 |
| Công an Trung Quốc đánh đập phụ nữ Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương, tháng 7/2009. Ảnh Guang Niu/Getty Images |
La Croix hôm nay 10/08/2018mô tả « Tân Cương dưới sự giám sát của Big Brother Trung Quốc ». Vùng đất Hồi giáo ở miền tây bắc đang phải chịu đựng một « bộ máy an ninh tổng lực » duy nhất trên thế giới, khoảng mấy chục ngàn người Duy Ngô Nhĩ đã bị tống vào các trại cải tạo.
100.000 đồn công an và công nghệ cao để theo dõi người dân
Đối
với 10 triệu người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương, cuộc sống ngày càng giống
với thế giới được nhà văn George Orwell hình dung ra trong tác phẩm nổi
tiếng « 1984 ». Từ hai năm qua, Tân Cương bị đàn áp không thương tiếc. Theo ông Marc Julienne, Quỹ Nghiên cứu Chiến lược (FRS), thì đây là « bộ máy an ninh tổng lực chưa từng có trên thế giới và trong lịch sử » ; với các phương tiện tài chính, nhân lực và công nghệ khổng lồ.
Từ
sau các vụ nổi dậy năm 2009 làm hàng trăm người chết, chính quyền trung
ương Trung Quốc đã đẩy nhanh chương trình an ninh đại quy mô tại Tân
Cương. Ngân sách dành cho an ninh được tăng gấp mười, và theo thống kê,
đã đạt đến 10 tỉ đô la vào năm ngoái. Con số này trùng hợp với thời điểm
ông Trần Toàn Quốc (Chen Quanguo) được điều về làm bí thư đảng ủy Khu
tự trị Tân Cương. Từ quân đội chuyển sang chính trị, Trần Toàn Quốc đã
có 5 năm kinh nghiệm đàn áp Tây Tạng, và dưới mắt Bắc Kinh, đây là quan
chức lý tưởng để « ổn định » vùng đất bị cho là chủ trương ly khai.
Trên
100.000 đồn công an mới được thiết lập tại các thành phố lớn, ở ngoại ô
và nông thôn. Ngoài việc giám sát trực tiếp bằng con người, công nghệ
cao còn được vận dụng : camera ở các nơi công cộng, thiết bị bay không
người điều khiển (drone), internet, điện thoại di động…Các bảng số xe
đều được ghi vào ống kính, dữ liệu smartphone bị thu thập, tin nhắn bị
đọc lén, khuôn mặt bị nhận diện bằng công nghệ…Đối với Trung Quốc, Tân
Cương là một phòng thí nghiệm khổng lồ về giám sát điện tử, để áp dụng
vào các miền khác của đất nước, thậm chí xuất khẩu.
 |
| Công an Trung Quốc tuần tra tại Tân Cương. Ảnh tư liệu chụp ngày 26/06/2017. |
Nửa triệu người Duy Ngô Nhĩ bị tống vào trại cải tạo
Sự
giám sát chặt chẽ này giúp bóp nghẹt mọi ý định phản kháng, nhưng không
chỉ dừng ở đó, từ cuối năm 2017, Bắc Kinh mở ra khoảng mấy chục trung
tâm cải tạo. Chuyên gia Marc Julienne cho biết : « Chắc chắn là hàng
trăm ngàn người Duy Ngô Nhĩ đã bị tống vào trại cải tạo để nhồi sọ về
chủ nghĩa xã hội và tư tưởng Tập Cận Bình, cũng như chống lại cực đoan
tôn giáo ».
Người ta đếm được khoảng 70 trại cải tạo ở Tân
Cương, chưa kể những trại khác đang được xây dựng. Một báo cáo của Quốc hội Mỹ nêu ra con số 500.000 người Duy Ngô Nhĩ bị giam cầm, đánh giá Tân
Cương là « trung tâm giam giữ hàng loạt người thiểu số lớn nhất thế giới hiện nay ».
Một
số phải đi cải tạo nhiều tuần lễ, số khác trải qua nhiều tháng trong
những điều kiện vô nhân đạo, ăn uống chỉ đủ cầm hơi. Không hề thông qua
xét xử, các cán bộ đảng, công an và quân đội có toàn quyền trấn áp, đe
dọa trả thù gia đình nếu tù nhân không chấp hành. Tương tự đối với các
sinh viên hay doanh nhân Duy Ngô Nhĩ từng sống ở nước ngoài. Họ phải « thú nhận » tất cả, sau khi « cải tạo tốt » thì đảng sẽ khoan hồng.
