Nguyễn Quang Thiều - Sự thất bại của người Hà Nội

 

Đến chơi nhà một người bạn, thấy trên bàn có một giỏ đài sen và một đĩa hoa ngọc lan. Một cảm giác tinh khiết, thơm thảo và xa xôi khe khẽ lùa vào căn nhà.

Sự tinh khiết và thơm thảo của loài hoa và của phong cách của những người đã làm nên kinh thành này. Nhìn ra phố thấy nắng đã khác cho dù trời vẫn nóng, và người đã khác cho dù người vẫn là người hôm nay.

Bạn nói: nhìn những đài sen thấy mùa hạ đang tàn. Câu nói vẻ vu vơ nhưng làm hiện lên những đầm sen đang chuyển dần sang thu với vẻ đẹp lạ lùng của nó.

Sen là một loài để lại cái đẹp trong bất cứ hình thức nào, bất cứ ở đâu và bất cứ lúc nào. Đó là khi những mầm sen đầu tiên vươn lên khỏi mặt nước, khi những lá sen mở rộng như những vết loang của diệp lục. Khi hoa sen bắt đầu nở, khi lá sen thưa dần và hiện lên những đài sen và khi mặt nước thẫm màu và tĩnh lại với những cuống sen tối màu....và cả khi không còn dấu vết gì nhưng vẫn để lại hương thơm đâu đấy trên mặt nước mơ hồ sương khói.

Và những bông ngọc lan kia có lẽ là những bông hoa cuối cùng trong năm. Rồi chỉ còn một lối phố nào đó hương thơm của ngọc lan trong tâm tưởng từ những vòm lá xào xạc tiếng thu và sang tận bên kia những ngày đông

Hà Nội đã đánh mất đi quá nhiều vẻ đẹp thanh tao và tĩnh lặng. Vẻ đẹp ấy chi còn đâu đấy trong một vài ngôi nhà. Vừa qua, người dân bàn nhiều đến tiêu chuẩn của một thị trưởng cho Hà Nội. Nhưng tôi nghĩ người đó trước hết phải thấu hiểu và rung cảm được những vẻ đẹp của "kinh thành " ngàn năm văn hiến.

Bất cứ thủ đô nào trên thế giới trước hết phải là vương quốc của những vẻ đẹp văn hóa thẳm sâu nhất. Thủ đô không phải là một sàn chứng khoán hay một cái chợ tổng hợp và càng không phải những thứ khác. Hà Nội là văn hiến và chỉ như thế mới còn Hà Nội.

Bởi thế mà giỏ đài sen và đĩa ngọc lan kia dù chỉ là một chút mong manh và mơ hồ của Hà Nội, nhưng lại vọng lên một tiếng kêu khe khẽ và buồn bã về những vẻ đẹp thanh tao và sâu thẳm đang bỏ nơi chốn này ra đi mà không biết bao giờ trở lại. Đấy mới thực sự là thất bại của người Hà Nội.

NGUYỄN QUANG THIỀU 27.07.2022