Mai Quốc Ấn – Nhân tài và nhân tai

 

Viễn ý, viễn kiến, viễn tượng hay tầm nhìn là điều mà nhân sự các cơ quan chức năng nhà nước đang thiếu nghiêm trọng !

Tôi tranh luận không ít cuộc offline và online với các cán bộ thuộc Viện nọ, Bộ kia của nước mình và thấy một điều là sự cập nhật thông tin của họ về khoa học công nghệ có khi không phải là chậm vài nhịp mà tính bằng thập kỷ.

Ví dụ hệ thống thoát nước người Pháp xây hơn trăm năm trước ở Hà Nội, đủ rộng lớn có thể cho xe hơi chạy. Nó khác xa những cái cống chống ngập nhỏ hơn nhiều của những nhà quy hoạch quốc doanh nước ta những năm qua. Và thông tin hệ thống thoát nước chỉ đáp ứng được 50 % lượng nước ngập những ngày bão là ví dụ.

Những người tài có tầm nhìn xa và thấy được tương lai sẽ xảy ra theo xu hướng tất yếu, không phải chưa từng cảnh báo các viễn tượng mà họ chiêm nghiệm. Song những cán bộ bị bám chấp tư duy “Tôi là tiến sĩ, các anh là kỹ sư. Kỹ sư phải nghe tiến sĩ là đúng rồi !” trong khi học hàm học vị ấy chỉ có trong nước công nhận, đã triệt tiêu dần những lời cảnh báo dựa vào khoa học và tính trung ngôn.

Lắm tiến sĩ, nhiều giáo sư, thạc sĩ lúc nhúc mà sao đất nước ít sáng chế ? Hai học hàm, học vị treo cao đến khi tìm hiểu hóa ra chỉ ngang một Vương Tấn Việt-Thích Chân Quang mua bằng, thì hỏi sao đất nước không mạt ? Biết bao nghiên cứu đút tủ không có tính ứng dụng chỉ bào mòn đồng thuế nhân dân mà chẳng giúp gì cho xã hội, cho quốc gia.

Càng kéo dài những điều trái khoáy đó thì những tinh thần vị quốc càng phai nhạt. Tính quý tộc và tầng lớp tinh hoa càng không phải qua thể hiện của những kẻ tự hào bú whisky, ngậm xì gà mỗi ngày mà ở những hành động cống hiến và các giá trị để lại cho đời.

Võ tướng lên làm quân vương thì ngoài cây gậy chống tham nhũng cũng cần củ cà rốt chính sách trọng dụng đúng người. Cơ chế có mà giao sai người thì dễ rơi vào cảnh “Bất lương bàn luận chuyện hiền lương”* và những kẻ được giao nhiệm vụ tìm nhân tài ra giúp nước mà bất học vô thuật thì khác chi “Thơ quốc doanh cười cợt thơ Đường”**?

Có một người viết góp ý chính sách rất giỏi phải rào trước đón sau rằng “cầm đèn chạy trước ô tô cũng rén” dù anh ấy chẳng viết sai điều gì. Tâm thế ấy cho thấy tính cởi mở trong lắng nghe chính sách hãy còn ít lắm.

Chừng nào nhân dân có thể phê bình thẳng thắn ở bất kỳ đâu với các công bộc rằng điều luật này còn bất cập, chính sách kia chưa thực tế thay vì nơm nớp lo “bề trên” nổi giận và đám ưng khuyến “làm cho khốc hại” thì đất nước mới có cơ phát triển.

Thế giới đã dùng AI và robot để sản xuất, trong khi quốc gia này vẫn phụ thuộc quá nhiều vào thuế phí đất đai để phát triển GDP, thì không thể coi những nhà quản trị (dù được PR có hệ thống) là có tài được !

MAI QUỐC ẤN 01.10.2025