Cũng giống như đối với « bọn phản cách mạng, xét lại » trong thời kỳ Cách mạng văn hóa (1966-1976), những ai bị cáo buộc « khủng bố, cực đoan tôn giáo, ly khai », sẽ bị cho vào địa ngục này để tẩy não. Ông Marc Julienne nhận xét : «
Việc Bắc Kinh im lặng về thực tế này cho thấy tính chất bất hợp hiến và
bất hợp pháp so với luật quốc tế của hệ thống trại cải tạo Trung Quốc
».
 |
| Bên trong cửa hàng Ikea đầu tiên ở Ấn Độ, 09/08/2018. |
Ikea chiều theo thị hiếu người tiêu dùng Ấn Độ
Cũng liên quan đến châu Á nhưng trên lãnh vực kinh tế, Le Monde nói về việc « Ikea lao vào chinh phục Ấn Độ ». Tập đoàn Thụy Điển đã mở cửa hàng đầu tiên ở Hyderabad, với nỗ lực thích ứng theo xu hướng tiêu dùng địa phương.
Đã
hiện diện tại 49 nước, tập đoàn đa quốc gia chuẩn bị kỹ càng khi thâm
nhập thị trường được đánh giá khoảng 30 tỉ euro. Trong gần năm năm, các
nhà tạo mẫu đã đến thăm khoảng 1.000 gia đình để hiểu được người Ấn ăn
uống, ngủ nghỉ, nấu nướng như thế nào. Họ phát hiện người dân Ấn Độ trải
qua nhiều thời giờ trong phòng ngủ, và những chiếc tủ lạnh đôi khi được
bán với ống khóa kèm theo để người giúp việc không mở được.
Các
công ty nước ngoài muốn thành công đều phải chiều theo nhu cầu địa
phương. McDonald bán bánh burger chay, Renault đã tăng cường độ kèn xe,
còn Ikea sản xuất các canapé bằng vật liệu giả da để không đụng chạm đến
bò thiêng của người Ấn, nệm thì được làm bằng xơ dừa cho cứng hơn, như
thói quen ở nước này. Tuy nhiên nguyên tắc để cho người mua tự lắp ráp
như ở phương Tây không thể áp dụng được tại Ấn Độ, vì công việc tay chân
là dành cho kẻ ăn người ở. Thế nên Ikea phải đào tạo một đội ngũ giao
hàng kiêm thêm lắp ráp.
Vấn đề còn lại là giá cả. Dù tập đoàn
chuyên về đồ dùng gia đình loan báo có 1.000 sản phẩm có giá dưới 200
rupi (2,5 euro), đa số sản phẩm vẫn tương đối xa tầm tay giới trung lưu.
Đó là do luật pháp buộc Ikea phải sử dụng 30% nguyên liệu của Ấn Độ,
trong khi chi phí logistic rất cao vì qua nhiều trung gian.
 |
| Tỉ giá đồng rúp và đô la tại Matxcơva, 10/08/2018. |
Nga lao đao vì bị Mỹ trừng phạt
Về quan hệ Nga-Mỹ, Le Figaro
nhận xét việc tổng thống Donald Trump lại trừng phạt Matxcơva thật ra
chỉ là áp dụng một đạo luật năm 1991 về vũ khí hóa học. Rốt cuộc Luân
Đôn đã vui mừng tìm lại được đồng minh cũ, sau vụ Skripal, còn ông Trump
thì tạo được uy tín nơi cử tri trong bối cảnh nghi án Nga can thiệp bầu
cử Mỹ vẫn đang là mối đe dọa.
Les Echos cho biết cụ thể
sau khi Mỹ quyết định trừng phạt Nga, chỉ số chứng khoán RTS đã mất ngay
3% giá trị, cổ phiếu tập đoàn hàng không Aeroflot sụt mất 10%, và phải
66 đồng rúp mới đổi được 1 đô la, mức thấp nhất kể từ 2016. Thiệt hại
đối với các mặt hàng công nghệ xuất khẩu, nhất là thiết bị điện tử, có
thể lên đến hàng trăm triệu đô la.
Theo ngân hàng Nga Alfa, việc
Mỹ trừng phạt có thể làm giảm nhiệt tình và lòng tin nơi các nhà đầu tư.
Tuy nhiên biện pháp dự kiến cấm mua lại nợ của Nga mới là nguy hiểm
nhất.
 |
| Hành khách từ Ả Rập Xê Út đến sân bay Toronto, Canada ngày 10/08/2018. |
Trừng phạt đang là mốt
Nhìn chung, tác giả Yves Bourdillon nhận xét « Việc trừng phạt đang là mốt »
trong mùa hè này. Loan báo trừng phạt Matxcơva của Washington hôm thứ
Năm 9/8 diễn ra sau quyết định trừng phạt Teheran hôm thứ Ba 7/8, Ryad
chống lại Ottawa hôm thứ Hai 6/8, và Washington trước Ankara cách đây
tám ngày, chưa kể việc đối thủ trả đũa lại.
Tịch thu tài sản, cấm
vận thương mại hoặc tài chính…được sử dụng để trả đũa nạn đàn áp, vi
phạm luật quốc tế hoặc buộc một Nhà nước phải thay đổi chính sách. Trừng
phạt đã trở thành loại vũ khí thường xuyên bên cạnh những động thái
ngoại giao hay quân sự. Trang web Sanctions Risk Countries ghi nhận có
45 nước bị Hoa Kỳ hay Liên Hiệp Châu Âu trừng phạt, trong đó có « cựu
chiến binh » Cuba bị cấm vận từ năm 1960 đến nay.
