Mai Quốc Ấn – Cảm hoài

 

Vậy là hành lang pháp lý và hướng dẫn cụ thể về ưu đãi, hỗ trợ khoa học công nghệ đã hiện ra.

Vì Chính phủ ban hành Nghị định số 267/2025/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn một số điều của Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo về chương trình, nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo và một số quy định về thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Có những người đã mất 25 năm (từ khi có Luật Khoa học công nghệ năm 2000) mày mò tìm kiếm theo hướng sáng chế. Hành trình ấy có cả ngàn người có ý tưởng, có tầm nhìn, có khả năng nghiên cứu đã thất bại và chi chừng 250 người thành công (số liệu 2020).

Đời người có bao nhiêu lần 25 năm, 20 năm ?

Có một bác sĩ Việt Nam dành ngần ấy năm nghiên cứu sáng chế vaccine chống ung thư và thất bại, thậm chí trầm cảm nặng. Có một anh kỹ sư đã bán 2 trong 3 căn nhà để nghiên cứu lò đốt dioxin và chưa thành công. Có những nhà khoa học chân chính bị đám trọc phú coi thường và bị cơ chế bất cập hành cho ra bã. Có những sáng chế đáng ra phải trải thảm đỏ nhưng gặp phải cán bộ “rải đinh”v.v…

Đọc Nghị định 267 thấy mọi thứ khá rõ ràng rồi, chí ít thì dẫu chậm nhưng những người điều hành quốc gia cũng có sự thay đổi để khoa học công nghệ nói riêng và sự phát triển đất nước tốt lên. Vật cực tất phản thôi mà…

 

Nhưng đọc tin vui nà đâu đó vẫn lắm nỗi ngậm ngùi khi nhớ về những người anh, người chị, người bạn của tôi từng bị xung quanh gọi là “anh khùng”, “gã gàn”, “bà tưng tửng”. Dù thứ họ công nghệ họ làm có thể thay đổi một cách thức vận hành máy móc, một phương pháp chữa trị hiệu quả hơn hay thậm chí thay đổi hẳn một lĩnh vực của đất nước ở nghĩa tiến bộ và tích cực nhất.

Đôi khi, sự điên khùng bị dè bỉu trong con mắt đám đông lại có thể chính là thứ cứu chính đám đông vô minh ấy khi một sáng chế thành công. Và đằng sau những thất bại bán đất, bán nhà hay đổ vỡ hôn nhân của những người làm khoa học công nghệ ở Việt Nam mà tôi biết còn có cả một tinh thần vì môi trường, vì nhân sinh, vì quốc gia to lớn phi thường và vô cùng trong sáng.

Những quốc gia hùng cường nhất là những quốc gia có khoa học phát triển nhất. Những tỉ phú thế giới giàu nhất cũng đa phần là tỉ phú sở hữu công nghệ tiên tiến nhất. Đó là thế giới ! Ở Việt Nam nhiều năm qua, sụ coi trọng nghiên cứu phát triển công nghệ có khi không bằng sự quan tâm bán sang tay một lô đất hay đánh bạc trên sàn chứng khoán.

Nhưng tôi tin cái thời u mê để “bất lương bàn luận chuyện hiền lương/thơ quốc doanh cười cợt thơ Đường” rồi sẽ qua thôi. Giá trị là giá trị và những kẻ chỉ chú trọng cái trước mắt, cái ngắn hạn sẽ bị đào thải vì họ đâu có thời gian xây dựng giá trị lõi như những người khoa học chân chính bị họ gọi là khùng điên.

Thậm chí tôi tin không có lãnh đạo quốc gia nào hài lòng khi đám ngụy khoa học “dán logo” lên những công nghệ nhập Tàu để lừa mình như triển lãm A80 vừa qua. Và nhân dân sau những lần “sáng mắt” cũng sẽ tính tưởng hơn để không tin thêm những quảng cáo mỹ miều mà tìm người thực học, thực làm hợp tác.

Sáng nay đọc tin vui mà cũng cảm hoài quá thể…

MAI QUỐC ẤN 21.10.2025