vendredi 31 octobre 2025

Lê Huyền Ái Mỹ - Văn hóa đối nhân tối thiểu

 

Nhớ, đêm trước phiên đại hội trù bị Hội Liên hiệp Phụ nữ TPHCM năm ấy, bão ập về Nghệ An, Hà Tĩnh. Chúng tôi đề xuất sáng mai phát động quyên góp, được nhiêu cũng tốt, miễn là chút tình sẻ chia cùng đồng bào. Và đó là việc đầu tiên của phiên trù bị, ai nấy đồng lòng.

Trung thu năm ngoái, tôi về Thượng Trạch - Quảng Bình phát quà cho trẻ em vùng biên. Cũng là thời điểm xảy ra thảm kịch làng Nủ. Ai nấy phân vân. Nhưng những đứa trẻ Vân Kiều, Ma Coong, Bru… chúng tập văn nghệ cả tháng rồi, chỉ chờ đêm nay được lên sân khấu hát, múa, những bà mẹ thì địu con đến từ chiều để chờ nhận quà. Nên đêm hội trăng rằm biên giới vẫn diễn ra trong cái “đi nhẹ, nói khẽ” của người lớn.

Vừa rồi, Đại hội Đảng bộ TPHCM không nhận hoa, quà tặng, trên bục phát biểu, không hoa lá cành gì hết. Chống lãng phí là một nhẽ, có cả hành động chia sẻ với đồng bào miền Bắc đang gánh chịu thiên tai.

Mai Quốc Ấn - Thủy điện và lời cảnh báo không ai nghe

 

Cảnh báo về thủy điện đập cao mà tôi từng đọc là từ giữa những năm 1990s. Trong đó bao gồm cảnh báo về thủy điện đập cao của Trung Quốc sẽ xây trên đất của họ và các nước láng giềng của họ và Việt Nam. Ví dụ như Lào.

Đó không phải chỉ là kiểm soát nguồn tài nguyên nước mà còn kiểm soát năng lượng, phù sa và nước cho nông nghiệp, nước ngọt cho dân,… và cả những ảnh hưởng chính trị “theo ai”.

Trung Quốc quá mạnh, nhưng Việt Nam hoàn toàn tránh được nhiều nguy cơ không đáng có từ hệ lụy thủy điện đập cao trong nước, nếu các lãnh đạo đời trước lắng nghe cảnh báo chuyên gia.

Thái Hạo - Đọc cái tin này mà choáng!

 

Nó có nghĩa (nôm na) là từ đây học sinh Việt Nam, bắt đầu từ lớp 1 sẽ không chỉ học tiếng Anh mà còn học bằng tiếng Anh. Các môn như Toán, Lý, Hóa, Sinh, Sử, Địa, (Văn?)…, sẽ được giáo viên giảng bằng tiếng Anh!

Và tóm lại, Việt Nam sẽ trở thành một quốc gia song ngữ, học tập, giao tiếp, làm việc, giấy tờ…, bằng cả tiếng Việt và tiếng Anh.

Khả thi không? Không! Làm bằng niềm tin ư? Chỉ riêng môn tiếng Anh thôi hiện Việt Nam đang thiếu khoảng 4.000 giáo viên, nếu dạy từ lớp 1 thì thiếu bao nhiêu? Báo chí nói là sẽ thiếu khoảng 30.000. Vậy sẽ thiếu bao nhiêu nếu dạy song ngữ/ngôn ngữ thứ hai? Giải quyết bài toán này thế nào?

Lưu Trọng Văn - Hà Nội có nên bắn pháo hoa chỉ để bế mạc một hội chợ, khi miền Trung chìm trong đại hồng thủy?

 

UBND thành phố Hà Nội vừa ký ban hành Công văn số 5801/UBND-NC ngày 29.10.2025 về việc tổ chức bắn pháo hoa tại Lễ bế mạc Hội chợ Mùa Thu 2025.

Theo đó, UBND Thành phố đồng ý đối với đề nghị của Sở Văn hóa và Thể thao tại văn bản số 4881/SVHTT-QLVH ngày 28.10.2025 của Sở Văn hóa và Thể thao, về việc tổ chức bắn pháo hoa tại Lễ bế mạc Hội chợ Mùa Thu 2025.

Như vậy đề xuất của Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội vào ngày 28.10, và công văn của UBND Hà Nội vào ngày 29.10, là lúc đang xảy ra cơn đại hồng thủy ở Đà Nẵng và Huế.

