Lưu Trọng Văn - Cứ như thế này...

Gã café với Lê Kiên Thành cùng Nguyễn Anh Tuấn từ Boston mới về Saigon.

Gã kể, vừa ghé khu mộ của dòng họ Hồ ở Quỳnh Lưu Nghệ An, thấy trong gia phả dòng họ Hồ ngoài Hồ Thơm là Quang Trung Nguyễn Huệ, Hồ Xuân Hương, Nguyễn Tất Thành ( Hồ Chí Minh) còn Hồ Lê Duẩn. Gã hỏi thực hư thế nào?

Thành nói: Ông già tôi kể ông đúng là dòng họ Hồ. Cách đây nhiều đời cụ tổ Hồ Am là tiều phu ở Hà Tĩnh, đốn củi trong rừng gặp vua Lê đang đi tìm hang đá tránh nạn. Vua đi sai đường, cụ Hồ Am mới chỉ lại, đúng đường. Sau này kháng chiến thắng lợi vua Lê ban họ Lê cho cụ Hồ Am. Từ đó con cháu cụ lấy họ Lê. Một nhánh của cụ vào Quảng Trị và ông già tôi sinh ra ở Quảng Trị đó.

Lê Duẩn là nhân vật của Lịch sử, "đi đúng đường hay lệch đường" gã xin để cho Lịch sử công minh phán xét về cụ. Nhưng có chuyện gã biết qua lời kể của giáo sư Tương Lai: Trung cộng ghét nhất Lê Duẩn, ghét nhì Võ Văn Kiệt. Lý do chắc mọi người đã rõ.

Lê Kiên Thành kể, những ngày Sài Gòn sục sôi biểu tình chống Trung Quốc xâm chiếm Biển Đông, Lê Kiên Dũng, con trai của Thành, cháu nội cụ Lê Duẩn thường xuyên xuất hiện ở các cuộc biểu tình. Thành viết trên Facebook với tất cả sự hãnh diện, tự hào: "Đó là lúc con trở về từ cuộc biểu tình chống Trung Quốc xâm phạm lãnh hải, mặt đỏ au và mồ hôi nhễ nhại, chỉ có đôi mắt là sáng rực ngọn lửa yêu nước."

Cụ Lê Duẩn là lãnh tụ tối cao của đảng cộng sản, nhưng trước những biến động thời cuộc, Lê Kiên Thành có lần hỏi con trai Lê Kiên Dũng: con có muốn vào đảng không? Cậu con trai, cháu nội lãnh tụ đảng đã nhìn thẳng vào mắt bố, hỏi lại bố:

"Cứ như thế này, bố nghĩ đảng còn tồn tại bao nhiêu năm nữa?”

Cứ như thế này là như thế nào?

Là nhà báo kỳ cựu, sáng lập báo Việt Nam Net, hiện là giám đốc điều hành Diễn đàn Toàn cầu Boston, nơi hội tụ nhiều tinh hoa, chính khách toàn cầu, Nguyễn Anh Tuấn hỏi Lê Kiên Thành: Liệu có thay đổi tích cực nào không? Thành im lặng một lúc rồi khẽ cười cùng cái lắc đầu rất nhẹ.

Đôi mắt cả ba đều đẩu đâu... lo lắng. Nhưng đều đủ tin rằng - cái gì tới sẽ tới khi lớp trẻ kỹ trị thay thế lớp già quá luẩn quẩn cối xay lúa.

Thành kể: Sắp tới sẽ qua Mỹ gặp luật sư Cao Lan con gái của đại tướng Cao Văn Viên, tổng tham mưu trưởng quân đội Việt Nam Cộng Hòa. Bà Cao Lan là giáo sư môn luật kinh tế quốc tế tại Chapman University. Bà cũng nổi tiếng qua các cuốn tiểu thuyết Monkey Bridge (Cầu khỉ) (1997) và "The Lotus and The Storm" (Hoa Sen và Bão Tố) (2014), viết về hậu quả của Cuộc chiến Việt Nam và cuộc đời của những người tị nạn sang Hoa Kỳ.

Gã hiểu mục đích cuộc hội ngộ này: Thế hệ trước không hòa hợp được thì thế hệ mình sẽ hòa hợp.

Cái lõi của thay đổi- không mãi "cứ như thế này"- chính là hòa hợp. Ở đó đứng dưới cờ hòa hợp là tất cả những ai đặt lợi ích Dân tộc lên trên hết, không phân biệt chính kiến, tôn giáo, đảng phái với mục đích duy nhất:

Việt Nam không thể "cứ như thế này."

LƯU TRỌNG VĂN 20.07.2022