Ngô Anh Tuấn - Những điều đọng lại sau vụ án của hai mẹ con bà Cấn Thị Thêu

Những điểm sáng

- Phiên tòa tổ chức chặt chẽ, an ninh đông nghịt nhưng mọi người rất thân thiện, dễ mến hơn rất nhiều so với những nơi khác.

- Trong suốt quá trình diễn ra vụ án, luật sư và các thân chủ được tiếp xúc, trao đổi với nhau mà không gặp bất cứ sự cản trở nào. Trong khi chờ Hội đồng xét xử (HĐXX) nghị án, tuyên án, bà Thêu được trao đổi riêng với luật sư và được cho xem hình ảnh cháu nội…

- Phiên tòa, đặc biệt là buổi sáng, vị chủ toạ phiên tòa tôn trọng và cho phép các bị cáo được quyền trình bày mà không giới hạn “vùng cấm”, đây là điều mà ít có phiên tòa tương tự có được.

- Phiên tòa nhiều lúc căng thẳng nhưng vẫn có những phút thoải mái, thân thiện pha lẫn tiếng cười của bị cáo và HĐXX.

Những nốt trầm

- Tòa không trang bị máy tính và các thiết bị điện tử cho các luật sư làm việc dù được đề nghị nhiều lần; điều này khiến việc ghi chép các nội dung diễn biến phiên tòa của các luật sư là vô cùng khó khăn.

- Phiên tòa xét xử “chay”, chỉ duy nhất có mặt hai bị cáo, không người làm chứng, không người giám định, không đưa ra hoặc trình chiếu các chứng cứ, chứng minh buộc, gỡ tội của các bị cáo…

- Càng về cuối buổi xét xử, HĐXX càng mất kiên nhẫn với các bị cáo và cả các luật sư khiến phiên tòa diễn biến theo hướng tiêu cực, căng thẳng hơn:

+ Chủ tọa liên tục cắt lời khi bị cáo đang trình bày lời bào chữa;

+ Chủ tọa cắt giữa chừng lời nói cuối cùng của các bị cáo;

Những điều này khiến bà Thêu bức xúc nói những câu nói giống nội dung đã nói tại phiên tòa sơ thẩm là “Nếu không cho tôi nói, hãy tìm cách bịt miệng tôi lại và ném luôn bản án bỏ túi của các vị ra luôn đi…”.

+ Chủ tọa nhắc nhở theo kiểu “nắn gân” luật sư khiến tôi phải “nắn gân” lại thì mới thôi;

+ Chủ tọa không cho luật sư đối đáp rồi tự khẳng định luật sư đã không yêu cầu đối đáp, khiến luật sư Đặng Đình Mạnh và tôi phải liên tục phải đối nhưng bất thành.

- Kiểm sát viên hoàn toàn không tranh luận với bất kỳ một luận cứ bào chữa nào của các bị cáo và luật sư của họ mà không bị HĐXX nhắc nhở, dù các bị cáo và các luật sư đứng lên phản đối kịch liệt. Có lẽ các vị thẩm phán cũng đã bị “nhắc nhở” khi mà trước đó họ đã cho các bị cáo “nói quá nhiều” và đề cập nhiều vấn đề được xem là nhạy cảm.

Như vậy, dù có không ít điểm sáng nhưng nốt trầm lặng nhiều hơn; điểm trừ nhiều hơn điểm cộng. Nên những hy vọng về sự khách quan, công minh, đi đến tận cùng sự thật để đảm bảo nguyên tắc suy đoán vô tội theo quy định của Bộ luật hình sự trong những vụ án có màu sắc chính trị vẫn là điều vô cùng mong manh, xa vời với chúng ta. Dẫu vậy, tôi vẫn luôn mong mỏi rằng thực trạng ấy sẽ phải thay đổi dần và đất nước sẽ vẫn phải tiến về phía nhiều ánh sáng.

LS NGÔANH TUẤN 24.12.2021