Hoàng Hưng - Nhớ lại sau 40 năm ra tù (Vụ án "Về Kinh Bắc") (3)

 

MẤY CHUYỆN THÚ VỊ VỀ “HẬU VỤ ÁN VỀ KINH BẮC”

Năm 2003, khi tôi về hưu tại báo Lao Động, do khiếu nại của tôi, báo Lao Động và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã kiến nghị Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội trả lương hưu cho tôi theo cả thời gian làm việc trước khi bị bắt (quy định phi lý phi nhân của Bộ này là vứt bỏ hết thời gian làm việc của cán bộ công nhân viên trước khi họ bị kỷ luật hay bắt giam, như đã áp dụng với nhà văn Bùi Ngọc Tấn).

Lý do được nêu rõ trong công văn: Ông Hoàng Hưng bị bắt giam vì cầm tập thơ "Về Kinh Bắc" của Hoàng Cầm mà thời đó coi là phản động, nay xã hội đã có nhìn nhận khác, quyền lợi của ông Hoàng Hưng phải được trả lại. Kiến nghị bị từ chối.

Tôi gửi kiến nghị cho các bạn là nhà văn Lê Lựu, nhà quay phim Kiều Thẩm từng “lăng xê” cô đội trưởng du kích bảo vệ cầu Hàm Rồng là Nguyễn Thị Hằng hiện là Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội; nhà báo Nguyễn Thị Hằng Nga, tổng biên tập báo Người Lao Động và đại biểu Quốc hội, vợ người bạn tôi là nhà báo Nguyễn Quang Thọ, kèm theo lời doạ “sẽ biểu tình ngồi trước Quốc hội nếu không được giải quyết”.

Hoàng Linh - Bắt Trương Ngọc Ánh

 

Ngày 31/10/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra (Phòng Cảnh sát kinh tế) Công an thành phố Hồ Chí Minh đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và thi hành Lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Trương Ngọc Ánh (nghệ sĩ, diễn viên) để điều tra về hành vi “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”.

Trước đó, Công ty Cổ phần Bất động sản Đất Rồng (địa chỉ: 25 Đào Duy Anh, phường Đức Nhuận) có đơn tố cáo Trương Ngọc Ánh - người từng giữ chức vụ Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc Công ty - có dấu hiệu chiếm đoạt tài sản của doanh nghiệp.

Theo đó, Công ty TNHH BĐS Đất Rồng được thành lập năm 2007 do Trương Ngọc Ánh làm Giám đốc, người đại diện theo pháp luật.

Chương trình phát thanh RFI ngày 31.10.2025


 

jeudi 30 octobre 2025

Phúc Lai - Viết ngắn về cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine của Putler ngày 30/10/2025

 

1. Có chuyện gì đang diễn ra ở Pokrovsk ?

Hôm qua, khi nhận được một số tin nhắn đề nghị tìm hiểu thêm tình hình của Pokrovsk, tôi có gửi câu hỏi sang “bển” và qua trao đổi, nắm được một số nét chính như sau.

Chiến dịch nỗ lực cố chiếm Pokrovsk của Bộ chỉ huy Nga bắt đầu vào thời điểm nào đó trong tháng Bảy, do nắm được tình hình khó khăn của phía Ukraine. Chẳng hạn ở phía Nam thành phố, cụm đơn vị tác chiến miền nam của Ukraine tổ chức phòng thủ tương đối kém. Điều này có cả nguyên nhân chủ quan (tổ chức, chỉ huy yếu kém) và khách quan (thiếu lực lượng). Dẫn đến việc Bộ chỉ huy Nga quyết tâm thực hiện kế hoạch ở đây. Thực chất nó là một kế hoạch quy mô lớn (là so với khả năng của Nga hiện nay là lớn) và được thực hiện khá đầy đủ các phương diện.

Về quân sự, đó là hoạt động có hệ thống của các nhóm điều khiển UAV/drone, kết hợp với các nhóm bộ binh tấn công để gây áp lực liên tục lên suốt chiều sâu, từ các mục tiêu hậu cần phía sau mặt trận và cả các vị trí tiền tiêu. Mục tiêu của việc tổ chức tấn công liên tục là tìm ra các điểm yếu của hệ thống phòng ngự của Ukraine, rồi chúng sẽ đào sâu vào điểm yếu đó.