Việc cấm vận
thường để bảo vệ các vấn đề mang tính nguyên tắc của các quốc gia dân
chủ như nhân quyền, chống phát triển vũ khí nguyên tử, gây bất ổn trong
khu vực…Canada là nước phương Tây đầu tiên bị một quốc gia mới nổi là Ả
Rập Xê Út trừng phạt. Còn Trung Quốc thì không trừng phạt mà bức hiếp,
hăm dọa.
 |
| Tấm ảnh hai vợ chồng ông Assad ở bệnh viện, do hãng tin Syria phổ biến ngày 08/08/2018. |
Syria : Chiêu đánh bóng hình ảnh của Assad
Nhìn sang Syria, Libération cho rằng « Hai vợ chồng Al Assad ở bệnh viện là một cách chiến đấu ». Thông báo chính thức chiều thứ Tư 8/8 về việc bà Asma, vợ nhà độc tài Syria « bắt đầu chữa ung thư vú » đã gây ngạc nhiên. Những người trung thành với chế độ xúc động, phe phản kháng cho rằng « trời phạt »,
nhưng sự minh bạch bất thường này nhanh chóng tạo ra những dấu hỏi. Tấm
ảnh đăng trên mạng xã hội rốt cuộc nhằm mục đích quảng bá cho chế độ.
Trong
ảnh, ông Bachar và bà vợ ăn mặc áo thun quần jean đơn giản, đang âu yếm
nhìn nhau trong một căn phòng bệnh viện, cổ tay bà Asma gắn dây truyền
dịch. Thông điệp trên Twitter của Asma Al Assad viết : « Tôi cũng
giống như nhân dân đã cho thế giới bài học về kháng chiến và sức mạnh
đối phó với những khó khăn. Quyết tâm của tôi học được từ nhân dân trong
những năm qua ».
Libération nhắc nhở, hình tượng một
cặp vợ chồng nguyên thủ tân tiến trước khi xảy ra cuộc nội chiến năm
2011 nay đã quay lại. Việc dàn dựng căn bệnh của đệ nhất phu nhân nhằm
thu hút cảm tình của người dân, tô điểm lại hình ảnh. Được các công ty
truyền thông Anh - nơi bà Asma sinh trưởng - quảng bá, « đóa hồng Damas »
từng chinh phục công chúng phương Tây, nhưng nay liệu bà có thể giúp
đánh bóng được hình ảnh của người chồng tay đã vấy rất nhiều máu ?
Tựa chính báo Pháp
Les Echos đưa tựa trang nhất « Nga rúng động vì đòn trừng phạt của Mỹ » : việc
Washington trừng phạt kinh tế do vụ đầu độc cựu điệp viên Serguei
Skripal khiến đồng rúp rơi xuống mức thấp nhất từ hai năm qua.
Le Monde nhấn mạnh « Anh ra khỏi EU mà không có thỏa thuận : Nỗi lo to lớn ».
Đến thời điểm chính thức ra khỏi Liên Hiệp Châu Âu là ngày 30/03/2019
nếu không đạt được thỏa thuận nào, hậu quả sẽ khôn lường. Các phi cơ Anh
về lý thuyết không thể bay đến các nước châu Âu và ngược lại. Dược phẩm
sản xuất từ bên kia bờ biển Manche sẽ không được công nhận. Khoảng
16.000 xe tải đi qua đường hầm mỗi ngày đều phải bị kiểm soát, và cứ lâu
thêm một phút thì sẽ dẫn đến kẹt xe 16 kilomet. Tuy vậy có đến phân nửa
số doanh nghiệp Anh không có kế hoạch đối phó với viễn cảnh đen tối
trên đây.
La Croix nhìn sang châu Phi, chạy tựa « Cộng hòa Dân chủ Congo chờ đợi thay đổi ». Quyết định của tổng thống Kabila không ra tái ứng cử khiến người dân nước này thở phào nhẹ nhõm.
Liên quan đến thời sự nước Pháp, Le Figaro quan tâm đến « Làn sóng thị trưởng từ chức chưa từng thấy tại Pháp ». Đối
mặt với những quy định hành chính và sức ép tài chính ngày càng nặng nề
hơn, đã có đến 1.021 thị trưởng không muốn hoàn tất nhiệm kỳ của mình
kể từ năm 2014. Hiện tượng này càng tăng nhanh dưới thời tổng thống
Emmanuel Macron, đặc biệt tại vùng nông thôn. Libération nói về
thụ tinh nhân tạo : bốn mươi năm sau khi em bé thụ tinh trong ống nghiệm
đầu tiên ra đời, thủ thuật này đã trở nên phổ biến tại Pháp.
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire
Remarque : Seul un membre de ce blog est autorisé à enregistrer un commentaire.