Nguyễn Hoàng Dũng - “Cô nàng tảng băng chìm ” Susie Wiles

 

Để kiến tạo hòa bình Trung Đông trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên (2017-2021) của mình qua Hiệp Định Abraham, thiết lập mối quan hệ ngoại giao bền vững giữa Israel với bốn quốc gia Hồi giáo Ả Rập gồm Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất (UAE), Bahrain, Xu Đăng và Ma Rốc, ông Donald Trump đã phải viện nhờ tới hai “kiến trúc sư” tài năng, khéo léo, gọi là “Nhị Anh”.

Một là cựu Đặc phái viên Hoa Kỳ tại Iran, Brian Hook, người hiện đang phụ trách quá trình chuyển giao quyền lực tại Bộ Ngoại giao của Chính quyền Tổng thống Joe Biden cho Tổng thống đắc cử Donald Trump.

Và hai là Jared Kushner, con rể của ông, tức chồng của nàng Ivanka Trump, người sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng khó thay thế trong việc tái lập hòa bình cho Vùng Vịnh, dù sẽ không đảm nhiệm chính thức vị trí “Cố vấn Cao cấp cho Tổng thống” như trong nhiệm kỳ trước.

Cùng với Victoria Coates, cựu quan chức cao cấp trong Hội đồng An ninh Quốc gia (NSC) giai đoạn 2017-2021 hoặc với Thiếu tướng đã nghỉ hưu Miguel Correa, Tùy viên Quốc phòng Hoa Kỳ tại Abu Dhabi dưới thời Tổng thống Donald Trump.

Nếu trong lĩnh vực ngoại giao, vãn hồi hòa bình cho Trung Đông, Tổng thống đắc cử Donald Trump ưu tiên sử dụng lại những con người cũ thì trong lĩnh vực đối nội, ở vai trò quản gia Nhà Trắng, ông lại tin tưởng trao quyền cho một con người rất mới, đó là bà Susie Wiles, 67 tuổi, Đồng Giám đốc Chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2024 của ông, cùng với ông Chris LaCivita. Chính nhờ công sức không nhỏ của hai con người này, một lặng lẽ, kín tiếng, âm thầm làm việc sau hậu trường và một quảng giao, hoạt bát, năng nổ tiếp xúc với những cử tri ủng hộ tiềm năng mà kết quả tranh cử của ông Donald Trump mới trở nên hiệu quả, thành công vang dội đến như vậy.

Hôm thứ Năm (07/11/2024, giờ Hoa Kỳ), Tổng thống đắc cử Donald Trump đã bổ nhiệm bà Susie Wiles làm Chánh văn phòng Nhà Trắng, tức Bạch Cung Tổng quản. Một chức vụ dù không thuộc Nội các Chính phủ Hoa Kỳ, tức không cần Thượng viện xác nhận như bao chức vụ khác thuộc Nhà Trắng, nhưng quyền lực, tương truyền, chỉ xếp sau tổng thống trong lịch sử Hành pháp Hoa Kỳ.

Nói “mới” là mới vậy thôi chứ thật ra, bà Susie Wiles là nhân vật “mới ta cũ người”. Bà  là một chiến lược gia lâu năm và uy tín của Đảng Cộng hòa (CH) với một hồ sơ cố vấn, quản lý, điều hành các chiến dịch tranh cử rất đáng nể. Đầu tiên, bà tham gia chiến dịch tranh cử của cựu Tổng thống Ronald Reagan năm 1980 với chiến thắng lịch sử trước đương kim Tổng thống Đảng Dân chủ (DC) lúc đó là Jimmy Carter: ông Ronald Reagan giành được 489 phiếu Cử tri đoàn so với 49 phiếu Cử tri đoàn của Jimmy Carter, đồng thời Đảng CH cũng giành lại được quyền lãnh đạo Thượng viện (TV) sau 28 năm thuộc Đảng DC.

Còn Ronald Reagan là ai, tài năng thế nào thì chắc chỉ nên nhắc đến hai sự kiện sau là đủ. Thứ nhất, ông đã bắt Nhật Bản ký Hiệp Định Plaza (22/09/1985) định giá đồng USD thấp lại so với đồng Yen đồng thời đánh thuế 10 0% trên hàng hóa xuất khẩu của Nhật (năm 1987), nhất là chip nhớ (DRAM), khiến nền kinh tế Nhật Bản (phụ thuộc nặng nề vào xuất khẩu sang Mỹ) phải rơi vào suy thoái một thập niên sau đó. Thứ hai, ông là tác giả “Học thuyết Reagan”, được xem là trọng tâm của chiến lược đối ngoại Hoa Kỳ trong hai nhiệm kỳ của ông, từ 1981 đến 1989, và tới tận năm 1991, đóng vai trò chủ chốt dẫn đến sự sụp đổ của Liên Xô và kết thúc Chiến tranh Lạnh.

