Nguyễn Hồng Lam - Bôi màu lên tranh đẹp

Khi sư Minh Tuệ một mình bộ hành khất thực ròng rã 6 năm trời, những người có tâm hướng Phật đã nhìn thấy một một điều tốt đẹp, một cơ hội tươi sáng hơn cho cả tôn giáo lẫn đạo đức xã hội.

Chính niềm tin và kỳ vọng vào sự tốt đẹp, nhiều người, nhiều giới tầng trong xã hội đã quan tâm, ủng hộ, muốn dự phần vào việc gieo duyên, mong sư đắc quả, Phật pháp được xiển dương.

Nhưng mỗi người đi theo bước hành tu đều có một mục đích. Hành tu của Sư Minh Tuệ đang bị quấy nhiễu, tác động tiêu cực, dù ông luôn khẳng định "có cũng tốt đẹp, không có cũng tốt đẹp, hoan hỉ cả".

Khi có cả một "tăng đoàn" tiền hô hậu ủng rồi sau đó là chuyến hành hương sang Ấn Độ đang tiếp tục, dường như sắc đạo đã pha mùi đời trở lại, lắm thị phi tranh cãi. Dù sư Minh Tuệ vẫn luôn thể hiện đầy quyết tâm (có vẻ đã thành cố chấp), không thay đổi mục đích, kiên trì đường tu, nhưng tăng đoàn theo ông thì đang mang màu tubiz!

Cái thiếu dễ thấy nhất của đoàn bộ hành là phần lớn thành viên đều hiểu biết hạn chế cả Phật pháp lẫn Luật pháp. Bị truyền thông tự do tác động, hàng loạt từ ngữ, khái niệm mang màu sắc Phật Giáo đã được bơm thổi vào hành trạng của "tăng đoàn", nghe có vẻ hay ho nhưng hiểu thì khá bát nháo.

Chữ kham nhẫn được hiểu là cho người khác, người bên ngoài hơn là một yêu cầu giữ giới của chính các thành viên. Chữ tùy duyên bị biến nghĩa thành tùy tiện. Chữ nghiệp, quả, phúc, báo ...bị lạm dụng. Chữ tự do được mượn để từ chối căn cốt, bài bản, kỷ luật. Chữ tu tập bị biến thành trình diễn. Phải chăng càng dùng được nhiều chữ gần với nhà Phật càng có vẻ "tinh tấn"?

Cái thiếu thứ hai là dù thường xuyên nhắc đến việc giữ 5 giới hay 250 giới, song không có phương tiện gì giám sát bảo đảm việc giữ giới, thậm chí chỉ là quy tắc cho đoàn cả. Quy tắc hành xử đám đông không được tôn trọng. Người cầm chịch việc này - được hiểu cũng là người tổ chức đoàn - thì nhanh chóng vướng thị phi bất phân, bị "giảm biên chế" ngay một cách (may mắn là) khá ôn hòa.

Một tuần lễ kể từ sau Tết, thông tin về đoàn không có thêm điều gì mới mẻ về chuyện tu hành, gieo nhân gặt quả. Chỉ tràn ngập những cãi vã rất phàm tục lẽ ra không nên có: tranh chấp đúng sai, luân chuyển và tách nhập, tuyển dụng và tinh giản nhân sự, gièm pha và thanh minh.

Thêm vào đó là tần suất ngày càng dày hơn của những cuộc họp đoàn nội bộ để giải đáp thắc mắc và đả thông tư tưởng, họp báo và phát ngôn chính thức, trả lời phỏng vấn và chụp ảnh lưu niệm bên lề, selfi tự do... Nếu đây là "hành tu", tôi tự hỏi không biết người trong cuộc bộ hành và đám đông "trợ duyên" học tập được những gì, tinh tấn đã đạt cảnh giới nào?

Ngay cả sư Minh Tuệ cũng "thoát kệ", nói nhiều hơn, giải thích nhiều hơn nhưng ít thuyết phục. Giải thích của ông khiến người nghe không vì hiếu kỳ lúng túng: Tăng đoàn đi tìm chân lý hay chỉ đi sao cho tới Ấn Độ, hoặc một nơi nào đó? Đi để đến hay đi chỉ để thoát? Thoát điều gì và đi để đến đâu?

Cả đoàn ai cũng cười nhiều hơn, nhưng gượng, không phải là nụ cười bình thản, từ bi trên đường giác ngộ.

Xem ra, đường đến đất Phật và ngày ngộ thành còn mịt mờ, xa xôi lắm. Đường đến Ấn Độ chắc sẽ dài hơn, khó khăn hơn, không phải chỉ vì bớt đi một vài hộ pháp, người trợ duyên hay thay đổi, thêm vào vài ba người giúp lo giấy tờ, thủ tục.

Nếu thật sự là tu, chuyến đi này ắt không giúp được gì nhiều. Ít ra, là cá nhân tôi theo dõi và nhận ra như thế. Không còn nhiều hy vọng, những khâm phục và quan tâm vì thế rồi cũng đang nhạt dần...

NGUYỄN HỒNG LAM 07.02.2025