Phó Đức An - Lê Kinh Tài và phong cách Basquiat

Tôi là một Newyorker, sống ở New York vài chục năm, nên cũng biết chút ít về nghệ thuật hội họa, biết về graffiti, về Basquiat.

Jean-Michel Basquiat là một nghệ sĩ sinh ra tại thành phố New York. Ông bắt đầu sự nghiệp với tư cách là một họa sĩ graffiti, và sau này trở thành một trong những họa sĩ theo Chủ nghĩa biểu hiện mới hàng đầu của thập niên 1980.

Tác phẩm của ông kết hợp văn bản, họa tiết, biểu tượng và hình ảnh phức tạp, thường đề cập đến các chủ đề về chủng tộc, xã hội và lịch sử, và chịu ảnh hưởng sâu sắc từ các nghệ sĩ đương thời và hậu bối.

Hồi tôi ở New York đã rất quen với các tác phẩm graffiti của ông dưới cái tên “SAMO”. Tác phẩm của ông có cái nhìn sâu sắc về chủng tộc, giai cấp và hệ thống phân cấp văn hóa trong xã hội và như tiếng gào thét của tầng lớp lao động chân lấm tay bùn, sống cầu bơ cầu bất ngoài rìa xã hội. Nhìn là thấy bóng dáng New York, là thấy sự đen tối, bần cùng và bất lực. Nhìn kỹ thì như ngửi thấy mùi đặc trưng của Big Apple, mùi khai nước đái của dân da đen, mùi cần sa, mùi rượu bia...

Còn tác phẩm của Lê Kinh Tài nhìn qua thì hơi giống phong cách Basquiat, nhưng rất hiền, khác hẳn nhau về cấu trúc hình thể. Một người thì thô phàm phóng khoáng tự do, một người thì cố tình nén ép nghiêm túc. Hai người hai vẻ khác nhau nhưng đều mang những nét nghệ thuật sáng tạo khác nhau, có giá trị nghệ thuật khác nhau.

Tất nhiên, Lê Kinh Tài không thể so được với Basquiat. Nên một nữ sĩ kia đăng bài yêu cầu anh ta trả lời những câu hỏi tôi thấy là thừa. Một người là họa sĩ tầm cỡ thế giới, còn một người chỉ đang loay hoay có chút tiếng tăm ở Việt Nam. Nếu anh ta nổi tiếng thế giới thì chắc chẳng cần phải đi bán nước hoa làm chi cho mệt xác. (Đùa chút, Tài đừng trách anh nhé!)

Tôi thích cả hai, và mong muốn hội họa Việt Nam có nhiều đột phá như Lê Kinh Tài.

Macao 27/11/2025 

PHÓ ĐỨC AN (Tựa bài do Thụy My đặt)