biết đã kiểm tra đến hai nguồn tin, thêm vào đó là bản tin AFP nên
mới cho đăng, hơn nữa tin này lại được đưa ra vào 21 giờ tối thứ Sáu
cuối tuần. Bài học rút ra cho làng báo là phải thận trọng gấp đôi trước
những vụ án ly kỳ kiểu này.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire
Remarque : Seul un membre de ce blog est autorisé à enregistrer un commentaire.