Nguyễn Văn Tuấn - Sau tiêm chủng vaccin: Ca dương tính tăng nhưng tử vong giảm

 

Vài người quan tâm về số ca nhiễm tăng trong thời gian gần đây, khi mà tỉ lệ bao phủ tiêm chủng vaccin đã khá cao. Nhưng số liệu thực tế cho thấy số ca tử vong giảm đến ~75% so với hai tháng trước đây. Đó chính là tín hiệu của hiệu lực vaccin.

Báo chí trong và ngoài nước đưa những tin mang tính báo động rằng số ca dương tính covid đang tăng trong thời gian qua. Một số quan chức còn đánh tiếng nói sẽ phong tỏa lần nữa. Tôi tò mò thu thập dữ liệu từ trang web của Đại học Johns Hopkins [1] và thấy tình hình không đến nỗi báo động, mà còn có một tín hiệu tích cực.

1/ Số ca dương tính tăng

Biểu đồ trên đây cho thấy xu hướng nhiễm và tử vong tính từ đầu tháng 1/9 đến 15/11. Như có thể thấy, số ca nhiễm hàng ngày giảm đến mức thấp nhứt ở giữa tháng 10, nhưng bắt đầu tăng từ 25/10. Tính theo 'moving average' số ca dương tính trung bình hàng ngày:

• Vào giữa tháng 9 là khoảng 12.000 người;

• Giữa tháng 10 là 3.500 người;

• Giữa tháng 11 là 8.480 người.

Xu hướng này (số ca dương tính tăng sau vaccin) đã được ghi nhận ở nhiều nơi trên thế giới. Ở Do Thái, Anh, Mỹ v.v… người ta đã từng quan sát thấy số ca dương tính tăng khá cao sau khi chương trình tiêm chủng vaccin đã bao phủ hơn 70% dân số. Chúng ta có lẽ nghĩ rằng địa phương nào có tỉ lệ tiêm vaccin cao thì số ca dương tính sẽ thấp, nhưng trong thực tế có nghiên cứu cho thấy số ca dương tính không liên quan đến tỉ lệ bao phủ vaccin.

Như vậy là vaccin không có hiệu lực? Không phải. Số liệu từ Mỹ cho thấy đa số những ca dương tính xảy ra ở nhóm người chưa tiêm vaccin. Nhưng ngay cả trong nhóm đã tiêm vaccin cũng có số ca nhiễm (gọi là 'nhiễm đột phá' / breakthrough infection) nhưng số này ít. Một lý do quan trọng khác là đa số những ca nhiễm mới là thuộc biến thể Delta vốn có hệ số lây lan rất cao. Thành ra, số ca dương tính tăng sau khi tiêm vaccin không phải là điều gì quá ngạc nhiên, nhứt là Việt Nam vẫn còn hơn 50% (?) dân số chưa tiêm đủ 2 liều vaccin.

2/ Số ca tử vong giảm

Con số mà chúng ta phải quan tâm là số ca nhập viện, ICU, và nhứt là số ca tử vong. Nhưng rất tiếc là số ca nhập viện hay số ca ICU thì Nhà nước này không cung cấp. Thật ra, ngay cả con số dương tính hàng ngày cũng khó mà có được, và tôi phải sử dụng con số của Đại học Johns Hopkins. Con số ca tử vong mỗi ngày được trình bày trong biểu đồ dưới đây. Vẫn tính theo moving average, diễn biến về số ca tử vong trung bình mỗi ngày là:

• Giữa tháng 9 là khoảng 300 người;

• Giữa tháng 10 là 100 người;

• Giữa tháng 11 là 80 người.

Như vậy số ca tử vong giảm rõ rệt. So với hai tháng trước, số ca tử vong hiện nay giảm đến ~75%.

Tóm lại, tuy số ca dương tính đang tăng trong vài ngày qua, nhưng số ca tử vong thì giảm mạnh. Tuy chưa có con số cấp độ cá nhân, nhưng sự giảm thiểu về số ca tử vong là một trong những tín hiệu cho thấy vaccin có hiệu lực. Vấn đề còn lại là vaccin nào có hiệu lực hơn vaccin nào.

Cái khó của Việt Nam là thiếu dữ liệu. Cho đến nay, chúng ta (và có lẽ ngay cả giới chức y tế) không biết bao nhiêu ca dương tính trong thời gian qua là đã tiêm vaccin và bao nhiêu ca là chưa tiêm vaccin. Chưa biết con số đó mà đòi phong tỏa lần nữa, theo tôi, là thiếu trách nhiệm. Chống dịch mà không có số liệu tốt thì chẳng khác gì người mù đi biển mà không có la bàn.

________

[1] Dĩ nhiên, những phân tích này chỉ đúng nếu số liệu là đáng tin cậy. Số liệu về số ca dương tính và tử vong ở Việt Nam rất khó nói là có độ tin cậy cao (vì có vài bất thường khi tôi nhập dữ liệu), nhưng vẫn có thể cung cấp vài xu hướng đáng chú ý.

Chú thích biểu đồ: Biểu đồ trên thể hiện số ca dương tính mỗi ngày; biểu đồ phía dưới là số ca tử vong mỗi ngày. Đường biểu diễn gọi là 'moving average' (trung bình động 5 ngày).

NGUYỄNVĂN TUẤN 17.11.2021