Lê Huyền Ái Mỹ - “Quá nhanh quá nguy hiểm” !

 

Trên trang nhà, cách đây hơn 5 tiếng, anh Cù Mai Công vừa thất thanh : “Trời ơi, chuyện gì đang xảy ra ở khu số 1 Lý Thái Tổ vậy ?”.

Qua anh, mới hay từ 10 giờ sáng nay, 17-11, nhà nghiên cứu Trần Hữu Phúc Tiến (thành viên Hội Quy hoạch phát triển đô thị TPHCM) đã lao đến địa chỉ số 1 Lý Thái Tổ. Và đành đứng nhìn từ bên ngoài, nghe tiếng khoan đục, đập bỏ 3 tòa nhà trong cụm biệt thự cổ.

Đến 13 giờ 54 phút, trên VnExpress đi bài “TP HCM tháo dỡ 3 biệt thự trong 'Dinh chú Hỏa”. Đến 15 giờ 47 phút, Tuổi Trẻ thông tin : “UBND TP.HCM : 3 trong 7 biệt thự cổ ở khu đất số 1 Lý Thái Tổ xuống cấp nặng, cần xử lý”.

Đang trong “giấc mơ” xây công viên, giữ cây xanh, dựng đài tưởng niệm ; khi chưa ai kịp hình dung nó sẽ thành hình như thế nào thì bất ngờ, những cú đập bỏ, khoan đục, phá dỡ 3 căn biệt thự - dù biết là đã xuống cấp nghiêm trọng như đơn vị chức năng công bố - khiến nhiều người… tức tưởi.

Cảm giác người dân chưa được chuẩn bị về mặt truyền thông, thì đấy, sáng đập, trưa đọc nên không trách khi đến ngay cả ông thành viên hội quy hoạch phát triển đô thị mà còn té ngửa thì nói gì đến thường dân như mình.

Trong văn bản số 16041, về việc Báo cáo, đề xuất thực hiện dự án đầu tư xây dựng khu đất số 1 đường Lý Thái Tổ, phường Vườn Lài, từ ngày 14-11, Sở Xây dựng đã nêu :

“Về xử lý công trình biệt thự : Theo kết quả đánh giá, phân loại công trình biệt thự của Hội đồng phân loại biệt thự thành phố, 07 công trình biệt thự tại khu đất số 01 đường Lý Thái Tổ thuộc nhóm 2. Theo kết quả của đơn vị kiểm định, có 3 công trình biệt thự (2, 3, 4) xuất hiện nhiều vết nứt trên kết cấu chịu lực của công trình, kết cấu bê tông bị thấm ngấm nước, rêu mốc và bong tróc bê tông, tổng quan cho thấy công trình đã bị xâm thực và ăn mòn lớn, làm suy giảm chất lượng kết cấu công trình.

Bốn công trình biệt thự (1, 5, 6, 7) có kết cấu chịu lực chính không xuất hiện các hư hỏng ảnh hưởng đến khả năng chịu lực của công trình (đính kèm kết quả của tư vấn kiểm định và ý kiến của Hội đồng phân loại biệt thự thành phố) và đưa ra đề xuất “5. Tháo dỡ, 3 công trình biệt thự (số 2, 3, 4) và duy trì 4 công trình biệt thự (1, 5, 6, 7) trong khu đất số 01 Lý Thái Tổ, phường Vườn Lài”.

Tức tính từ ngày 14 đến trước sáng nay, với văn bản đề xuất của Sở Xây dựng, đã có những tham vấn, hội ý chuyên môn nào để chí ít giới di sản - văn hóa còn có tiếng nói, cơ hội được trình bày các giải pháp ngoài giải pháp tháo dỡ ? Tiếng nói của họ sẽ “bảo chứng” cho tính hợp lý, hợp tình mà người dân cần được nghe, được biết.

Hoặc như trong văn bản của Sở Xây dựng, gọi đấy là “đề xuất phương án chỉnh trang” - tức không cần phải đập bỏ mà tìm cách cứu cấp lấy nó, giữ để đó như một cách tạo dựng không gian nhân văn - là một trong ba không gian (tự nhiên, kỹ thuật) nhằm tạo dựng, cân bằng không gian văn hóa bền vững cho đô thị.

Nếu bạn đã từng nhìn thấy sự “đau đớn” của không ít người khi hàng cây cổ thụ trên đường Tôn Đức Thắng bị đốn bỏ thì có lẽ, cách hành xử với 3 căn biệt thự trong “Dinh chú Hỏa” không nên phải đến mức “fast and furious” như vậy.

Ít nhất, khi “khu vườn bí mật” kia chưa kịp được người dân hiếu kỳ, tò mò mục sở thị, tận hưởng trong niềm thích thú, cảm kích. Thì vọng ra đã là tiếng khoan đục, đập phá và hình ảnh đổ nát kia đập vào mắt khiến không chỉ thị giác mà cả chút tình cảm của ký ức tập thể bị tổn thương phần nào.

Từ cái nhanh, quyết đoán của ông Bí thư Thành ủy đến cú hạ giải, phá dỡ 3 căn biệt thự cũ đến độ không kịp đỡ, âu cũng là một kiểu dám nghĩ, dám làm. Nhưng chưa hẳn đã “biết làm” - ít nhứt là về mặt truyền thông, tức cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác ; minh bạch các giải pháp cho người dân - trong đó chắc hẳn nên có ông Trần Hữu Phúc Tiến với tư cách thành viên hội quy hoạch đô thị gì đó…

LÊ HUYỀN ÁI MỸ 17.11.2025