Lê Huyền Ái Mỹ - Nghĩ vụn từ một cuộc gặp !

Khai giảng rồi đến đại hội đảng, thành phố này đã nói không với hoa, quà tặng (hoặc chuyển thành tiền để góp vào quỹ khuyến học của trường) thì tôi tin nó đã và đang dần trở thành một nếp văn hóa công sở.

Nên, trong buổi gặp mặt đại diện các trường đại học nhân kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam vào tối 8-11 vừa qua, không hoa, không kính các loại thưa, trực tiếp giải đáp, giải quyết “ngay và luôn” một số kiến nghị của Bí thư Thành ủy Trần Lưu Quang, tôi nghĩ nó đã không còn là phong cách của riêng ông. Mà là của thành phố này.

Cũng như khi kết thúc phần phát biểu, ông bí thư cầm đờn hát “Em ơi hãy lắng nghe, nghe thành phố thở…”, như cách ông từng ôm đờn hát “Tôi người Hải Phòng”, tôi lại nghĩ là một chút vui “trình diễn”, hay một phút trình diễn cái niềm vui nho nhỏ. Vậy thôi.

Còn cái lõi, trước hết là nói nhân Ngày Nhà giáo, gặp các trường đại học thì nhẽ ra đã có sẵn Hội đồng Hiệu trưởng các trường đại học (được thành lập từ thời ông Tư Phong). Nhưng, đơn vị đứng ra tổ chức lần này lại là Viện Nghiên cứu Phát triển Thành phố - cơ quan tư vấn xây dựng chính sách nhưng gần đây lại có nhiều “kênh” thúc đẩy thực thi - chứ không phải Sở Giáo dục Đào tạo, trong phạm vi giáo dục phổ thông chứ đâu phải giáo dục đại học.

Nên, phần nào đoán định là cặp đôi Bí thư - Chủ tịch lần này muốn trực diện “hỏi ngay đáp thẳng” và xúc tiến, đẩy mạnh một cách thực chất mối quan hệ nhà nước - nhà trường (cộng nhà kinh doanh giáo dục, tài chính - giáo dục) trong việc thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội.

Điển hình là “đơn hàng” của Đại học Kinh tế - Luật “Hoàn thiện bộ nguyên tắc, tiêu chí chuyển giao tài sản công minh bạch, hiệu quả”. Sau sáp nhập, tài sản công dôi dư khá nhiều. Chủ trương ưu tiên giao cho y tế, giáo dục để nâng chất phục vụ người dân. Song, để thực hiện lại không dễ. Nó cần được cụ thể hóa thành các nguyên tắc, tiêu chí và điều kiện chuyển giao như thế nào, có lộ trình ra sao (chuyển giao các cơ sở giáo dục công lập trước), nó phải minh bạch cam kết không được tiếp nhận (đất và tài sản công) để làm… bất động sản v.v…

Nên, có vẻ ngay sau buổi gặp, dư âm không phải là tiếng đàn tiếng hát mà là cách ông bí thư cần nhiều hơn một đề xuất cụ thể, đơn cử trong việc phân bổ tài sản công cho các trường thì khu đất nào, tòa nhà nào; vì sao nó được bố trí cho trường A mà không phải trường B; dựa trên nguyên tắc, cơ sở và các điều kiện nào… Hoặc cơ chế nào để khai thác như một đối tác có động lực kinh tế đối với 10 ngôi trường, cơ sở giáo dục có trụ sở chính, chi nhánh tại TPHCM đang có vốn hoạt động trên 1.000 tỷ đồng (trên tổng số 13 trường của cả nước)? Ông đặt ra và cần có câu trả lời - thực thi sớm nhất.

Và, đó là cái đáng giá của buổi gặp mặt. Món quà 20-11 không phải là bó hoa to đùng mà là thiết kế cơ chế minh bạch để sớm chuyển giao cơ sở hạ tầng, gia tăng các nguồn lực (vốn, đặt hàng) cho các trường và trên hết là thái độ trọng thị trí thức, đề cao tài nguyên tri thức một cách thực chất, hướng tới “nhiệm vụ chính của nhà nước là tổ chức các trường học sao cho chúng hòa nhịp với các định chế khoa học cao một cách thỏa đáng” - nhà sáng lập đại học Đức Humboldt.

Và, trong tiếng đờn guitar, tôi mơ màng nghĩ đến cái giá trị của việc “con người được giáo dục không phải chỉ để thích hợp với định chế mà ngược lại, những con người được giáo dục tự do sẽ tạo ra định chế theo tinh thần của họ” mà ông tổ giáo dục mới Humboldt đã viết cách nay hơn 250 năm.

LÊ HUYỀN ÁI MỸ 10.11.2025