Hoàng Quốc Dũng - Sự trở lại của nghĩa vụ quân sự: Có phải vì cuộc chiến ở Ukraina?

Việc Emmanuel Macron tuyên bố khôi phục quân dịch theo hình thức tự nguyện từ năm 2026 ngay lập tức đặt ra câu hỏi: Quyết định này có liên quan đến chiến tranh Ukraina và mối đe dọa từ Nga hay không?

Câu trả lời là « Có », dù Điện Élysée không nói thẳng.

Điều cần nhắc lại - đặc biệt cho những người nước ngoài không biết - là nước Pháp đã bãi bỏ nghĩa vụ quân sự bắt buộc từ năm 1997, dưới thời Tổng thống Jacques Chirac, chấm dứt gần một thế kỷ chế độ quân dịch bắt buộc. Quân đội đã được chuyên môn hóa. Gần ba mươi năm qua, thanh niên Pháp không còn bị gọi nhập ngũ. Vì thế, sự trở lại, dù dưới dạng tự nguyện, vẫn là một bước ngoặt lớn.

Kể từ khi Nga xâm lược Ukraina năm 2022, an ninh châu Âu bước vào một thời kỳ đầy biến động. Kịch bản chiến tranh quy mô lớn - từng bị coi là không thể - nay không còn bị loại trừ. Nhiều nước châu Âu đã khôi phục hoặc tăng cường chế độ nghĩa vụ quân sự: Thụy Điển, Na Uy, Litva, Phần Lan, và cả Đức đang thảo luận nghiêm túc về một hình thức phục vụ quốc gia mới.

Nước Pháp, vốn thận trọng, giờ đây hòa vào xu hướng chung ấy.

Macron giải thích rằng quyết định này nhằm “tăng cường mối liên kết giữa Quân đội và Quốc gia” và xây dựng một “nguồn dự trữ” công dân được huấn luyện, sẵn sàng huy động nếu xảy ra khủng hoảng. Chương trình kéo dài khoảng mười tháng, nhằm truyền đạt những kỹ năng cơ bản về quân sự, kỷ luật, và tăng cường sự gắn kết trong xã hội.

Đây là một mô hình tự nguyện, không nhằm đưa thanh niên Pháp sang Ukraina, nhưng mang một thông điệp chiến lược: Nước Pháp phải chuẩn bị cho một môi trường quốc tế ngày càng bất ổn.

Dù mang màu sắc quân sự, chương trình này không phải là sự quay lại của nghĩa vụ quân sự trước năm 1997. Đây là một mô hình lai:

– Tự nguyện;

– Quân sự, để đáp ứng các mối đe dọa mới;

– Mang tính biểu tượng, nhắc rằng hòa bình không còn là điều hiển nhiên, oánh nhau là rất có thể.

Đằng sau tất cả vẫn là nỗi lo về Nga. Hiện nay, quan hệ giữa Pháp và Nga căng thẳng ở mức độ chưa từng thấy kể từ sau Chiến tranh Lạnh. Chính phủ Pháp tránh dùng lời lẽ báo động, nhưng mối liên hệ là rõ ràng: Châu Âu nhận ra rằng mình không còn đứng ngoài nguy cơ xung đột lớn. Và nước Pháp - dù là cường quốc hạt nhân - vẫn có lực lượng thường trực không lớn, buộc phải mở rộng khả năng huy động.

Tóm lại, sự xuất hiện của một loại “nghĩa vụ quân sự thế hệ mới” không phải là sự hoài niệm. Mà là sự thích ứng với thời đại: một thời đại mà chiến tranh ở châu Âu không còn là ký ức quá khứ, mà là một thực tế kéo dài, buộc các quốc gia phải xem xét lại những điều tưởng như chắc chắn.

Tôi là người Hà Nội, lớn tuổi. Lúc bé tôi thấy báo đài nói ra rả là bọn tư bản hiếu chiến. Nước Nga bây giờ cũng là nước tư bản rồi. Chính vì thế mà bây giờ thấy bọn tư bản hiếu chiến hơn.

Hôm nay chính mồm thằng chùm Tin nói ra: Nước Nga sẽ chấm dứt thù địch, nếu quân Ukraina rút ra khỏi những địa phận Nga chiếm được.

Càng ngày càng tự lộ rõ bộ mặt của thằng hiếu chiến ăn cướp.

HOÀNG QUỐC DŨNG 27.11.2025