Lê Diễn Đức - Donald Trump đã đặt lại bàn cờ quyền lực khu vực châu Á

Chuyến công du châu Á của Tổng thống Donald Trump lần này, dù vấp phải không ít hoài nghi lúc khởi đầu, lại đang khép lại với những kết quả rất đáng kể, cả về kinh tế lẫn chính trị.

Tại Tokyo, ông đạt được gói hợp tác mới về công nghệ chip bán dẫn và năng lượng sạch, mở đường cho các tập đoàn Mỹ tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng của Nhật Bản – quốc gia đang tìm cách giảm phụ thuộc vào Trung Quốc. Cùng lúc đó, Nhật cam kết tăng đầu tư vào các dự án hạ tầng chiến lược của Mỹ, một động thái mà giới phân tích đánh giá là “đôi bên cùng có lợi thực chất”, chứ không chỉ là xã giao.

Sang Seoul, ông Trump và Tổng thống Hàn Quốc ký một biên bản ghi nhớ mở rộng thương mại tự do, đồng thời thống nhất hợp tác chặt chẽ về an ninh công nghệ và chuỗi cung ứng pin xe điện. Việc này giúp Mỹ củng cố vị thế trong ngành công nghiệp tương lai, trong khi Hàn Quốc có thêm sự bảo đảm về thị trường và an ninh.

Henry Quang Vũ - Putin sợ hòa bình: Khi chiến tranh là liều thuốc duy trì quyền lực

 

Diễn biến tại Ukraine cho thấy một thực tế rõ ràng: Putin dường như sợ hãi việc chấm dứt chiến tranh.

Cuộc xung đột kéo dài bốn năm đã biến nền kinh tế Nga gần như phụ thuộc hoàn toàn vào quốc phòng, và xuất khẩu năng lượng, trong khi các nguồn thu khác bị suy giảm do trừng phạt quốc tế.

Nếu chiến tranh kết thúc, nhiều người tưởng rằng xuất khẩu dầu khí sẽ tăng nhờ gỡ bỏ cấm vận, nhưng thực tế nguồn thu của Nga khó có thể bù đắp ngay lập tức. Lý do là:

Hoàng Hưng - Nhớ lại sau 40 năm ra tù (Vụ án "Về Kinh Bắc") (2)

 

May mắn là lúc ấy, báo chí Việt Nam bắt đầu “mở ra” khi rục rịch công cuộc Đổi mới!

Một số báo, tạp chí tiếng Pháp, tiếng Anh được bán trên lề đường Đồng Khởi (chắc là hàng “xách tay” của du khách nước ngoài). Tôi mua và tìm những bài thích hợp để dịch và gửi cho mấy tờ báo ở Sài Gòn. Sau này, khi có internet, công việc dịch thuật các bài vở mới trên các báo mạng để bán cho các báo đã là phần quan trọng trong thu nhập thường xuyên của tôi.

Cuốn sách dịch đầu tiên được xuất bản của tôi là cuốn “Mowgli người sói” dịch từ hai tập Jungle Book của Rudyard Kipling, do bạn tôi là Trần Hoài Dương của NXB Trẻ đặt hàng năm 1987. Đó là kết quả không thể tốt đẹp hơn của thời gian tự học tiếng Anh trong tù (học bằng một cuốn sách ngữ pháp tiếng Anh, một cuốn từ điển Anh-Pháp-Pháp-Anh, những tờ báo Moscow News của Liên Xô; tôi lần mò đọc và dịch không sót một chữ, say mê quên hết thân phận “tù”).

Hoàng Hưng - Nhớ lại sau 40 năm ra tù (Vụ án "Về Kinh Bắc") (1)

 

Ngày 30/10/1985, Trại cải tạo Thanh Cẩm, Cẩm Thủy, Thanh Hóa.

Trước đó khoảng nửa tháng, một buổi sáng trại viên tập hợp trước khi đi lao động, tôi chuẩn bị lên đọc báo Nhân Dân như nhiệm vụ thường ngày của người “phụ trách văn hóa” trong “Ban đại diện tù cải tạo”. Thì Giám thị trại xuất hiện, ra lệnh cho tất cả trại viên là sĩ quan công chức Sài Gòn về lán thu xếp nội vụ để… được về nhà!

Sau khi về lại xã hội, tôi mới biết đó là đợt trả tự do cuối cùng cho sĩ quan công chức cao cấp Sài Gòn gồm khoảng 60.000 người, cũng là lúc rục rịch cho đường lối “Đổi mới” năm 1986 khi đất nước sắp lâm vào đường cùng về kinh tế!

