Nguyễn Văn Tuấn - Tại sao Trump thắng?

Sự việc ông Trump đắc cử một cách thuyết phục khiến cho nhiều người tức tối. « Tức tối » có lẽ không đủ để mô tả phản ứng của nhiều người, mà phải nói là « phẫn nộ » thì chính xác hơn.

Phẫn nộ vì Trump đắc cử! Phẫn nộ vì có người bầu cho ông ấy! Phẫn nộ vì không thể hiểu được tại sao một người bị kết án nhiều tội danh hình sự lại có thể được đa số công dân ủng hộ.

Đối với nhiều người, sự kiện đó như một sự đánh thức về một đất nước họ chưa từng biết tới. Và, họ dành sự khinh miệt cho những người ủng hộ ông ấy. Chỉ đọc vài tweet là đủ biết mức độ giận dữ (trong đó có cả một khôi nguyên Nobel gốc Úc):

« Tôi đã khóc 2 tiếng đồng hồ khi nghe tin Trump thắng cử ». « Đừng bao giờ đánh giá thấp sức mạnh của những kẻ ngu ngốc ». « Niềm tin của tôi về đa số người về bản chất là thiện lành đã bị phá vỡ ». « Kamala đã lãnh đạo một chiến dịch tranh cử tuyệt vời. Bà ấy chỉ vô tình tranh cử trong một quốc gia nghiện chủ nghĩa hư vô, tàn ác và chia rẽ ».

Nhưng phẫn nộ có giúp chúng ta hiểu được « phía bên kia ». Tại sao đa số người Mỹ ủng hộ quan điểm của phe Trump? Chúng ta thử bình tâm « mổ xẻ » lý do Trump thắng cử.

Lý do 1: Vấn đề di dân bất hợp pháp.

Biden-Harris đã để cho một số lớn người vào Mỹ một cách bất hợp pháp. Nhiều người Mỹ, kể cả người Mỹ gốc Việt có thân nhân chờ cả 5 năm để định cư ở Mỹ, không thể chấp nhận tình trạng này. Họ càng không chấp nhận khi thấy vài người di dân lậu là những kẻ tội phạm. Khi Biden-Harris nhận ra vấn đề thì đã muộn.

Lý do 2: Vấn đề lạm phát.

Biden-Harris đã bơm quá nhiều vốn trong thời Covid và gây ra lạm phát. Các nhà kinh tế đã cảnh báo họ nhiều lần, nhưng họ không nghe. Còn các cố vấn của Biden thì cứ nói là « tình hình ok » - họ xa rời công chúng. Làm sao ok khi một tô phở tăng từ 11 USD (thời Trump) lên 18 USD (thời Biden)?

Lý do 3: Vấn đề phá thai.

Quan điểm của Harris về quyền phá thai đã làm cho bà ấy mất phiếu của nhiều phụ nữ Mỹ.

Lý do 4: Vấn đề chuyển đổi giới tính.

Nhiều người Mỹ cảm thấy không thoải mái với việc những người sanh ra là nam thi đấu với những người sanh ra là nữ trong thể thao, và họ ủng hộ quan điểm của Trump.  Phe tả đã « đi quá xa » trong vấn đề chuyển đổi giới tính.

Lý do 5: Chiến tranh và Do Thái. 

Trump dù ăn nói « dữ dằn » nhưng chẳng thích chiến tranh. Người Mỹ có vẻ coi Trump thân thiện hơn với lợi ích của Do Thái và bỏ phiếu vì lý do này. (Con rể của ông Trump là người gốc Do Thái).

Lý do 6: Kiểm duyệt.

Mặc dù phe tả nói Trump là một kẻ phát xít, nhưng chính Biden-Harris đã kiểm duyệt quyền tự do ngôn luận trong đại dịch.

Lý do 7: Thất bại trong « tuyên truyền ».

Thông điệp của phe Dân Chủ rằng Trump sẽ ăn cắp nền dân chủ là không thuyết phục.  Có lẽ hầu hết cử tri cảm thấy rằng một ông già Trump 78 tuổi không thể nào lật đổ cuộc bầu cử và tìm cách duy trì quyền lực sau năm 2028 (lúc đó đã 82 tuổi).

Thông điệp của phe Dân Chủ rằng Trump bị sa sút trí lực đã hoàn toàn thất bại. Mọi người có thể thấy rõ rằng Joe Biden có vấn đề về sa sút trí tuệ nhưng lại được phe đảng che giấu. Nhưng ông Trump thì vẫn vậy: nhạy bén và mạnh mẽ. Ông ấy có thể ngồi 3 tiếng đồng hồ trả lời phỏng vấn của Joe Rogan là nói lên tất cả.