Kế đến, kinh nghiệm chính trị của bà Wiles còn được tích luỹ nhiều hơn và đa dạng hơn sau thời kỳ Tổng thống Ronald Reagan khi bà có cơ hội làm việc với nhiều chính trị gia CH trung hữu, có quan điểm, tư tưởng khác với ông Donald Trump. Đó là Jack Kemp, Dân biểu (DB) từng phục vụ 9 nhiệm kỳ ở Hạ viện (HV) Hoa Kỳ (1971-1989) và là người ủng hộ nhiệt thành cho vấn đề thương mại tự do. Và Tillie Fowler, Phó Chủ tịch Nhóm Dân Biểu đảng Cộng hòa tại HV (1999-2001), một người ủng hộ chi tiêu ngân sách cho quốc phòng và kiểm soát súng đạn.

Tiếp theo, bà tham gia quản lý chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2012 của cựu Thống đốc tiểu bang Utah, Jon Huntsman Jr., trong một thời gian ngắn. Huntsman là một đảng viên CH rất ôn hòa, có quan điểm trái ngược với Tổng thống Donald Trump về nhiều vấn đề. Thậm chí, ông ta đã chỉ trích gay gắt ông Donald Trump sau vụ tấn công bạo loạn của những người ủng hộ ông Trump vào Điện Capitol vào ngày 6/1/2021.

Sau đó, đáng chú ý hơn, bà là nhân tố đóng vai trò chủ chốt trong chiến thắng của ông Ron DeSantis trước đối thủ Đảng DC Andrew Gillum trong cuộc bầu cử Thống đốc tiểu bang Florida (06/11/2018). Không hiểu sao bà lại bị DeSantis sa thải sau khi nhậm chức. Nhờ vậy mà Tổng thống Trump mới có cơ hội mời bà về lại làm quản lý chiến dịch tranh cử tổng thống cho ông, dẫn đến thành tích chói sáng nhất trong sự nghiệp của bà: ông Donald Trump thắng cử tổng thống năm 2024 và bà nghiễm nhiên trở thành Chánh văn phòng Bạch Cung!

Như vậy, bà Susie Wiles là một chiến lược gia có thâm niên quản lý các chiến dịch tranh cử quan trọng cho Đảng CH, từ cấp tiểu bang cho tới liên bang. Hơn nữa, như vừa phân tích ở trên, bà có thể làm việc hiệu quả với các thành phần chính trị gia có quan điểm trái ngược nhau về nhiều vấn đề. Chính tố chất biết dung hòa các tính cách khác biệt trong “Đội ngũ Bầu cử của Trump” nhằm trở nên một tập thể đoàn kết, thống nhất mà hướng đến mục tiêu thắng cử, đã khiến bà trở nên khó thay thế, được đồng nghiệp nể trọng và được ông Trump tín nhiệm.

Sự thật là, theo báo chí mô tả, tổng hành dinh Mar-a-Lago của ông Donald Trump đã trở nên "kỷ luật hơn rất nhiều kể từ khi Susie trở thành người gác cổng chính" ở đây. Ngoài ra, theo đánh giá của John Delaney, người đã tuyển dụng Wiles làm Chánh văn phòng cho ông khi ông còn là thị trưởng Đảng CH của thành phố Jacksonville, tiểu bang Florida và cũng là bạn lâu năm của bà, thì bà Susie có biệt tài có thể suy nghĩ hai việc cùng một lúc và sở đắc bản năng có thể nhận biết mọi người muốn gì, cần gì mà không cần họ nói ra.

Điều này đã khiến bà trở thành một nhà điều hành thông minh hiếm thấy, ai cũng cần. Quý báu hơn, "bà ấy không thích sự chú ý của công chúng", ông John Delaney phụ họa thêm. Bằng những tính cách độc đáo như vậy, cho nên, tuy chỉ điều hành cuộc đua vào Nhà Trắng từ hậu trường, bà Susie Wiles là một trong số ít nhà hoạt động chính trị đáng sợ và hiệu quả nhất của cả nước Mỹ.

Hãy nghe lời cảm ơn chân thành của ông Donald Trump dành cho người trợ lý tài năng này trong ngày ông tuyên bố chiến thắng (05/11/2024) cùng gia đình và nhân viên của mình tại West Palm Beach, Florida, là biết ngay giá trị như vàng ròng của bà Susie Wiles ra sao. Ông Trump đã nói như sau: “Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc của mình đối với Susie và Chris (tức Chris LaCivita) về công việc mà các bạn đã hoàn thành. Hãy đến đây nào, Susie!".

