Cù Mai Công - Quy hoạch thế kỷ của những tầm nhìn "giật gấu vá vai"

 

Người ta đã vẽ ra khung cảnh huy hoàng, tầm nhìn thế kỷ của sân bay Long Thành. Để rồi khi sắp sửa khánh thành, họ kêu lên đầy vẻ bức xúc - sau khi ông thủ tướng “phát hiện”: “Nghiên cứu tàu điện ngầm hoặc đường sắt trên cao nối sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành”.

Như ông TS Trương Minh Huy Vũ - viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TPHCM nói như “hờn dỗi”: “Long Thành - Thủ Thiêm: Không thể chấp nhận đi mất 3 tiếng”. Như ông Nguyễn Cao Cường - phó tổng giám đốc ACV chua chát: “Nếu mất 5 tiếng nối chuyến Tân Sơn Nhất - Long Thành, ai còn muốn bay?’…

Họ nói khi nước đã đến chân, ván đã đóng thuyền và sau khi… ông thủ tướng nói. Tầm nhìn của họ chỉ một vài năm như vậy cho những quy hoạch trăm năm?

Như đường cao tốc TPHCM - Long Thành - Dầu Giây 31 km, làm mãi 16 năm mới xong. Xong rồi thì kẹt lung tung, lại phải mở rộng, chưa biết bao giờ xong? (Nhớ lại 65 năm trước, xa lộ Biên Hòa cũng 31 km, với một loạt cầu lớn: cầu Phan Thanh Giản, cầu Sài Gòn, cầu Rạch Chiếc, cầu Đồng Nai… Chỉ bốn năm, 1957 - 1961, là xong).

Đó chỉ là một vài trong hàng ngàn ví dụ về sự khác biệt giữa quy hoạch, tầm nhìn và thực tế. Để hàng vạn dự án treo, khiến hàng ngàn công trình kéo dài 10, 20, 30 năm… mà có cái tới giờ cũng chưa nhúc nhích, chẳng hạn như dự án Bình Quới - Thanh Đa hơn 30 năm đó. Kể không sao xiết.

Quy hoạch trăm năm nhưng rõ ràng vô số cái đã được thực hiện bằng những con người có tầm nhìn trước mắt, giật gấu vá vai, sai đâu sửa đó, thay đổi xoành xoạch… thì niềm tin trong dân không sút giảm, thậm chí nghi ngờ không phải không có cơ sở. Luật Đất đai 2024 mới ban hành hơn nửa năm đã phải sửa lại “để hoàn thiện chính sách tài chính đất đai”.

Còn sờ sờ trước mắt dân, tuyến Metro 1 được phê duyệt năm 2007, khởi công năm 2008, dự kiến năm 2018 chạy. Ngày hoàn thành hẹn năm lần bảy lượt, cuối cùng sáu năm sau, ngày 22-12-2024 mới chạy. Mười bảy năm. Giờ Metro 2, được phê duyệt năm 2010, thai nghén ì ạch, dự tính cuối năm nay 2025 mới khởi công. Và cũng theo dự kiến, 2030 xong. Có được vậy không hay lại hẹn lần hẹn lữa với đủ lý do? Hên xui…

Dân thực sự đã “oải chè đậu” với vô số hứa hẹn “một tấc tới giời”. Có một câu châm ngôn: “Ta đánh giá mình ở những cái mình có thể làm, còn người khác đánh giá ta ở những cái ta đã làm”.

Nhiều cái người ta đã làm ra sao thì dân ai cũng đã thấy rồi. Bao nhiêu công trình dài bằng cả một thế hệ 15-20-25… năm, với đủ mọi lý do tại sao chậm trễ. “Vụng chèo khéo chống” - không thể nói khác.

Giờ ai cũng biết kinh tế đang rất khó khăn, vây bủa từng nhà, thắt ngặt bao số phận… Viễn cảnh có đẹp tới đâu thì “nước xa (cũng) không cứu được lửa gần”.

CÙ MAI CÔNG 06.08.2025