Hoàng Hải Vân - Bài bác Alexandre De Rhodes, sao dùng chữ của ông ?

Trước năm 1975, Sài Gòn có hai con đường mang tên Alexandre de Rhodes và Hàn Thuyên, một người là ông tổ chữ quốc ngữ, một người là ông tổ chữ Nôm. Hai con đường này đặt cạnh nhau rất có ý nghĩa.

Nhưng sau năm 1975, người ta đã bỏ tên Alexandre de Rhodes ra khỏi con đường để thay bằng tên của người khác (đường Hàn Thuyên có đổi tên hay không tôi không nhớ). Tôi vẫn còn nhớ báo Tuổi Trẻ hồi đó có đăng một tiểu phẩm, nửa đêm hai ông hiện hồn lên gặp nhau tâm tư về thế sự, đó cũng là tâm tư của người Sài Gòn.

Không chỉ có Alexandre de Rhodes, mà còn rất nhiều các nhân vật lịch sử và văn hóa lớn, trong đó có những người có công khai phá vùng đất Nam Bộ và Sài Gòn như các chúa Nguyễn và các minh quân triều Nguyễn (Gia Long, Minh Mệnh…) cũng đều bị hạ bỏ tên khỏi các đường phố, nhưng câu chuyện không nằm trong phạm vi đề cập của stt này.

Sau này, có lẽ thấy quá đáng, nên chính quyền TP.HCM đã khôi phục lại đường Alexandre de Rhodes, nhiều người trẻ bây giờ không biết ông đã “chết đi sống lại” ở Sài Gòn.

Mới đây, chính quyền TP. Đà Nẵng dự định lấy tên Alexandre de Rhodes đặt cho một con đường. Lập tức dự định này bị một nhóm trí thức lớn tiếng “phản biện”, nên dự định này tạm bị gác lại. Một tu sĩ Phật Giáo, người mà tôi từng kính trọng, đã vội bày tỏ sự hả hê với sự tạm gác lại này khiến cho tôi phải xét lại lòng kính trọng của mình có đặt đúng chỗ hay không.

Các vị trí thức văn hay chữ tốt nói trên đã dùng thứ chữ của chính Alexandre de Rhodes tạo ra để phản đối việc lấy tên ông làm tên đường, đã thể hiện sự vô ơn ngay trong văn bản “phản biện”. Vị tu sĩ kia cũng vậy, bài bác một giáo sĩ Thiên Chúa giáo bằng chính thứ chữ của vị giáo sĩ này. Kinh Phật ngày nay nếu không được dịch ra chữ của Alexandre de Rhodes thì người Việt nào có thể đọc được ? Nhưng thôi, thời đại tự do ngôn luận rồi, mỗi người đều có quyền nêu ra ý kiến của mình, cả lời hay ý đẹp và tâm địa vô ơn rác rưởi.

Chỉ buồn cho chính quyền Đà Nẵng non tay. Lấy tên Alexandre de Rhodes đặt cho một con đường ngày nay chẳng bị ai quy là “phản động” cả, sao vẫn không dám ! Nếu quy "phản động" thì chính quyền TP.HCM đã bị quy từ lâu rồi.

HOÀNG HẢI VÂN 26.11.2019