Những lời tri ân trong đêm thắng cử trên còn được cộng hưởng bằng những lời khen ngợi có cánh khác của ông Trump dành cho bà khi ông bổ nhiệm bà làm Chánh văn phòng Nhà Trắng hai ngày sau đó (07/11/2024): “Wiles vừa giúp tôi gặt hái được một trong những chiến thắng chính trị vĩ đại nhất trong lịch sử Hoa Kỳ", (cô ấy) “là người cứng rắn, thông minh, sáng tạo và được mọi người ngưỡng mộ và tôn trọng", “thật vinh dự khi Susie trở thành nữ Chánh văn phòng đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ" và “tôi không chút nghi ngờ rằng bà ấy sẽ khiến đất nước chúng ta trở nên đáng tự hào"… Vị trí Chánh văn phòng Tòa Bạch Ốc đầy quyền lực được Tổng thống đắc cử Donald Trump tưởng thưởng đã thay cho ngàn lời nói xác nhận tài năng, cốt cách hết sức xứng đáng của bà.

Tuy nhiên, nếu phải chọn ra một lời khen vừa sâu sắc vừa ý nhị nhất mà Tổng thống Donald Trump dành cho bà Chánh văn phòng Nhà Trắng tân nhiệm, người viết sẽ mạnh dạn lựa chọn câu này (nguyên văn tiếng Anh): “Susie likes to stay in the back, let me tell you. We call her the ‘ice maiden’. She is not in the background (anymore)”. Nghĩa là: “Để tôi nói cho các bạn nghe, Susie thích ở phía sau hậu trường. Chúng tôi gọi cô ấy là ‘Ice Maiden’… Giờ đây cô ấy không còn ở phía sau nữa.” (ý nói bà Susie sẽ đảm nhiệm chức vụ Chánh văn phòng Bạch Cung). Vì sao vậy?

Báo chí Việt ngữ, cả hải ngoại lẫn quốc nội, dịch “Ice Maiden” thành “quý bà băng giá”, “bà đầm băng giá”, “quý cô băng giá”, “cô nàng băng giá” hoặc “thiếu nữ băng giá”… Cá biệt, BBC tiếng Việt, trong bản tin đầu tiên về việc bà Susie Wiles được bổ nhiệm làm Chánh văn phòng Nhà Trắng đã hào phóng tặng luôn cho bà danh hiệu “nữ hòang băng giá”! Sau không biết suy nghĩ sao lại hạ xuống thành “cô nàng băng giá”. Chắc có khi phóng viên nhà đài vừa viết tút bài vừa nghĩ đến bộ phim “Nữ Hoàng Băng Giá” (Frozen) hay truyện cổ tích "Cô Gái Băng Tuyết” của nhà văn người Đan Mạch Hans Christian Andersen hay sao đó chớ? Chứ việc ông Trump gọi bà Susie là “Ice Maiden” thì có chi “băng giá” để tình giá băng?

Đúng là “Ice Maiden” có nghĩa “cô nàng băng giá”, dùng để chỉ những phụ nữ có vẻ ngoài lạnh lùng, khó gần nhưng bên trong lại ẩn chứa một trái tim ấm áp, ngọt ngào, thậm chí nồng nàn, nóng bỏng. Điều này hoàn toàn đúng với trường hợp bà Susie Wiles. Bất chấp vẻ lạnh nhạt, ít nói, khó gần bên ngoài, Susie lại là một người ngọt ngào, tốt bụng. “Nếu bạn bị bệnh, cô ấy sẽ mang đến cho bạn một món hầm,” John Delaney cho biết, “và nếu bạn đang ở trong bệnh viện, cô ấy sẽ đến thăm và tặng hoa cho bạn. Cô ấy thực sự là một người tốt bụng.”

Điều làm bà ấy khác biệt so với những người còn lại của ông Trump là bà rất kín đáo, dành phần lớn thời gian điều hành công việc ở hậu trường, tránh xa mọi sự chú ý. Do hiếm khi lên truyền hình trả lời phỏng vấn và né tránh các buổi nói chuyện không cần thiết, Susie Wiles không những ít được mọi người biết đến mà còn trở nên một con người phần nào bí ẩn so với tầm vóc và bề dày thành tích của một chiến lược gia chính trị lão luyện như bà. Đó có lẽ là yếu tố ông Donald Trump coi trọng nhất nơi bà nên ông đã nhấn mạnh đến những con chữ “sau hậu trường”, “ ở phía sau” lúc khen bà hôm 07/11/2024.