Ông Trump chắc chắn không phải là một người hoàn hảo. Nhiều người không xem ông ấy là tấm gương để noi theo. Ông ấy đã làm tổng thống 4 năm. Một số chánh sách của ông được ưa chuộng. Nhưng một số thì bị phe đối lập xóa bỏ khi lên nắm quyền.

Lý do 8: Chiến dịch tranh cử. 

Trump suýt bị ám sát và đó là một lợi thế cho ông ấy. Trump & Vance đã không ngần ngại trả lời một số phỏng vấn mang tính thù địch chống lại họ. Trump và Vance đã làm 6 giờ phỏng vấn trên Joe Rogan. Trong khi đó Harris từ chối lời mời xuất hiện trên Rogan, và bà ấy tránh báo chí. Trong tranh cử, Trump tỏ ra là một ông già năng động và mạnh mẽ, còn Harris trông yếu đuối và mong manh.

Lý do 9: Hội chứng TDS (Trump's Derangement Syndrome).

TDS là ý tưởng rằng cái tánh cách của Trump làm cho một số người cảm thấy tức tối và khiến cho họ hành động trái với lẽ thường. TDS khiến cho một số người, đặc biệt là cánh tả và elite (hay học đòi elits), mất hết lý trí đánh giá và trở nên « cognitive bias ». Có người bỏ phiếu cho Trump chỉ vì ông ấy làm cho những người elite (hay giả bộ elite) giận dữ. Sự thật là nhiều (hay rất nhiều?) cử tri thích tánh cách của Trump, vì ông ấy tỏ ra là một người vui tánh và thẳng tánh (nghĩ sao nói vậy, không hoa hòe chữ nghĩa).

Lý do 10: Phe Dân Chủ đã đánh mất chính mình.

Đảng Dân Chủ đáng lý ra là đảng của người lao động (và họ đã xuất thân như thế). Nhưng càng ngày họ càng xa rời người lao động; cái « hương đồng gió nội » của họ đã bay đi quá nhiều. Ngày nay, đảng Dân Chủ đã bị đánh cắp và trở thành đảng của phe elite, cực tả, theo đuổi những giá trị mà đa số công chúng không chấp nhận. Một số người tin rằng phe Dân Chủ khinh người dân, xem những người ở vùng Trung Tây là rác rưởi.

Lý do 11: Sự ngạo mạn của bọn elite

Những người coi hơn 72 triệu người Mỹ là "những kẻ ngốc, phát xít, người theo chủ nghĩa hư vô, hoặc là những người mù quáng bị lừa" chỉ vì họ đã bỏ phiếu cho Trump, đã đánh mất suy nghĩ. Khi người ta thù ghét một ứng cử viên được đa số bầu làm tổng thống, phản ứng tức thời của họ có thể là tìm kiếm những lời giải thích đơn giản, kiểu:

« 72 triệu người này quá ngu xuẩn để nhận ra những gì họ đang làm ». « 72 triệu người này không thể nhìn thấy rừng vì một cái cây ». « 72 triệu người này không có la bàn đạo đức ». « 72 triệu người này là những người đáng ghê tởm về mặt đạo đức ». « 72 triệu người này là những kẻ mù quáng hoặc bị tuyên truyền làm cho ngu ngốc ».

Đó là một cách nhìn tự phụ và ích kỷ về thế giới vậy. Họ ngạo mạn. Họ nghĩ chỉ họ mới có la bàn đạo đức. Nhưng họ không chịu tự vấn mình. Họ không tự hỏi tại sao phân nửa đất nước lại nhìn nhận mọi thứ rất khác họ.

Họ có thể tự an ủi rằng họ thông minh hơn 72 triệu người Mỹ đã bầu cho ông Trump.  Nếu họ chịu khó tìm hiểu kỹ, có lẽ họ sẽ khám phá ra nhiều lý do bầu cho Trump, những lý do chẳng có liên quan gì đến chủ nghĩa phát xít, sự ngu ngốc hoặc ác ý.

Có thể 72 triệu người đó chỉ đơn giản cố gắng sống qua ngày, đơn giản là chuyện « cơm áo gạo tiền ». Có thể họ tìm tới Trump để giúp giải quyết những mối quan tâm về nền kinh tế đình trệ, chánh sách biên giới lỏng lẻo, và tội phạm gia tăng.

Những người bác bỏ bất cứ ai ủng hộ Trump như là những kẻ ngốc hay phát xít có lẽ cần phải mở não và « giãn trí » ra một tí để nhìn lại 11 lý do trên.

NGUYỄN VĂN TUẤN 09.11.2024