Kim Van Chinh - Tại sao cuộc chiến kéo dài sang tháng 4-5 thì Nga càng bất lợi ?

(Nhìn từ góc độ thời tiết)

1. Tại sao tháng Hai ?

Nhiều người thắc mắc về thời điểm cuối tháng Hai Nga mở chiến tranh tổng lực tấn công Ukraina.

Theo tôi, đó là thời gian tối ưu nhất để mở một chiến dịch quân sự quy mô lớn, đánh nhanh thắng nhanh trong vòng một tháng trở lại đối với vùng khí hậu Ukraina.

Ukraina là vùng khí hậu lạnh ở phía bắc, đông, ấm hơn ở vùng phía nam giáp biển Đen.

Trên vùng trọng điểm phía bắc và đông (Kiev – Kharkiv) , chủ yếu là đồng bằng phù sa cổ với các cánh đồng rộng xen kẽ các cánh rừng có sông nhỏ và các khu hồ, đầm lầy. Mùa đông tuyết phủ, cỏ chết, cây cối trơ trụi (trừ những khu có cây thông). Mùa xuân từ cuối tháng Ba tuyết tan, nước dâng ở các sông suối, đất ướt nhẹp, cây bắt đầu đâm chồi, cỏ mọc lún phún với các cây hoa dại, màu xanh non bao phủ dần đồng đất. Đến đầu tháng Năm thì chuyển sang hè, cây lá xanh thẫm dần.

Với kiểu tấn công xe cơ giới là chính, tăng pháo là chính, bắt buộc phải nổ súng vào cuối tháng Hai, là tháng không còn cái lạnh chết người có khi xuống 10-20 độ âm của mùa đông. Nhưng lại thông thoáng tầm nhìn, dễ bắn pháo từ xe tăng, dễ tấn công dựa vào các đường lộ kết hợp các cánh đồng ruộng cao phủ tuyết mỏng nhưng khô.

Trên thực tế, quân Nga đã bị bất ngờ ở yếu tố thiên thời gây thiệt hại lớn:

- Trong cuối tháng Hai vừa qua, có đợt lạnh đột ngột mấy ngày. Nhiệt độ nhiều vùng dọc tuyến Kiev – Kharkiv xuống thấp, ban đêm -10 độ hoặc hơn. Trong khi quân Nga không chuẩn bị đủ cho tình huống chịu lạnh từ quần áo ấm đến nhiên liệu, phương án đồn trú co cụm dài hạn. Rất nhiều lính bị tê cóng, nhất là chân mất sức chiến đấu và khủng hoảng tinh thần.

- Ý đồ thắng nhanh không đạt nhưng chậm thay đổi chiến thuật, chỉ huy rối loạn… biến hàng nghìn phương tiện nối dài mấy chục km thành mồi ngon cho quân Ukraina tỉa tót hàng ngày.

2. Bây giờ buộc phải kéo dài sang tháng Tư, quân Nga bất lợi hay thuận lợi ?

Càng sang xuân, hè, quân Nga càng bất lợi. Chưa nói yếu tố tâm lý, chỉ nói yếu tố thiên nhiên thì:

- Tuyết tan, nước dâng, đất ướt hạn chế vận động của xe tăng chỉ đi theo các trục lộ, hạn chế khả năng cơ động và các ý đồ chiến thuật dựa vào xe tăng.

- Màu xanh lá cây là kẻ thù của quân Nga lúc này. Cần nhấn mạnh (theo lời một tướng Lugansk của Nga): "màu xanh lá cây tơ non" không chỉ là màu các loại cỏ như nhiều người lầm tưởng. Đây là màu của những cây bụi và cây thấp dọc theo các con đường. Trong đó du kích hoặc nhóm quân Ukraina có thể dễ dàng ẩn náu, bởi rất khó phát hiện ra đối phương trong điều kiện như vậy.

Trong màu xanh cây bụi và cỏ, một người lính được huấn luyện và trang bị tốt sẽ gần như vô hình. Không có hình ảnh nhiệt hoặc các phương tiện phát hiện khác giúp đỡ ở đây. Và đột nhiên đối phương bằng cách nào đó bỗng xuất hiện và gây ra bất ngờ cực lớn bằng các vũ khí kinh người như Javelin, NLAW hay B41…

Nếu xung đột kéo dài nữa thì “màu xanh lá cây sắc sậm” sẽ càng tạo thuận lợi cho Ukraina đánh du kích (kết hợp nhiệt độ cao dần có thể đồn trú, ẩn nấp trong rừng hàng tuần), khiến thực tế chiến trường sẽ diễn biến nghiêng hẳn về Ukraina. Nói một cách dễ hiểu, đây là yếu tố đe dọa các đội quân tiến công và tạo thuận lợi cho phía phòng thủ.

Phe tấn công (Nga) không muốn và cũng không đủ kỹ năng đối diện địa hình như vậy. Họ cần những khoảng không gian thoáng đãng để mọi thứ đều có thể nhìn thấy được từ xa. Ngược lại, phe phòng thủ Ukraina với tên lửa vác vai như Javelin hay Stinger sẽ bắn rất chính xác, hiệu quả, nếu được sử dụng từ khoảng cách càng gần càng tốt. Trong vành đai rừng có cây lá xanh rất dễ ẩn náu, mai phục, nó cho phép lặng lẽ tiếp cận khoảng cách mong muốn. Và khi đưa tên lửa Javelin đến càng gần xe tăng, bạn càng có nhiều khả năng bắn trúng nó. Vì tên lửa chống tăng này tầm bắn chỉ từ 2 - 2,5 km.

Một chiếc xe tăng có thể bắn trúng mục tiêu cách xa 5 km, nhưng pháo thủ cần phải nhìn thấy mục tiêu. Có cây rừng, xe tăng gần như bị mù. Máy ngắm ảnh nhiệt của Nga dùng cũng sẽ thiếu hiệu quả, bởi vào ban ngày, ánh nắng phản chiếu từ các tán lá sẽ làm “tắc nghẽn” độ nhạy của máy. Vào ban đêm, cây xanh tạo ra hiệu ứng rèm nhiễu loạn, trong khi máy ảnh nhiệt chỉ hoạt động hiệu quả trong không gian mở không có cây xanh che chắn.

KIM VAN CHINH 27.03.2022