Do đó, phải chăng Tổng thống Donald Trump muốn ví bà Susie Wiles với một “tảng băng chìm” với ba phần nổi và bảy phần chìm, rất khó đánh giá đầy đủ về tài năng của bà hay hiểu biết cặn kẽ về tính cách của bà? Hình như là vậy. Như thế, “Ice Maiden” ở đây phải được hiểu là “Iceberg Maiden” - “cô nàng tảng băng chìm”, “quý cô tảng băng chìm”, “quý bà tảng băng chìm” hoặc “bà cô tảng băng chìm”… Dưới góc độ thân thiết vừa nói vừa đùa hôm 07/11/2024 của Tổng thống Trump thì “Ice Maiden” đích thị là “Cô Em Tảng Băng Chìm” (gọi theo kiểu “cô em Bắc Kỳ nho nhỏ” vậy mà) hoặc “Tiềm Băng Hảo Muội Muội” cho thập phần kiếm hiệp kỳ tình!

Hơn nữa, nghe nói, trong bài phát biểu chiến thắng tại Florida đêm 5/11/2024, Tổng thống đắc cử Donald Trump đã ưu ái nhắc đến cái tên ít được biết đến trước đây, “Susie Wiles”, đến 7 lần. Lại là con số “7”. Nếu không ám chỉ sự hoàn hảo, trọn vẹn của chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2024, hoặc không diễn tả số phận chính trị “ba chìm bảy nổi” của ông Donald Trump trước khi đắc cử tổng thống Hoa Kỳ năm nay thì ắt hẳn, nó là ẩn dụ cho hình ảnh “Ba Phần Nổi Bảy Phần Chìm” của tảng băng trôi Susie Wiles. Chưa hết, bởi “thần thiêng nhờ bộ hạ” nên biết đâu ông Trump cũng nhân tiện gửi đi một thông điệp: “Qua đây cũng là một tảng băng chìm đó nghen các ní Pu - Tập - Kim - Ali”! Liệu hồn à!

Thế là, bà Susie Wiles đã trở thành người phụ nữ đầu tiên được bổ nhiệm làm Chánh văn phòng Tòa Bạch Ốc, quản lý toàn bộ nội vụ Phòng Bầu Dục cho Tổng thống đắc cử Donald Trump. Đây là món quà không thể xứng đáng hơn dành cho một chiến lược gia từng tham gia quản lý chiến dịch bầu cử cho ông Donald Trump đến những ba lần (2016, 2020, 2024). Sự thông hiểu, thân thiết lẫn nhau giữa bà và tổng thống của bà qua ngần ấy năm tháng là điều không cần phải bàn, chưa kể đến khả năng có thể "tư duy hai việc cùng một lúc" và năng lực thấu cảm ý muốn trong tâm tưởng của người khác rất đặc biệt của bà.

Còn nhớ, Tổng thống Donald Trump đã phải thay 4 Chánh văn phòng trong nhiệm kỳ đầu tiên, gồm: Reince Priebus, từng là Chủ tịch Ủy ban Quốc gia Đảng CH (20/01/2017 - 28/07/2017), John Kelly, cựu Tướng 4 sao thủy quân lục chiến, từ vị trí Tổng trưởng An ninh Nội địa chuyển sang (28/07/2017 - 08/12/2018), Mick Mulvaney, cựu DB tiểu bang Nam Carolina, chuyển từ Giám đốc Văn phòng Ngân sách Nhà Trắng lên (08/12/2018 - 06/03/2020) và Mark Meadows, DB Bắc Carolina và là lãnh đạo của Nhóm DB Tự do Cánh hữu ở Hạ viện (06/03/2020 - 19/01/2021).

Hy vọng bà Susie Wiles, được xem là “Đảng viên CH quyền lực nhất ít người biết tới” và “là tiếng nói quan trọng nhất trong chiến dịch tranh cử tổng thống lần thứ ba của ông Trump”, sẽ đảm nhiệm chức vụ Nội Quản gia Toà Bạch Ốc trọn vẹn nhiệm kỳ để Tổng thống Donald Trump có thể an tâm “Trị Quốc” (50 tiểu bang là 50 “tiểu quốc”) và “Bình Thiên Hạ”, trị thẳng tay “phe Trục” Nga La Tư - Trung Hoa Tân Đại Hán - Bắc Cao Ly - Tân Ba Tư.

NGUYỄN HOÀNG DŨNG 10.11.2024