Dương Quốc Chính - Kỷ niệm với Ôsin

 

Mình vẫn nhớ hai, ba năm trước, cũng dịp này, nhà mình ăn tết trong Nam, nên anh San mời qua nhà café chém gió. Nhà ở cái chung cư cũ, kiểu nhà tập thể ngoài Hà Nội. Có cái giống nhà mình là sách vứt ngổn ngang khắp nhà!

Ảnh tâm sự: "Anh giờ ít viết rồi, để bọn trẻ viết. Có cái mày viết không sao, nhưng anh viết là đi tù đó. Anh đang tính viết cuốn sách lịch sử thời Pháp thuộc. Có gì mày đọc để kiểm tra giúp anh nhé?"

Rồi ảnh dắt mình qua nhà một ông khác để nói chuyện chiến tranh bên Campuchia. Cũng nhiều chuyện thâm cung bí sử mà phải người trong cuộc và được quyền biết mới được biết. Chuyện đó kể sau.

Hai, ba năm trước thì tình hình chính trị nó rất khác bây giờ. Nhưng chứng tỏ là anh San đã xác định cả rồi, không phải là không biết. Thực tế là hai ba năm qua ảnh cũng không viết gì căng thẳng quá như hồi chiến ông Ba X. Có mấy bài ngay sát lúc bị bắt là cũng hơi căng, nhưng không căng bằng hồi đấu ông Ba.

Người như ông Huy Đức làm gì cũng đều suy tính cả, không phải vì ngu, không biết mà vào lò. Chẳng qua đó là lựa chọn của ông ấy, hãy tôn trọng điều đó, dù lựa chọn đó có thể sai, được làm vua thua làm giặc. Nếu thắng thì được cũng nhiều, mà thua thì nhập kho.

Để tồn tại được kể từ khi ra sách Bên thắng cuộc, thì dĩ nhiên phải đu dây, gọi là bưng bô cũng được, ai ở vị trí ấy cũng vậy thôi. Những ai chưa rơi vào vị trí tương tự thì rất khó để phán xét. Còn mấy chú clone, ở nước ngoài hay chém chính trị ở tầm mầm chồi mà phán như thánh tướng, khoe tài thì dễ lắm. Đi trên dây được thật thì chỉ có diễn viên thôi. Anh em cứ thử đi xong rồi hãy chém.

Nói gì nói, dù có ở vỏ bọc nào đi nữa, ông San cũng là người có tư tưởng cấp tiến, có tâm muốn cải cách thể chế, muốn đất nước này được phát triển. Và ổng hiểu, có trình độ để phản biện, đánh giá chính trị, vạch được lộ trình để các tư tưởng cấp tiến kia có thể được áp dụng.

Vấn đề là chọn phe nào hoặc không chọn phe nào để bộc lộ quan điểm mà thôi. Mấu chốt là ở chỗ đó. Vì vậy, kết thúc có hậu nhất là phe cải cách cần có ông ấy, ít nhất là để ông ấy phản biện ôn hòa cho mà nghe. Có thể có nhiều người Việt hiểu được như ông ấy, nhưng hầu như không dám nói, viết ra, nhưng lại vỗ ngực tự nhận là khôn ngoan.

P/S : Anh em cũng đừng mê tín quá cuốn Bên thắng cuộc nhé. Cuốn đó về bản chất nó gần như dạng hồi ký tổng hợp, ghi lại lời kể của các nhân chứng, đa phần là quan chức trong hệ thống.

Vì thế, những sai sót của nó cũng sẽ y chang sai sót của dạng sách hồi ký chính trị. Bệnh chung của hồi ký đó là tốt khoe xấu che cho tác giả, vì hiếm có ai nói xấu chính mình, người thân, gia tộc mình. Vì thế đọc hồi ký cần căng óc mà phán đoán xem thật giả ra sao. Đừng tưởng ông Hồ Chí Minh, ông Lê Duẩn... kể thế này thế kia thì chuyện đó chắc chắn đúng, thậm chí còn bịa đặt.

Sách lịch sử đáng tin cậy nhất là sách sử dựa trên nguồn văn bản, phim, ảnh, ghi âm. Ví dụ như văn thư, ảnh, phim...mô tả diễn biến sự việc xảy ra trong quá khứ. Ví dụ cuốn Lê Duẩn thư vào Nam, là tổng hợp các bức thư chỉ đạo của tổng bí thư Lê Duẩn trong chiến tranh Việt Nam. Tây có nhiều sách kiểu này, vì họ lưu trữ rất tốt, ví dụ như các bức thư, công văn giao dịch trong quá khứ. Sử gia lục lại các văn bản đó viết thành sách là OK. Chứ còn kể cả video quay phỏng vấn các nhân vật cũng không chắc là sự thật nhé.

Bên thắng cuộc bị nhiều chỉ trích kiểu này, nhưng không phải vì vậy mà nó không có giá trị. Ý mình là không nên tuyệt đối hóa các chi tiết ở đó, có nhiều chi tiết không thể xác minh được xem đúng hay sai, vì những người chứng kiến và người kể đều không còn sống.

DƯƠNG QUỐC CHÍNH 13.02.2025