Tiếng xôn xao náo động trong ít giây, rồi ào ào những con người mừng rỡ chạy rất nhanh về các lán.

Ngọc Vinh - Tư nhân hay quốc doanh ?

 

Trong bài diễn văn dài đọc tại đại học Oxford- Anh Quốc, tổng bí thư Tô Lâm khẳng định, ông vẫn đặt niềm tin vào kinh tế quốc doanh (nhà nước), xem đây là lực lượng giữ vai trò dẫn dắt nền kinh tế. Dù ông cũng xác định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất để thúc đẩy tốc độ phát triển kinh tế (trích báo Tuổi Trẻ).

Như vậy, Việt Nam vẫn tiếp tục định hướng xã hội chủ nghĩa cho nền kinh tế của mình. Kinh tế quốc doanh vẫn giữ vai trò chủ đạo như lâu nay, dù Đảng vừa ban hành một nghị quyết quan trọng để phát triển kinh tế tư nhân.

Các nhà quan sát lại có chuyện để bàn. Vì nếu vẫn giữ định hướng như thế liệu các nước - nhất là Mỹ - có chịu công nhận Việt Nam như một nền kinh tế thị trường thực thụ hay không? Và nền kinh tế đó có khắc phục được những nhược điểm lâu nay khi nằm dưới sự" dẫn dắt" của ông kẹ kinh tế quốc doanh?

Văn Công Hùng - Ghi chép ngày 30.10.2025

 

Tin sáng

1. Té ra nhà cháu cũng... nhầm, tưởng nước vào rồi nước ra như mọi khi, nhắc mọi người miền Trung là đã mùa mưa bão rứa. Té ra năm ni hắn ươn người, làm bà con mệt phết. Đèo Lò Xo vẫn tắc, vẫn còn xe kẹt trên đèo.

Có mấy cuộc vượt cạn xúc động, trong đó xúc động nhất là cuộc vượt cạn trong nhà ngập nước. Người mẹ trẻ nằm trên giường, bà đỡ, một cô gái rất trẻ (và xinh), mặc quần cộc ướt, nước gần tới mông, dụng cụ mỗi chiếc kéo bình thường. Một người có quẹt ga, bật lên, chiếc kéo được hơ vào đấy, liếc qua ngọn lửa mấy lần, và... cắt rốn. Cháu oe oe khóc.

Có vụ này nữa cũng hú hồn: "Sản phụ vỡ ối giữa dòng nước lũ ở Huế": Khi đến khu vực ngã tư đường Bà Triệu - Hùng Vương (phường Thuận Hóa, thành phố Huế), chị T. bất ngờ chuyển dạ, đau bụng dữ dội.

Lưu Trọng Văn - Báo Thanh Niên nói gì tại phiên tòa xét xử hai tổng biên tập của mình?

 

Ngày 29.10 diễn ra phiên xét xử hai nhà báo Nguyễn Công Khế và Nguyễn Quang Thông. Những gì thuộc về quyền của phiên tòa và quyết định bản án của phiên tòa đã rõ trên truyền thông.

Gã tôn trọng các phán xử này vì quan điểm của gã là bất cứ ai đụng chạm đến các điều khoản của pháp luật thì pháp luật có quyền phán quyết theo pháp luật. Điều gã băn khoăn là tập thể lãnh đạo, phóng viên, biên tập viên báo Thanh Niên - một trong những tờ báo chính thống uy tín và đông bạn đọc nhất nước có thái độ thế nào về bản án đối với hai nhà báo từng là tổng biên tập của mình.

Rất may nhà báo Cao Minh Hiển, một cây bút lâu năm của báo Thanh Niên đã đăng trên Facebook của mình nội dung ý kiến của báo Thanh Niên tại phiên tòa.

Nguyễn Thông - Khoái cụ Tường

 

Cụ Tường mà bỉ nhân nhắc ở đây là nhà văn Hoàng Minh Tường. Nhưng đám chúng tôi dù đã thất thập, mỗi lần nói về ông đều kính cẩn gọi “cụ”, để tỏ cái lòng “kính lão đắc thọ”.

Nhà văn Hoàng Minh Tường hơn đám tôi 7 - 8 niên, sinh năm 1948, cùng tuổi bác Nguyễn Duy. Lứa ấy nhiều bác giỏi, cực giỏi, như Lưu Quang Vũ, Nguyễn Duy, Dương Kỳ Anh...

Cụ Tường có nét đời na ná hao hao các “nhà” Nguyễn Huy Thiệp, Ma Văn Kháng. Nghĩa là từng học sư phạm, làm thầy giáo, được bổ lên miền núi “vời vợi nghìn trùng”, chả biết có để lại giống nòi nơi ấy không, rồi sa vào viết văn, làm báo, hiến phần đời còn lại cho văn chương.

Phạm Thành Nhân - Người miền Tây

 

Trong những ngày cả nước hướng về miền Trung với cảnh mưa, lũ, lụt khắp nơi thì xuôi về phương Nam, người dân miền Tây vẫn đang gồng mình chống chịu với cảnh nước ngập ruộng đồng, tàn phá các vườn trái cây.

Tỉ như trong tấm ảnh của VnExpress gã đăng đây, vườn mít 4 héc ta rưỡi của ông Nguyễn Hồng Phúc đang chìm trong nước. Nhiều vườn sầu riêng đang làm bông cũng bị con nước nhấn chìm. Vườn cam vườn ổi, vườn xoài... Thiệt hại không biết bao nhiêu mà kể.

Nhưng bạn có thấy lạ không - họ, những người dân miền Tây ấy, dường như... không tồn tại. Vài bản tin về triều cường, xả lũ, mưa lớn rồi hết.

Tiểu Vũ - Dân không hiểu nổi các bản tin thủy văn

 

Điểm vướng lớn nhất hiện nay không phải ở chỗ hồ thủy điện không báo xả lũ mà ở chỗ báo theo kiểu người dân rất khó hiểu.

Thông báo vận hành hồ và bản tin lũ vẫn chủ yếu được soạn theo ngôn ngữ kỹ thuật, tức là thứ ngôn ngữ dành cho kỹ sư thủy lợi và cán bộ phòng chống thiên tai, chứ chưa phải ngôn ngữ dành cho người đang ở trong căn nhà cấp bốn bên mé sông và chỉ có vài giờ dọn lụt.

Trong thực tế, bản tin thủy văn thường viết theo hướng này, người dân đọc có thể bị rối não luôn:

Võ Xuân Sơn - Kỷ niệm về ngập lụt ở Huế

 

Năm 1975, gia đình tôi đi từ miền Bắc vô Sài Gòn. Qua khỏi cầu Hiền Lương, vượt qua hàng rào điện tử McNamara, nơi mới chỉ mở được con đường đủ cho một chiều xe đi, tới sông Thạch Hãn thì cầu phao bị trôi, phải chờ công binh lắp cầu mới. Do vậy mà chúng tôi tới Huế trễ.

Khuya hôm đó, xe đưa chúng tôi tới bờ bắc của sông Hương. Nhà xe đưa chúng tôi đến một trại hòm. Họ cho chúng tôi mượn các miếng ván hòm kê làm chỗ ngủ. Sáng hôm sau, chúng tôi dậy thì xe đã đi khỏi. Chúng tôi hỏi đường để đi tiếp. Theo chỉ dẫn, chúng tôi phải đi qua cây cầu bắc qua sông Hương.

Lúc ấy khoảng hơn 6 giờ sáng, ba tôi và tôi đi qua cầu, dự định tìm phòng trọ, chờ đến khi có xe sẽ đi tiếp. Tuy nhiên, thấy nước lên rất nhanh, nên đến giữa cầu, chúng tôi quay lại đón cả nhà, gồm mẹ tôi và 3 em của tôi qua cầu luôn.

Thái Vũ - Hành khách nên ý thức hơn về an toàn bay

 

Không phải là một chuyên viên về vận chuyển hàng không, chẳng dính líu gì đến phi cơ, phi công, nhưng hồi còn ở Việt Nam, do công việc, tôi đi máy bay nhiều lắm. Mà lại hay để ý các thứ cho đầy thời gian rỗi khi đi máy bay, nên đọc cái tút này muốn bày tỏ vài điều thiển cận:

1. Quy định kich thước và trọng lượng hành lý khi sử dụng hàng không là do yêu cầu an toàn (cất cánh, bay, hạ cánh, trường hợp khẩn cấp) và hiệu quả (năng lượng xăng dầu, sức lực của nhân viên hàng hóa, không gian chiếm chỗ, thiết kế chỗ để hành lý v.v...).

Chứ không phải chuyện tận dụng moi tiền thêm.